Οι συνομιλίες επαναπροσέγγισης Συρίας-Τουρκίας που ξεκίνησαν πρόσφατα κατευθύνονται προς όφελος της Δαμασκού και οι «τουρκικές παραχωρήσεις» που χλευάζονται από τους αντιπάλους είναι μόνο η αρχή, λένε οι μυημένοι στο The Cradle.
Του Malek al-Khoury - thecradle.co / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ήδη εγκαταλείψει το όνειρό του να «προσευχηθεί στο τζαμί των Ομαγιάντ» στη Δαμασκό. Ωστόσο, πηγές λένε ότι αυτό θα ακολουθηθεί γρήγορα από περαιτέρω παραχωρήσεις που θα αποτελέσουν ένα βίαιο κλείδωμα στις φιλοδοξίες των παρατάξεων της αντιπολίτευσης της Συρίας.
Μια αδιαίρετη Συρία
Δε θα υπάρξει «ομοσπονδία» ή «συνομοσπονδία» - δυτικές κωδικές λέξεις για τη διάλυση του συριακού κράτους - σε αυτές τις συνομιλίες, αλλά μάλλον μια «τουρκο-ρωσική» αποδοχή των όρων της Δαμασκού.
Αρχικά, η Άγκυρα σχεδιάζει να ανοίξει τον στρατηγικό αυτοκινητόδρομο Μ4 – που εκτείνεται παράλληλα με τα τουρκικά σύνορα και συνδέει όλες τις ζωτικής σημασίας πόλεις και περιοχές της Συρίας – ως προοίμιο για το άνοιγμα των νόμιμων συνοριακών σημείων μεταξύ Συρίας και Τουρκίας, που θα αποκαταστήσει τους εμπορικούς δρόμους μεταξύ των δύο χωρών.
Αυτή η κίνηση, που βασίζεται σε μια συνεννόηση μεταξύ Δαμασκού και Άγκυρας, ουσιαστικά θα κλείσει την πόρτα σε οποιεσδήποτε φαντασιώσεις της αντιπολίτευσης να σπάσει τη Συρία σε κρατίδια και θα υπονομεύσει τη «διχαστική φιλοδοξία Κούρδων-Αμερικανών».
Δεν είναι τυχαίο ότι η Ουάσιγκτον επιδίωξε να εμποδίσει τις επικοινωνίες μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού. Υπό το πρόσχημα της «καταπολέμησης του ISIS», οι ΗΠΑ επένδυσαν πολλά στο συριακό αυτονομισμό, αντικαθιστώντας την τρομοκρατική ομάδα με «κουρδικές τοπικές δυνάμεις» και καρπώθηκαν τα οφέλη σε βαρέλια κλεμμένου συριακού πετρελαίου για να μετριάσουν την παγκόσμια ενεργειακή κρίση.
Τώρα η Τουρκία έκλεισε την πόρτα σε αυτό το σχέδιο «ομοσπονδιοποίησης».
Μια πρόταση που υποστηρίζεται από τη Ρωσία
Οι συριοτουρκικές συνομιλίες στη Μόσχα στις 28 Δεκεμβρίου επικεντρώθηκαν κυρίως στο άνοιγμα και τη δημιουργία των απαραίτητων πολιτικών διαύλων, ασφάλειας και διπλωματικών καναλιών – μια διαδικασία που ξεκίνησε από τους αντίστοιχους υπουργούς Άμυνας.
Ενώ η επίλυση των μυριάδων ακανθωδών φακέλων μεταξύ των δύο κρατών δεν είναι τόσο εύκολη όσο θα ήθελαν οι αισιόδοξοι, δεν είναι επίσης πουθενά τόσο δύσκολη όσο προσπαθούν να προτείνουν οι σκληροί αντίπαλοι της προσέγγισης.
Οι συζητήσεις στη Μόσχα επικεντρώθηκαν σε ήπιες, σταδιακές λύσεις που πρότεινε η Ρωσία. Το Κρεμλίνο κατανοεί ότι το ναρκοπέδιο μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού πρέπει να εξαρθρωθεί με ψυχρά μυαλά και χέρια, αλλά επιμένει πως το σημείο εκκίνησης των συνομιλιών βασίζεται στις πολιτικές φόρμουλες της ειρηνευτικής διαδικασίας της Αστάνα που έχουν ήδη αποδεχθεί όλα τα μέρη.
