Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι εντάσεις μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών, οι οποίες έχουν γλωσσικές ομοιότητες και μοιράζονται μια ιστορική κληρονομιά που προέρχεται από τη Μεσαιωνική Βουλγαρία, προέκυψαν μετά τον ξυλοδαρμό της γραμματέως του βουλγαρικού πολιτιστικού κέντρου, Hristijana Pendikova, στην πόλη Οχρίδα των Σκοπίων στις 19 Ιανουαρίου. Οι εντάσεις έφτασε σε πρωτοφανές επίπεδο όταν η Σόφια πήρε την απόφαση να ανακαλέσει τον Βούλγαρο πρεσβευτή στα Σκόπια, Angel Angelov, για διαβουλεύσεις.
Εν τω μεταξύ, ακούγονται απειλητικοί τόνοι και από τις δύο πλευρές - ο πρόεδρος των Σκοπίων Στέβο Πενταρόφσκι πρότεινε την απαγόρευση ορισμένων Βούλγαρων πολιτών, συμπεριλαμβανομένου ενός ευρωβουλευτή, από τα 151α γενέθλια του αντι-οθωμανού Βούλγαρου εθνικιστή ηγέτη Γκότσε Ντέλτσεφ. Ο Ντέλτσεφ έχει επίσης υιοθετηθεί ως εθνικός ήρωας των Σκοπίων.
Αν και ο Pendarovski δεν κατονόμασε αυτό το πρόσωπο, όλοι γνωρίζουν ότι η δήλωσή του αφορούσε τον Angel Dzhambazki, ευρωβουλευτή του VMRO-BND. Ο Dzhambazki προειδοποίησε τον Pendarovski πως όλοι όσοι προσπάθησαν να απαγορεύσουν την είσοδο των ηγετών του VMRO θα κατέληγαν άσχετοι.
Ακολούθησε η απάντηση της πρώην υπουργού Εξωτερικών της Βουλγαρίας και νυν προέδρου της επιτροπής εξωτερικής πολιτικής του βουλγαρικού κοινοβουλίου, Ekaterina Zaharieva. Υποστήριξε ότι ο Πενταρόφσκι «εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Σερβίας και της Ρωσίας».
«Η Βουλγαρία πρέπει να έχει μια πολύ σίγουρη και οξεία αντίδραση στη δήλωση του Προέδρου Stevo Pendarovski. Δυστυχώς, δεν είναι η πρώτη φορά που κάνει αιχμηρές δηλώσεις που δεν βοηθούν στην ανάπτυξη των διμερών σχέσεων», πρόσθεσε η Ζαχαρίεβα.
Εν τω μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών της Βουλγαρίας Νικολάι Μίλκοφ ανακοίνωσε την απόφαση να αποσύρει τον Αγγέλοφ από τα Σκόπια για διαβουλεύσεις. Από την πλευρά του, ο Μίλκοφ απείλησε επίσης να ασκήσει βέτο στην ένταξη των Σκοπίων στην ΕΕ, με τον Βούλγαρο Πρόεδρο Ρούμεν Ράντεφ να κάνει επίσης το ίδιο.
Ωστόσο, η Ζαχαρίεβα δεν είναι η μόνη που διεκδικεί ρωσική εμπλοκή στις σχέσεις Σκοπίων - Βουλγαρίας. Στην πραγματικότητα, και οι δύο χώρες η μία την άλλη πως εξυπηρετεί ρωσικά συμφέροντα. Ο Πενταρόφσκι δήλωσε επίσης πρόσφατα ότι οι διοργανωτές της εκστρατείας κατά των Σκοπίων στη Βουλγαρία συνδέονται με τη Μόσχα.
Ουσιαστικά, όταν κάτι συμβαίνει και δεν τους πηγαίνει υπέρ, η μια πλευρά κατηγορεί την άλλη για φιλορωσική στάση. Αυτή η καταγγελτική ρητορική κλιμακώθηκε μόλις τώρα λόγω της κατάστασης στην Ουκρανία.
