 |
| US Deputy Secretary of State Wendy Sherman (L) and Russian deputy Foreign Minister Sergei Ryabkov (R) attend security talks on soaring tensions over Ukraine, at the US permanent Mission, in Geneva, on January 10, 2022. DΕΝΙS ΒΑLΙΒΟUSE / ΡΟΟL / ΑFΡ |
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Μόσχα και η Ουάσιγκτον κατάφεραν να συμφωνήσουν για τον έλεγχο των όπλων ανεξάρτητα από το βαθμό εμπλοκής τους σε περιφερειακές συγκρούσεις, είτε στην Ευρώπη είτε στο Αφγανιστάν. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, η κατάσταση είναι διαφορετική: μία από τις παρενέργειες της ανάπτυξης ρωσικών στρατευμάτων στη χώρα ήταν το πάγωμα αυτών των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ.
Της Elena Chernenko, ειδικής ανταποκρίτριας στην καθημερινή εφημερίδα Kommersant στη Μόσχα RT.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Η διαδικασία σύνταξης νέων συμφωνιών στον τομέα αυτό, που ξεκίνησε το 2021, έχει σταματήσει. Η τελευταία από τις υφιστάμενες διμερείς συνθήκες για τα στρατηγικά επιθετικά όπλα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Στο μεταξύ, η κατάρρευση του ελέγχου των εξοπλισμών θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη δυσπιστία, απρόβλεπτο και αστάθεια.
Ένα βήμα μπροστά…
Στον τομέα της στρατηγικής σταθερότητας, το 2022 ξεκίνησε καλά συνολικά. Στις 26 Ιανουαρίου, οι ΗΠΑ ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις ασφαλείας που διατύπωσε η Ρωσία, και παρόλο που η Ουάσιγκτον αρνήθηκε να παράσχει εγγυήσεις πως η Ουκρανία δε θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ή να αποσύρει τις δυνάμεις του μπλοκ στις θέσεις του 1997, στον τομέα της στρατηγικής σταθερότητας οι ΗΠΑ ήταν ξεκάθαρα υπέρ του συμβιβασμού.
Η αμερικανική απάντηση έδειξε ότι ήταν πρόθυμοι να διαπραγματευτούν για μια σειρά από θέματα για τα οποία η Ρωσία είχε πιέσει ανεπιτυχώς τα προηγούμενα χρόνια. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα: η πρόταση της Μόσχας το 2019 για μορατόριουμ στην ανάπτυξη χερσαίων πυραύλων μέσου βεληνεκούς και μικρότερου βεληνεκούς στην Ευρώπη.
Πριν από τον περασμένο Ιανουάριο, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ είχαν χαρακτηρίσει δημόσια τη ρωσική πρωτοβουλία ως «απαράδεκτη και αναξιόπιστη».
Ωστόσο, η απάντηση της Ουάσιγκτον στα αιτήματα της Μόσχας ανέφερε ρητά πως οι Αμερικανοί συμφώνησαν να διαπραγματευτούν για το θέμα.
Επιπλέον, η επιστολή διευκρίνιζε ότι οι ΗΠΑ ήταν έτοιμες να συζητήσουν ένα μηχανισμό διαφάνειας με τη Ρωσία για να επαληθεύσουν την απουσία πυραύλων κρουζ Tomahawk στις τοποθεσίες Aegis Ashore στη Ρουμανία και την Πολωνία, υπό τον όρο ότι η Μόσχα παρείχε όρους αμοιβαίας διαφάνειας για δύο επιλεγμένες βάσεις πυραύλων στην ξηρά στην επικράτειά της. Νωρίτερα, η ίδια η ρωσική πλευρά είχε προτείνει παρόμοια μέτρα επαλήθευσης, αλλά η πρόταση της Μόσχας εισακούστηκε μόνο στο πλαίσιο του τελεσίγραφου της το Δεκέμβριο του 2021 για την Ουκρανία και τη συγκέντρωση στρατευμάτων της στα ουκρανικά σύνορα.