Επί τόπου, η Μόσχα είναι απασχολημένη με την εμπορία ικανοποιητικών οικισμών ασφαλείας για όλους, αν και αυτοί στο πεδίο της μάχης φαίνεται να είναι οι λιγότερο ευέλικτοι μέχρι στιγμής. Το ρωσικό σχέδιο είναι να «παρουσιάσει φόρμουλες ασφαλείας στον στρατό», που θα μεταφραστεί αργότερα στην ενσωμάτωση δυνάμεων – είτε Κούρδων μαχητών είτε μαχητών της αντιπολίτευσης – στις τάξεις του Συριακού Αραβικού Στρατού (SAA).
Αυτό θα επιτευχθεί μέσω επιτροπών υπό την ηγεσία τόσο των συριακών όσο και των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών, λέει στο Cradle ρωσική πηγή που συμμετέχει στο συντονισμό των συνομιλιών.
 |
| Κατεχόμενες περιοχές της Συρίας, το 2023 |
Οι ρωσικές προτάσεις, σύμφωνα με την πηγή, βασίζονται σε δύο επιτυχημένα μοντέλα του παρελθόντος για συμφιλίωση στο πεδίο της μάχης. Το πρώτο είναι το «μοντέλο γειτονιάς Sheikh Maqsoud στο βόρειο Χαλέπι», μια περιοχή που κάποτε ελεγχόταν από κουρδικές δυνάμεις που άρχισαν να συντονίζονται με τον SAA μετά τη σαρωτική στρατιωτική επιχείρηση του 2016 που απέλασε μαχητές της αντιπολίτευσης από τις ανατολικές γειτονιές της πόλης.
Η ρωσική πηγή λέει πως το μοντέλο «Σέιχ Μακσούντ» πέτυχε λόγω «συντονισμού ασφαλείας», αποκαλύπτοντας ότι «η συριακή κρατική ασφάλεια αναπτύσσεται στις εισόδους της γειτονιάς με σημεία ελέγχου που συντονίζονται με τις κουρδικές δυνάμεις μέσα – με κάθε τρόπο, μεγάλο και μικρό». Αυτός ο συντονισμός ασφαλείας περιλαμβάνει «τη σύλληψη εγκληματικά καταζητούμενων προσώπων και τη διευκόλυνση διοικητικών και υπηρεσιών πληροφοριών» σε συντονισμό με τη Δαμασκό.
Το δεύτερο μοντέλο συμφιλίωσης που χρησιμοποιήθηκε από τις ρωσικές δυνάμεις στη Συρία πέτυχε να συγκεντρώσει τον SAA και τις κουρδικές πολιτοφυλακές Sheikh Maqsoud σε έναν κοινό στρατιωτικό ελιγμό που διεξήχθη κοντά στην πόλη Manbij στην ύπαιθρο του Χαλεπίου τον περασμένο Αύγουστο.
Ενώ η ρωσική πηγή επιβεβαιώνει ότι η εμπειρία του «συντονισμού ασφαλείας» μεταξύ του SAA και των κουρδικών δυνάμεων ήταν «επιτυχής», προειδοποιεί ότι αυτά τα μοντέλα χρειάζονται «πολιτικές ρυθμίσεις» που μπορούν να επιτευχθούν μόνο με «μια συμφωνία στην Αστάνα για νέες διατάξεις στο συριακό σύνταγμα, το οποίο θα δώσει στους Κούρδους μεγαλύτερη ευελιξία στην αυτοδιοίκηση στις περιοχές τους».
Αμνηστία της αντιπολίτευσης
Μια παράλληλη πρόταση που αποκαλύφθηκε στο The Cradle από τουρκική πηγή, προσεγγίζει επίγειες λύσεις από μια οπτική γωνία «συνομοσπονδίας», ως ανάθεμα για τις συριακές αρχές. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η Δαμασκός πρέπει να πειστεί ότι μοιράζεται την εξουσία με τις ειδικευμένες φατρίες του (τουρκικού) Εθνικού Στρατού για αυτό».
Ενώ η τουρκική πρόταση προσπάθησε να πλησιάσει ένα βήμα πιο κοντά στους στόχους της Δαμασκού, φαίνεται ότι η ρωσική μεσολάβηση συνέβαλε στη δημιουργία ενός νέου παραδείγματος: Αυτό θα βασιζόταν στο δοκιμασμένο μοντέλο της Συριακής «στρατιωτικής συμφιλίωσης» που χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια – συγκεκριμένα, ότι οι μαχητές της αντιπολίτευσης παραδίδουν τα όπλα τους, αποκηρύσσουν την εχθρότητα προς το κράτος και ενσωματώνονται στον SAA.
