 |
| Τάνκ PT-91 από την Πολωνία με κατεύθυνση προς την Ουκρανία. Εικόνας: Creative Commons. |
Ντάνιελ Ντέιβις - 19fortyfive.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Για περισσότερους από τρεις μήνες τώρα, οι Ρώσοι συμμετέχουν σε μια συστηματική εκστρατεία βομβαρδισμών μεγάλης εμβέλειας για να ακρωτηριάσουν ή να καταστρέψουν την ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας σε μια προσπάθεια να περιορίσουν σοβαρά την ικανότητα του Κιέβου να διατηρήσει τα στρατεύματά του στο πεδίο και να μετακινήσει ενισχύσεις όταν χρειάζεται. Αν και οι Ουκρανοί μηχανικοί εργάζονται ηρωικά για να επιδιορθώσουν τη ζημιά από κάθε γύρο επίθεσης με πυραύλους, ρουκέτες και πυροβολικό, σχεδόν η μισή ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας έχει καταστραφεί.
Το μεγαλύτερο μέρος της εστίασης ήταν το βάρος που επιβαρύνει τον άμαχο πληθυσμό – συχνές διακοπές ρεύματος, απώλεια τρεχούμενου νερού και ελάχιστη έως καθόλου ζέστη – αλλά οι επιθέσεις έχουν προκαλέσει λιγότερο εμφανή ζημιά στην στρατιωτική ικανότητα της Ουκρανίας. Τα εργοστάσια δυσκολεύονται να διατηρήσουν τον ηλεκτρισμό για να παράγουν αγαθά, οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να επιβιβαστούν αξιόπιστα σε ηλεκτρικά τρένα και συστήματα μετρό για να φτάσουν στη δουλειά, πολεμικό υλικό -συμπεριλαμβανομένων πυρομαχικών που παραδίδονται από τη Δύση- δυσκολεύεται να φτάσει στο μέτωπο.
Λόγω των μαχόμενων απωλειών, η Ουκρανία πρέπει επί του παρόντος να πραγματοποιήσει μια άλλη μεγάλη επιστράτευση του ανδρικού πληθυσμού της, η οποία περιπλέκει επίσης την εγχώρια παραγωγική ικανότητα: με λιγότερους άνδρες να εργάζονται, υπάρχουν περισσότερες θέσεις εργασίας ακάλυπτες. Σχετικά, τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν πως σχεδόν εννέα εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν εγκαταλείψει τη χώρα από την έναρξη του πολέμου. Το ΑΕΠ της Ουκρανίας μειώθηκε κατά 41% το Νοέμβριο. Είναι πιθανό το νέο έτος να κινηθεί χειρότερα, καθώς οι επιθέσεις πυραύλων της Ρωσίας πιθανότατα θα συνεχιστούν. Η κατάσταση στη Ρωσία, από την άλλη, βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση.
Αν και η Ουκρανία έχει αρχίσει να χτυπά στόχους βαθύτερα στη Ρωσία τις τελευταίες εβδομάδες, τα αποτελέσματά τους είχαν μέχρι στιγμής οριακές επιπτώσεις στην πολεμική ικανότητα της Μόσχας. Παρά τις άνευ προηγουμένου παγκόσμιες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, οι επιπτώσεις ήταν μέχρι στιγμής ελάχιστες, καθώς η οικονομία της αναμένεται να συρρικνωθεί μόνο κατά 3% για το 2022. Η Μόσχα όχι μόνο κινητοποίησε νεοσύλλεκτους για τον στρατό της, αλλά και εν μέρει κινητοποίησε τη βιομηχανία της. Ενώ η Ουκρανία εξαρτάται από τη Δύση για όλο της τις ανάγκες εξοπλισμού, πυρομαχικών και συντήρησης, η Ρωσία έχει αυξήσει την εγχώρια παραγωγή της σε όλες τις κατηγορίες πολεμικών υλικών.
Εκτός από την άμεση προσθήκη 300.000 επιστρατευμένων στρατευμάτων, ο Πούτιν κάνει επίσης σχέδια για μακροπρόθεσμα και πρόσφατα ανακοίνωσε την αύξηση της ενεργού δύναμής του κατά 500.000 πάνω από τα επίπεδα του 2021 (αν και θα χρειαστούν χρόνια για να πραγματοποιηθεί πλήρως η συσσώρευση). Επιπλέον, την ίδια στιγμή που η Ουκρανία υφίσταται σχεδόν καθημερινές επιθέσεις στην πολιτική υποδομή της, η ρωσική πολιτική ζωή έχει επηρεαστεί ελάχιστα.
Όλα τα ενεργειακά της συστήματα είναι λειτουργικά. Η εγχώρια οικονομία της παραμένει ως επί το πλείστον ισορροπημένη. Ο πληθυσμός της Ρωσίας δεν υποφέρει από μπλακ άουτ, έλλειψη θερμότητας και κανένας από τους κατοίκους της δεν έχει αναγκαστεί να φύγει στο εξωτερικό. Η Δύση μπορεί να συνεχίσει να τροφοδοτεί πολλές από τις ανάγκες της Ουκρανίας, αλλά η προσφορά θα παραμείνει σποραδική, απρόβλεπτη και σχεδόν σίγουρα δε θα ανταποκριθεί στις προσδιορισμένες απαιτήσεις των Ουκρανών ηγετών.