Στην απάντησή τους τον Ιανουάριο, οι ΗΠΑ δήλωσαν επίσης προθυμία να διερευνήσουν τη δυνατότητα επέκτασης του καθεστώτος ειδοποίησης άσκησης και μέτρων για τη μείωση του πυρηνικού κινδύνου, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα στρατηγικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη που μεταφέρουν ατομικά όπλα. Επιπλέον, το μήνυμα από την Ουάσιγκτον έδειξε προθυμία από την πλευρά των ΗΠΑ να συζητήσει με τη Ρωσία, διαφορές σχετικά με τον έλεγχο των συμβατικών όπλων και πρόσθετα μέτρα για την πρόληψη επικίνδυνων επεισοδίων στη θάλασσα και τον αέρα.
Αν και Ρώσοι αξιωματούχοι είχαν περιγράψει αυτές τις προτάσεις των ΗΠΑ ως «δευτερεύουσες» σε σχέση με τις κεντρικές απαιτήσεις της Ρωσίας για τη μη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και την απόσυρση της υποδομής του μπλοκ στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, πολλοί παρατηρητές είχαν την εντύπωση ότι η Μόσχα απλώς διαπραγματευόταν. Όχι με ιδιαίτερα κομψό τρόπο, αλλά πολύ αποτελεσματικά, καθώς φαινόταν να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της θέση. Πολύ περισσότερο που οι Ρώσοι αξιωματούχοι είχαν διαβεβαιώσει τον κόσμο πως δε σχεδιαζόταν «εισβολή» στην Ουκρανία και το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών είχε εκφράσει την ελπίδα – ήδη από τα μέσα Φεβρουαρίου – ότι «μαζί» η Ρωσία και τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ θα μπορούσαν να επιτύχουν «ένα καλό αποτέλεσμα σε όλο το πακέτο [των θεμάτων]».
Η αίσθηση πως η Ρωσία δε θα προσπαθούσε να επιλύσει το «ουκρανικό ζήτημα» με τη βία και η πεποίθηση ότι ο έλεγχος των όπλων ήταν προτεραιότητα εξωτερικής πολιτικής για τη Μόσχα δημιούργησε επιφυλακτική αισιοδοξία. Φαινόταν πως τα στρατεύματα επρόκειτο να αποσυρθούν όπως είχε υποσχεθεί και επρόκειτο να ξεκινήσει μια εντατική διαδικασία διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο δυνάμεων.
Η βάση για αυτήν την πεποίθηση υπήρχε ήδη: κατά τη συνάντησή τους στη Γενεύη τον Ιούνιο του 2021, οι Πρόεδροι Βλαντιμίρ Πούτιν και Τζο Μπάιντεν είχαν ξεκινήσει ένα «διάλογο για τη στρατηγική σταθερότητα» με στόχο τη σύναψη νέων διμερών συμφωνιών για την αντικατάσταση της Συνθήκης για τη μείωση των στρατηγικών όπλων (START) που λήγει το 2026. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, οι δύο αντιπροσωπείες κατάφεραν να πραγματοποιήσουν δύο γύρους συνομιλιών πρόσωπο με πρόσωπο. Τα αποτελέσματα ήταν μέτρια αλλά ενθαρρυντικά.
...και δύο προς τα πίσω
Ωστόσο, μετά την αναγνώριση από τη Μόσχα της ανεξαρτησίας των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ και στη συνέχεια την ανάπτυξη ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, αυτές οι ελπίδες διαψεύστηκαν. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, ο οποίος είχε προγραμματίσει να συναντηθεί με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ στη Γενεύη στις 24 Φεβρουαρίου, είπε ότι δε βλέπει πλέον το νόημα. Οι ΗΠΑ ανέστειλαν γρήγορα τη συμμετοχή τους σε ένα διμερή «στρατηγικό διάλογο σταθερότητας». Οι θετικές πτυχές της αλληλογραφίας Δεκεμβρίου-Φεβρουαρίου δεν αναφέρθηκαν πλέον. Με φόντο τις εχθροπραξίες στην Ουκρανία, όλα έσβησαν στο παρασκήνιο.