Η εγκατάλειψη της Τουρκίας από το «αίτημά της για ανατροπή του καθεστώτος» ισχύει και για τις συνδεδεμένες στρατιωτικές φατρίες της εντός της Συρίας, καθώς οι στόχοι της τελευταίας έχουν μειωθεί στη διατήρηση ορισμένων περιοχών επιρροής στο βόρειο τμήμα της χώρας. Αυτή είναι η τρέχουσα γεύση των μειωμένων φιλοδοξιών της Τουρκίας για «συνομοσπονδία»: Να διατηρήσει φατρίες που υποστηρίζονται από την Τουρκία εντός των «τοπικών διοικήσεων» στις βόρειες περιοχές όπου η Τουρκία έχει επιρροή. Αυτό, σε αντάλλαγμα για την παραίτηση από την πολιτική φιλοδοξία της Άγκυρας για «αλλαγή καθεστώτος» στη Δαμασκό και την επανασχεδίαση του βόρειου χάρτη της Συρίας.
Η λύση εδώ θα απαιτήσει την τροποποίηση του συριακού συντάγματος, μια διαδικασία που ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια χωρίς αποτέλεσμα.
Από τη συριακή σκοπιά, οι αξιωματούχοι επικεντρώνονται στην εξάλειψη όλων των αντιτιθέμενων αυτονομιστών ή τρομοκρατικών στοιχείων που δεν έχουν την ικανότητα να προσαρμοστούν σε μια «ενωμένη» συριακή κοινωνία.
Ως εκ τούτου, η Δαμασκός απορρίπτει προτάσεις στρατιωτικής συμφιλίωσης για οποιεσδήποτε «σεκταριστικές» αυτονομιστικές ή παραταξιακές πολιτοφυλακές. Σύροι αξιωματούχοι επαναλαμβάνουν πως «η ενότητα των εδαφών και του λαού» είναι η μόνη πύλη για μια λύση, μακριά από τα ξένα συμφέροντα που προωθούν την «τρομοκρατία ή την απόσχιση» - μια αναφορά στον τουρκικό και αμερικανικό ρόλο στον πόλεμο της Συρίας.
Συμφιλίωση με τους όρους της Δαμασκού
Δεν υπάρχει «συνομοσπονδία» στο λεξικό του συριακού κράτους και είναι αποφασισμένο να εμμείνει σκληρά στην αρχή της συριακής ενότητας μέχρι το τέλος. Η Δαμασκός επιδιώκει έναν στόχο: Συμφιλιώσεις που βασίζονται στην παράδοση όπλων στην ύπαιθρο της Λατάκειας, του Ιντλίμπ, του Χαλεπίου, της Ράκα, της Χασάκα, του Καμισλί και του αλ-Τανφ, που είναι οι περιοχές που εξακολουθούν να είναι εκτός του ελέγχου του κράτους.
Σύμφωνα με την τουρκική πηγή, η Συρία αρνήθηκε να συζητήσει οτιδήποτε «εκτός του πλαισίου των συμφιλιώσεων και της παράδοσης όπλων και περιοχών», κάτι που, όπως λέει, «καθιστά δύσκολο για την Άγκυρα να αναλάβει την αποστολή της», ειδικά υπό το φως του γεγονότος ότι η Αλ Κάιντα με το συνδεδεμένο Μέτωπο Nusra ελέγχει μεγάλα τμήματα αυτών των περιοχών-στόχων.
Μια συριακή πηγή λέει στο The Cradle πως το «μοντέλο στρατιωτικής συμφιλίωσης του Qamishli» είναι το πιο κοντινό που ισχύει σε αυτή την περίπτωση: όπου «ο SAA και οι δυνάμεις εθνικής άμυνας (η πλειοψηφία των οποίων είναι Κούρδοι φιλοκυβερνητικοί) συντονίζονται πλήρως».
Καθιστά σαφές ότι η Δαμασκός έχει ήδη παράσχει αρκετούς μηχανισμούς αυτοδιοίκησης για τους Κούρδους στο βόρειο τμήμα της χώρας:
«Η (Κουρδική) Αυτόνομη Διοίκηση στη Συρία υπάρχει ήδη. Συνεργάζεται άμεσα με το Υπουργείο Τοπικής Διοίκησης της Συρίας (στη Δαμασκό) και έχει πολλαπλές υπηρεσίες που εργάζονται μέσω τοπικών αντιπροσωπευτικών συμβουλίων για την υλοποίηση κυβερνητικών σχεδίων όσον αφορά την ασφάλεια, τη συλλογή φόρων και τις υπηρεσίες», και φυσικά αποτελείται από τους ανθρώπους της περιοχής – Κούρδους.