Ακόμη και με την αύξηση της εγχώριας παραγωγής της, η Ρωσία πρέπει να βασίζεται όλο και περισσότερο σε διεθνείς εταίρους, καθώς τους τελευταίους μήνες το Ιράν αναφέρεται ότι έχει στείλει χιλιάδες drones και πυραύλους μικρού βεληνεκούς, ενώ η Βόρεια Κορέα φέρεται να έχει στείλει άλλα όπλα και πυρομαχικά. Ένας από τους βασικούς παράγοντες για να καθοριστεί ποια πλευρά θα κερδίσει τον πόλεμο είναι να ανακαλύψουμε ποια πλευρά μπορεί να αντέξει πιο αποτελεσματικά. Και οι δύο πλευρές έχουν δώσει στο άλλο σώμα χτυπήματα, και οι δύο πλευρές έχουν ξεπεράσει τα χτυπήματα μέχρι στιγμής. Το ερώτημα είναι πόσο καλά προετοιμασμένες είναι η Ρωσία και η Ουκρανία για το τι θα ακολουθήσει και ποια πλευρά μπορεί να υποστεί τα επόμενα πλήγματα και να παραμείνει βιώσιμη;
Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρι Κουλέμπα δήλωσε πως η Ουκρανία είναι πρόθυμη να συζητήσει τις ειρηνευτικές συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ – εφόσον η Ρωσία οδηγηθεί για πρώτη φορά σε δικαστήριο εγκλημάτων πολέμου. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι η Ρωσία είναι πρόθυμη να διεξαγάγει ειρηνευτικές συνομιλίες – εφόσον το Κίεβο είναι πρώτο πρόθυμο να παραχωρήσει όλα τα εδάφη που «προσάρτησε» η Ρωσία νωρίτερα φέτος.
Υπάρχουν, αν είμαστε ειλικρινείς, μηδενικές πιθανότητες να συμφωνήσει οποιαδήποτε χώρα στις απαιτήσεις της άλλης στο άμεσο μέλλον. Ταυτόχρονα, η Ουκρανία αναζητά περισσότερα και καλύτερα επιθετικά όπλα, ενώ η Ρωσία συνεχίζει να ενισχύει τις μάχιμές της δυνάμεις. Προς το παρόν, και οι δύο πλευρές πιστεύουν ότι έχουν την ευκαιρία να επιτύχουν στρατιωτικές επιτυχίες στο πεδίο της μάχης που θα θέσουν τον αντίπαλό τους σε μειονεκτική θέση και τον εαυτό τους σε ανώτερη διαπραγματευτική θέση.
Έτσι, η πραγματικότητα είναι πως έως ότου η μία πλευρά υποφέρει τόσο άσχημα στο πεδίο της μάχης ώστε οι ίδιοι να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει ελπίδα να επιτευχθούν θετικά στρατιωτικά αποτελέσματα, οι μάχες θα συνεχιστούν αμείωτες. Ο πόλεμος είναι στον πυρήνα του μια δοκιμασία θέλησης.
Επί του παρόντος, η βούληση του ουκρανικού λαού είναι στα ύψη ότι δεν θα σκεφτεί κανένα τέλος των εχθροπραξιών που θα έχει ως αποτέλεσμα τη διατήρηση οποιουδήποτε εδάφους που έχει καταλάβει η Ρωσία από το 2014. Η ρωσική βούληση είναι επίσης σταθερή στην επιμονή της πως δε θα σταματήσει να πολεμά μέχρι έχει εξασφαλίσει όλα τα εδάφη που έχει καταλάβει από το 2014. Η τρομερή πραγματικότητα είναι ότι και τα δύο σύνολα εθνικής βούλησης μπορούν να υπάρχουν ταυτόχρονα και ο πόλεμος θα συνεχιστεί. Για τον τερματισμό του πολέμου, είτε ο ρωσικός είτε ο ουκρανικός πληθυσμός θα πρέπει να μετακινηθεί από την τρέχουσα μαξιμαλιστική του θέση και να είναι πρόθυμος να αποδεχθεί ένα συμβιβαστικό αποτέλεσμα.
Ειδικά όταν πρόκειται για την ενίοτε ευμετάβλητη βούληση και διάθεση του πληθυσμού ενός έθνους, είναι αδύνατο σε αυτό το σημείο να μαντέψουμε πόσο άσχημα θα ήταν τα πράγματα για τους ανθρώπους της μιας πλευράς που θα τους ώθησαν να αλλάξουν τη σημερινή εύρωστη θέση τους. Ενώ μπορεί να είναι δυνατό να κάνουμε μορφωμένες εικασίες σχετικά με την πορεία των γεγονότων στο πεδίο της μάχης τους επόμενους τέσσερις έως έξι μήνες, η πρόβλεψη του τέλους της σύγκρουσης είναι σχεδόν αδύνατη σε αυτό το σημείο. Αυτή η σκληρή πραγματικότητα καθιστά δύσκολο τον καθορισμό της αμερικανικής πολιτικής –αλλά και ζωτικής σημασίας– καθώς ο πρόεδρος πρέπει να διατηρεί ασφαλή τα συμφέροντα και την ασφάλεια των ΗΠΑ υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.