Αυτό συνέβαινε για περίπου έξι μήνες, αλλά γύρω στον Αύγουστο, η Ουάσιγκτον άρχισε να σηματοδοτεί την ετοιμότητά της να επιστρέψει στις συζητήσεις για τον έλεγχο των όπλων με τη Μόσχα.
Αυτό δήλωσε συγκεκριμένα ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν στην ομιλία του στη Διάσκεψη Αναθεώρησης της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων. Υπενθυμίζοντας πως «ακόμη και στην κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση μπόρεσαν να συνεργαστούν για να διατηρήσουν την κοινή ευθύνη και να εξασφαλίσουν στρατηγική σταθερότητα», ο Αμερικανός ηγέτης δήλωσε: «Η κυβέρνησή μου είναι έτοιμη να διαπραγματευτεί γρήγορα ένα νέο πλαίσιο ελέγχου όπλων που θα αντικαταστήσει το New START όταν λήξει το 2026».
Ο Τζο Μπάιντεν, ωστόσο, όρισε την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με μια σειρά από αόριστα διατυπωμένες απαιτήσεις προς τη Ρωσία στο πλαίσιο της Ουκρανίας: «Αλλά οι διαπραγματεύσεις απαιτούν έναν καλόπιστο εταίρο. Και η βάναυση και απρόκλητη επιθετικότητα της Ρωσίας στην Ουκρανία διατάραξε την ειρήνη στην Ευρώπη και αποτελεί επίθεση στις θεμελιώδεις αρχές της διεθνούς τάξης. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία πρέπει να αποδείξει ότι είναι έτοιμη να επαναλάβει τις εργασίες ελέγχου των πυρηνικών όπλων με τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Η Μόσχα θεώρησε πως εφόσον ο «διάλογος για την στρατηγική σταθερότητα» είχε διακοπεί με πρωτοβουλία των ΗΠΑ, θα έπρεπε αυτές να ζητήσουν την επανέναρξή του, αντί να διατυπώνουν απαιτήσεις.
Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, ο οποίος υπέγραψε τη Συνθήκη START με τις ΗΠΑ όταν ήταν πρόεδρος το 2010, είπε τα πιο σκληρά λόγια για την αμερικανική θέση.
«Αφήστε τους να έρθουν τρέχοντας ή να σέρνονται και να το ζητήσουν (την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την στρατηγική σταθερότητα). Και θα το εκτιμήσουν ως ιδιαίτερο έλεος. Διαφορετικά, μοιάζει με αυτό: μας δίνουν κάθε είδους αηδίες και εμείς τους δίνουμε μια πυρηνική συμφωνία», έγραψε στο κανάλι του στο Telegram. «Μη παραγωγικό, επικίνδυνο και μοιάζει με επίδειξη αδυναμίας. Ας εκτιμήσουν πραγματικά έναν τέτοιο διάλογο και ας τον ζητήσουν σε όλους τους δρόμους και στα πίσω σοκάκια».
Η ιδέα της επιστροφής της Μόσχας και της Ουάσιγκτον στην κατάσταση των πραγμάτων πριν από τη σύγκρουση δε λειτούργησε και τόσο καλά.
Μια απάντηση καθρέφτη
Ταυτόχρονα, η START αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα. Στις 8 Αυγούστου, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι αποσύρει προσωρινά τις εγκαταστάσεις της από τις επιθεωρήσεις της συνθήκης, κατηγορώντας τις ΗΠΑ πως προσπάθησαν να επαναλάβουν τις επιτόπιες επισκέψεις χωρίς να λάβουν την έγκριση της ρωσικής πλευράς.