Η πρόσφατη δήλωση του κορυφαίου συμβούλου του Ερντογάν, Γιασίν Ακτάι μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο σε αυτά τα έργα. Η επιμονή του ότι η Τουρκία θα πρέπει να διατηρήσει τον έλεγχο της πόλης του Χαλεπίου –της δεύτερης σε πληθυσμό της Συρίας και της βιομηχανικής καρδιάς της– δεν προέκυψε από το πουθενά.
Η Άγκυρα θεωρεί πως ο επαναπατρισμός τριών εκατομμυρίων Σύριων προσφύγων θα πρέπει να ξεκινήσει από «τοπικές διοικήσεις που διοικούνται από τον (υποστηριζόμενο από την Τουρκία) Συριακό Εθνικό Στρατό (μια μετονομασμένη εκδοχή του αντιπολιτευόμενου «Ελεύθερου Συριακού Στρατού)», λέει η τουρκική πηγή.
Αναφέρεται στο Ιντλίμπ, το Χαλέπι και τις επαρχίες τους, και τις περιοχές στις οποίες η Τουρκία ξεκίνησε τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις «Κλάδος Ελιάς» και «Ασπίδα του Ευφράτη». Αυτές οι τοποθεσίες στο βόρειο τμήμα της Συρίας περιλαμβάνουν τη βόρεια και την ανατολική ύπαιθρο του Χαλεπίου, συμπεριλαμβανομένων των Azaz, Jarabulus, al-Bab, Afrin και των περιχώρων τους.
Η Τουρκία μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να παραδώσει σταδιακά αυτές τις στρατηγικές ζώνες στις συμμαχικές της Συριακές πολιτοφυλακές, λέει.
«Ονομάστε το ή όχι συνομοσπονδία, αυτές οι περιοχές θα πρέπει να ελέγχονται από τις φατρίες του Εθνικού Στρατού της Συρίας αντί του Μετώπου Al-Nusra – προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφαλής επιστροφή των προσφύγων».
Σταθερή πρόοδος
Εν ολίγοις, η ρωσική μεσολάβηση για να φέρει πιο κοντά τη Δαμασκό και την Άγκυρα προχωρά αργά, αλλά σύμφωνα με την τουρκική πηγή, «είναι πιο κοντά στη συμφιλίωση επειδή το Υπουργείο Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Συρίας αρχίζει να αναλαμβάνει τις περιφερειακές υποθέσεις μετά τη διεξαγωγή νέων τοπικών εκλογών – σε συμμόρφωση με τα σχέδια που διαμορφώθηκαν στη διαδικασία της Αστάνα».
Σχετικά με την Αστάνα, η τουρκική πηγή λέει, «Αφήστε τους Σύριους να αντιμετωπίσουν τις περιοχές των Κούρδων και της αντιπολίτευσης ως μία, εάν οι Κούρδοι συμφωνήσουν να διαλύσουν τις φατρίες τους και να ενταχθούν στο συριακό στρατό μέσα σε μια συγκεκριμένη εξίσωση, θα δεχτούν και οι αντιπολιτευόμενες φατρίες».
Σχετικά με την περίπλοκη γεωπολιτική της ανατολικής Συρίας – που αυτή την στιγμή κατέχονται από τα αμερικανικά στρατεύματα και τους πληρεξούσιους τους – ένας υψηλόβαθμος Σύρος αξιωματούχος που επισκέφτηκε πρόσφατα τη Σαουδική Αραβία και το Κάιρο, πρότεινε «αραβική επέμβαση στις συριακές φυλές για να απεμπλακούν μέλη φυλών στην περιοχή Al-Tanf από τις αμερικανικές δυνάμεις». Ωστόσο, σύμφωνα με τον αξιωματούχο, αυτό θα υπόκειται στην «πρόοδο των σχέσεων μεταξύ της Δαμασκού, του Ριάντ, του Καΐρου και πιθανώς ακόμη και της Ιορδανίας».
Πριν από λίγες μέρες, εστάλη ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα από τον ηγέτη του Μετώπου Nusra Abu Muhammad al-Julani, στο οποίο βροντοφώναξε: «Πού είναι οι στρατοί των μουσουλμάνων;» Είναι ένα επίκαιρο μήνυμα από το αφεντικό της Αλ Κάιντα στη Συρία, το οποίο προσπαθεί να διατηρήσει τη σεχταριστική «περιοχή επιρροής» του στη βορειοδυτική Συρία - το στρατηγικό Idlib στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας. Η καταστροφική αφήγηση του Τζουλάνι μπορεί να είναι το τελευταίο εμπόδιο που θα σπάσει για τη Δαμασκό, την Άγκυρα και τη Μόσχα για να καταλήξουν σε συμφωνία επί τόπου.