Ο Ivan Stoilković, πρόεδρος της Δημοκρατικής Κοινότητας των Σέρβων στα Σκόπια και μέλος του Κοινοβουλίου της χώρας, πιστεύει ότι κατηγορώντας τη Ρωσία για ανάμειξη στις σχέσεις μεταξύ των Σκοπίων και της Σόφιας, οι δύο χώρες βρίσκουν έναν ένοχο για την κατάρρευση της διπλωματίας αντί για τον εαυτό τους. - αντανακλώντας γιατί δεν μπορούν να ξεπεράσουν το αδιέξοδό τους.
Ο πυρήνας του προβλήματος στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι πως η Βουλγαρία θέλει να αντιστρέψει την προπαγάνδα δεκαετιών της κομμουνιστικής εποχής που χώριζε τους Σλάβους των Σκοπίων από τις βουλγαρικές τους ρίζες. Ουσιαστικά, η Σόφια προσπαθεί να ανακτήσει την ταυτότητα και την ιστορική μνήμη της Βουλγαρίας στους Σκοπιανούς μετά από δεκαετίες γιουγκοσλαβικής κατήχησης.
Σύμφωνα με τον Stoilković, τα Σκόπια ενήργησαν αφελώς νομίζοντας ότι θα πετύχαιναν κάτι με μια επιτρεπτική πολιτική. Ο απώτερος στόχος της Βουλγαρίας, πιστεύεται, είναι να διαγράψει οριστικά τα Σκόπια και το λαό από τον ιστορικό χάρτη.
Η ταυτότητα στα Σκόπια αλλάζει γρήγορα επειδή το καθεστώς του Τίτο γίνεται μια χαμένη ανάμνηση. Τα Σκόπια έχουν ήδη εγκαταλείψει τις αξιώσεις της για την κληρονομιά των Αρχαίων Μακεδόνων και του Μεγάλου Αλεξάνδρου υπογράφοντας τη Συμφωνία των Πρεσπών με την Ελλάδα το 2018. Η Βουλγαρία τώρα ανακτά τη μεσαιωνική και προ του Α' Παγκοσμίου Πολέμου ιστορία της από τα Σκόπια, κάτι που θα είναι ένα ακόμη πλήγμα στην ταυτότητα που επινοήθηκε στη Γιουγκοσλαβία.
Από την κατάρρευση του ευρωπαϊκού κομμουνισμού το 1991, η Βουλγαρία έδειξε πολύ μικρό ενδιαφέρον στην προσπάθεια αναβίωσης της βουλγαρικής ταυτότητας των Σκοπιανών. Ωστόσο, από την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, οι εντάσεις μεταξύ Σκοπίων και Βουλγαρίας έχουν φουντώσει, ιδιαίτερα μετά την απόφαση της Σόφιας να εμποδίσει την ένταξη τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη διαφορά γλώσσας, ταυτότητας και ιστορίας.
Το βέτο της Βουλγαρίας ξεπεράστηκε εν μέρει το περασμένο καλοκαίρι, όταν άρχισαν επίσημα οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη των Σκοπίων στην ΕΕ. Η Σόφια εξακολουθεί να θέτει υπό όρους την αναγνώριση μιας βουλγαρικής εθνικής μειονότητας στο σύνταγμα της γειτονικής χώρας. Ωστόσο, η αλλαγή του συντάγματος απαιτεί πλειοψηφία δύο τρίτων στο κοινοβούλιο, την οποία δε διαθέτει ο κυβερνών αριστερός συνασπισμός των Σκοπίων.
Παρόλα αυτά, καθώς η Σόφια και τα Σκόπια βρίσκονται εγκλωβισμένα σε μια μάχη για την ταυτότητα, την ιστορία και τη γλώσσα, και οι δύο ισχυρίζονται για το άλλο πως είναι Ρώσος πράκτορας. Με τις κατηγορίες αυτές και οι δύο πλευρές κάνουν ανειλικρινείς προσπάθειες να σπιλώσουν η μία την άλλη στα μάτια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μολονότι οι συκοφαντίες είναι απίθανο να καταλήξουν σε κάτι απτό, καταδεικνύουν το επίπεδο της ρωσοφοβίας που έχει κυριεύσει την Ευρώπη, ιδιαίτερα όταν τα αντίπαλα μέρη μπορούν απλώς να κατηγορήσουν επιπόλαια το άλλο ότι είναι Ρώσοι πράκτορες.