Ταυτόχρονα, τα σχόλια Ρώσων αξιωματούχων αρχικά υποδηλώνουν ότι το κύριο εμπόδιο στις επιθεωρήσεις START ήταν οι πρακτικές συνέπειες της αντιπαράθεσης μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ για την Ουκρανία. Δηλαδή οι κυρώσεις. «Μιλάμε για απουσία κανονικής εναέριας κυκλοφορίας λόγω υπαιτιότητας της Δύσης, αγνοώντας τα αιτήματά μας να επιβεβαιώσουμε τη δυνατότητα των αεροπλάνων μας να πετούν με επιθεωρητές μέσω του εναέριου χώρου των χωρών διέλευσης, προβλήματα βίζα κατά τη διέλευση, [και] δυσκολίες πραγματοποιώντας πληρωμές για υπηρεσίες κατά τη διάρκεια επιθεωρήσεων», εξήγησε τον Αύγουστο ο Ρώσος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριάμπκοφ.
Συγκλήθηκε συνεδρίαση της Διμερούς Συμβουλευτικής Επιτροπής, ενός άλλου μηχανισμού στο πλαίσιο της Συνθήκης START, προκειμένου να επιλυθεί η διαφωνία μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον για το θέμα των επιθεωρήσεων.
Ταυτόχρονα, η Ρωσία έχει συσσωρεύσει τα δικά της παράπονα κατά των ΗΠΑ βάσει αυτής της συνθήκης. Τον Οκτώβριο, η Μόσχα κατέστησε για άλλη μια φορά σαφές ότι, κατά την άποψή της, η Ουάσιγκτον δε συμμορφωνόταν πλήρως με τις απαιτήσεις της. Το ζήτημα ήταν η πιθανή αναστρεψιμότητα της μετατροπής εκτοξευτών βαλλιστικών πυραύλων υποβρυχίων και βαρέων βομβαρδιστικών των ΗΠΑ. Η Ρωσία υποθέτει πως οι ΗΠΑ, αποσύροντας τους βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύονται από υποβρύχια και τα βαρέα βομβαρδιστικά τους από τη συνθήκη, το κάνουν με τρόπο που θα τα καταστήσει πυρηνικά ξανά ανά πάσα στιγμή. Σε προηγούμενες επαφές, οι πλευρές εξέτασαν μια σειρά από αμοιβαία αποδεκτές λύσεις σε αυτό το πρόβλημα, αλλά δεν ήταν ακόμη δυνατό να δοκιμαστούν στην πράξη.
Συμφωνήθηκε να συζητηθεί η συσσώρευση ζητημάτων από τις 29 Νοεμβρίου έως τις 6 Δεκεμβρίου. Προηγουμένως, παρόμοιες συναντήσεις είχαν πραγματοποιηθεί στη Γενεύη. Ωστόσο, η Μόσχα δε θεωρεί πλέον την Ελβετία, η οποία έχει προσχωρήσει στις περισσότερες από τις δυτικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, ως ουδέτερο κράτος και δεν επιθυμεί να έχει επαφές με τρίτους στο έδαφός της. Ως εκ τούτου, επιλέχθηκε μια νέα τοποθεσία για τη συνεδρίαση της διμερούς συμβουλευτικής επιτροπής: το Κάιρο.
Οι αντιπροσωπείες των δύο χωρών ετοίμαζαν ήδη τις βαλίτσες τους όταν έμαθαν πως η συνάντηση αναβλήθηκε επ' αόριστον με πρωτοβουλία της Μόσχας.
Οι εξηγήσεις που δόθηκαν από Ρώσους αξιωματούχους κατέστησαν σαφές ότι το πρόβλημα δεν ήταν η Συνθήκη START, αλλά η αντιπαράθεση γύρω από την Ουκρανία.
Σύμφωνα με την εκπρόσωπο του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, η απόφαση ελήφθη «λαμβάνοντας υπόψη την εξαιρετικά αρνητική κατάσταση στις ρωσοαμερικανικές σχέσεις, η οποία δημιουργήθηκε από την Ουάσιγκτον και συνεχίζει να υποβαθμίζεται σταθερά». Σύμφωνα με τη διπλωμάτη, αυτή η κατάσταση «δε θα μπορούσε να μην επηρεάσει τη σφαίρα του ελέγχου των εξοπλισμών, η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κάτι αυτόνομο και υφιστάμενο απομονωμένο από τις γεωπολιτικές πραγματικότητες».
«Χρειάζεται μια πολύ περίεργη λογική για να πει κανείς στη Ρωσία για αυτοσυγκράτηση, διαφάνεια και προβλεψιμότητα σε στρατιωτικά ζητήματα, ενώ βοηθά το καθεστώς του Κιέβου να σκοτώσει τους στρατιωτικούς και τους πολίτες μας στις ρωσικές περιοχές παρέχοντας όλο και πιο καταστροφικά μέσα ένοπλης πάλης και στέλνοντας Αμερικανούς εκπαιδευτές, συμβούλους και μισθοφόρους στην Ουκρανία», είπε η Ζακάροβα.
Το ίδιο είπε και ο πρεσβευτής της Ρωσίας στις ΗΠΑ, Ανατόλι Αντόνοφ, σε συνέντευξή του στο TASS λίγο αργότερα. "Δεν μπορείτε να απομονώσετε το θέμα της σύγκλησης της διμερούς συμβουλευτικής επιτροπής για τη Συνθήκη START από τη γενική κατάσταση των ρωσοαμερικανικών σχέσεων. Διεξάγεται πόλεμος εναντίον μας. Ο αντίπαλος επιδιώκει μια στρατηγική ήττα για τη Ρωσία. Υπάρχουν απόπειρες να κλονίσουν την εσωτερική πολιτική και οικονομική κατάσταση και υπό αυτές τις συνθήκες, θα πρέπει να επιτρέψουμε στους Αμερικανούς να επισκεφθούν τα ιερά των αγίων –το σύστημα ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας– δηλαδή, τις στρατιωτικές βάσεις, όπου αναπτύσσονται δυνάμεις πυρηνικής αποτροπής, σαν να μην είχε γίνει τίποτα;".
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε πως αναμένει «μια καλή τη πίστη προσπάθεια εκ μέρους των ΗΠΑ να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια διμερή συμβουλευτική επιτροπή το 2023 και την επιστροφή στην πλήρη εφαρμογή όλων των διατάξεων της Συνθήκης».
Έτσι, η Μόσχα αντικατοπτρίζει ουσιαστικά την απόφαση της Ουάσιγκτον τον Φεβρουάριο να αναστείλει τον «στρατηγικό διάλογο σταθερότητας» εξαρτώντας τα ζητήματα ελέγχου των όπλων από τη σύγκρουση για την Ουκρανία. Ακόμη και οι προϋποθέσεις για την επανέναρξη των επαφών διατυπώθηκαν παρόμοια από τη ρωσική πλευρά. Η Ουάσιγκτον προέτρεψε τη Μόσχα να γίνει «καλόπιστος εταίρος» και να καταβάλει «προσπάθειες για καλή πίστη».
Όχι σε αντίθετη πορεία
Το πότε θα συνεδριάσει τώρα η διμερής συμβουλευτική επιτροπή για τη Συνθήκη START και τι θα συμβεί με τα εκκρεμή ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των επιθεωρήσεων, δεν είναι καθόλου σαφές. Εάν η Μόσχα επιμείνει ως προϋπόθεση ότι η Ουάσιγκτον θα αλλάξει πορεία εξωτερικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της παύσης της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο, τότε ούτε διαβουλεύσεις για τη συνθήκη ούτε επιθεωρήσεις θα πραγματοποιηθούν στο άμεσο μέλλον.
Ο Σεργκέι Λαβρόφ είπε σε συνέντευξή του στο Πρώτο Κανάλι της Μόσχας, στα τέλη του περασμένου μήνα, ότι η Ρωσία είχε μεταφέρει στις ΗΠΑ πως «είχε δεσμευτεί πλήρως στις υποχρεώσεις της βάσει της συνθήκης, στο βαθμό που μπορούν να εφαρμοστούν σε ισότιμη βάση».
«Θα τους παρέχουμε έγκαιρα και σε πλήρη εμβέλεια τις πληροφορίες που ορίζει η συνθήκη και θα στείλουμε τις κατάλληλες ειδοποιήσεις», διευκρίνισε ο κ. Λαβρόφ.
Ωστόσο, η απλή απομακρυσμένη ανταλλαγή πληροφοριών και οι ειδοποιήσεις για τις εκτοξεύσεις μπορεί να μην είναι αρκετή για τις ΗΠΑ. Έχουν ήδη γίνει δηλώσεις στην Ουάσιγκτον ότι ο λόγος της Ρωσίας δεν μπορεί να είναι αξιόπιστος και πως χωρίς επιτόπιες επιθεωρήσεις η συνθήκη δεν είναι προς το εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ. Η ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη συμμόρφωση με τις διεθνείς συμφωνίες για τον έλεγχο των όπλων, τη μη διάδοση και τον αφοπλισμό πρόκειται να ξεκινήσει. Εάν δεν επαναληφθούν οι επιτόπιες επιθεωρήσεις βάσει της Συνθήκης START (και μέχρι το τέλος Ιουνίου 2023, οι Αμερικανοί θα ήθελαν να πραγματοποιήσουν τον μέγιστο αριθμό επιθεωρήσεων που ορίζει η συμφωνία) και δεν πραγματοποιηθεί συνεδρίαση της επιτροπής, είναι πιθανό η επόμενη έκθεση να αναφέρει πως η Ρωσία δεν συμμορφώνεται πλήρως με τη συνθήκη.
Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να οδηγήσει το Κογκρέσο να εισαγάγει μια τροπολογία για την απαγόρευση της διάθεσης κονδυλίων για συνεργασία με τη Ρωσία στο πλαίσιο της Συνθήκης START, δηλαδή να απαιτήσει ουσιαστικά την αναστολή της συνθήκης έως ότου η Ρωσία επαναλάβει τη συνεργασία. Ή η ίδια η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν θα μπορούσε να κάνει ένα τέτοιο βήμα. Εάν οι ΗΠΑ δε συμμορφωθούν με τη Συνθήκη START, η Ρωσία θα μπορούσε επίσης να αρνηθεί πλήρως τις δεσμεύσεις της.
Σε μια τέτοια περίπτωση, η βασική –και μάλιστα τελευταία– συνθήκη ΗΠΑ-Ρωσίας για τον έλεγχο των όπλων θα καταστεί αναποτελεσματική ή θα καταρρεύσει.
Η έλλειψη συμφωνίας σε αυτόν τον τομέα έχει τρεις αρνητικές συνέπειες.
Ακόμη μεγαλύτερη δυσπιστία: κατά την εφαρμογή των συνθηκών, οι στρατιωτικοί και οι διπλωμάτες των δύο χωρών επικοινωνούσαν τακτικά και προσωπικά, γεγονός που ενίσχυε τους προσωπικούς δεσμούς και την αμοιβαία κατανόηση.
Περισσότερο απρόβλεπτο: ελλείψει ανώτατων ορίων και πλαισίων, κάθε πλευρά πιθανότατα θα υπερεκτιμήσει τις δυνατότητες της άλλης και θα βασίσει τον προγραμματισμό της στα χειρότερα σενάρια.
Επιπλέον αστάθεια: Αυτό είναι ουσιαστικά αναπόφευκτο σε μια εντατική κούρσα εξοπλισμών που δεν καλύπτεται από καμία συνθήκη.
* Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από την «Kommersant»