Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο - southfront.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Μετά την έναρξη της ρωσικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, η Δύση επέβαλε εμπορικές απαγορεύσεις στις περισσότερες ρωσικές εξαγωγές, περιόρισε τον διεθνή εναέριο χώρο, επέβαλε κυρώσεις σε ρωσικές τράπεζες, δημιούργησε δυσκολίες στη ναυτιλιακή βιομηχανία και εξασφάλισε την αδυναμία χρήσης του διεθνούς συστήματος πληρωμής SWIFT.
Η πιο αυτοκαταστροφική κύρωση επιβλήθηκε στον ενεργειακό τομέα παρά το γεγονός πως η Ρωσία είναι ένας από τους κύριους εξαγωγείς φυσικού αερίου και πετρελαίου σε ολόκληρο τον κόσμο, ειδικά για την Ευρώπη. Όπως προέβλεψε κάθε λογικός εμπειρογνώμονας, οι κυρώσεις κατά του ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου οδήγησαν σε ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, έχοντας αρνητικές επιπτώσεις στις τιμές της ενέργειας, τον πληθωρισμό και το κόστος ζωής.
Σύμφωνα με την Castellum.AI, μια πλατφόρμα ελέγχου συμμόρφωσης, πριν από την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία, η Ρωσία είχε 2.695 οικονομικές κυρώσεις που στρέφονταν κατά ιδιωτών, οντοτήτων και διαφορετικών βιομηχανιών. Οι περισσότερες από αυτές τις κυρώσεις επιβλήθηκαν λόγω της επανένωσης της Κριμαίας με τη Ρωσία το 2014, σηματοδοτώντας άλλη μια αποτυχημένη προσπάθεια υπονόμευσης της ρωσικής οικονομίας.
Ωστόσο, μετά την έναρξη της σύγκρουσης στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αύξησαν τις κυρώσεις. Στις 15 Δεκεμβρίου είχαν επιβληθεί 8.613 κυρώσεις κατά ιδιωτών, 1.658 κατά ρωσικών οντοτήτων, 92 κατά λιμένων και 14 στον κλάδο των αερομεταφορών. Με αυτό, η Ρωσία έγινε η χώρα με τις περισσότερες κυρώσεις στον κόσμο στη Δύση, με 13.072 να έχουν επιβληθεί συνολικά. Αυτό το απίστευτο ποσό σημαίνει ότι η Ρωσία ξεπερνά το Ιράν (4.069), τη Συρία (2.644), τη Βόρεια Κορέα (2.143), τη Λευκορωσία (1.172), τη Βιρμανία (787) και τη Βενεζουέλα (651).
Από τον συνολικό αριθμό των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί, οι ΗΠΑ προφανώς βρίσκονται στην κορυφή της λίστας, με 2.778. Ακολουθούν ο Καναδάς (1.928), η Ελβετία (1.667), το Ηνωμένο Βασίλειο (660), η ΕΕ (1.444), η Γαλλία (1.382), η Αυστραλία (1.197) και η Ιαπωνία (962).
Η Δύση ελπίζει να καταστρέψει τη ρωσική οικονομία μέσω κυρώσεων ως στρατηγική αποδυνάμωσης του στρατού της. Ωστόσο, ακόμη και τα δυτικά μέσα ενημέρωσης έπρεπε να παραδεχτούν διστακτικά ότι καμία από τις αρνητικές προβλέψεις δεν έχει συμβεί.
Σύμφωνα με τον Economist, στις αρχές του 2022, εκτιμήθηκε πως οι κυρώσεις θα μείωναν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ρωσίας κατά 10%. Ο Λευκός Οίκος από την πλευρά του περίμενε ότι η συρρίκνωση θα ήταν 15%. Ωστόσο, ο Economist έπρεπε να υπολογίσει εκ νέου την εκτίμησή του καθώς η συρρίκνωση μειώθηκε στο 2,5% για το τελευταίο τρίμηνο του 2022.
Οι Financial Times προέβλεψαν στα μέσα του έτους πτώση του ρωσικού ΑΕΠ – κάπου μεταξύ 3,5% και 5,5%. Ωστόσο, στις 29 Δεκεμβρίου, το μέσο ενημέρωσης ανέφερε ότι η Ρωσία κατέγραψε πλεόνασμα.
Τα αποτελέσματα που πέτυχε η ρωσική οικονομία ξεπέρασαν ακόμη και τις εκτιμήσεις της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας και του Υπουργείου Οικονομικής Ανάπτυξης. Στην αρχή της σύγκρουσης, η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας ανέμενε συρρίκνωση 8% έως 10% του ΑΕΠ, ενώ το Υπουργείο Οικονομικής Ανάπτυξης εκτίμησε πτώση 7,8%. Τώρα, η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας ανέφερε ότι η μείωση ήταν μεταξύ 3% και 3,5%, και το υπουργείο δήλωσε πως το ΑΕΠ θα μειωθεί μόνο κατά 2,9%.
Η Ρωσία υποφέρει από πληθωρισμό, αλλά είναι μικροσκοπικός σε σύγκριση με την Ευρώπη. Αν και ο πληθωρισμός ήταν ένα αυξανόμενο πρόβλημα στην Ευρώπη το 2021, η έλλειψη ρωσικής ενέργειας έχει μόνο επιδεινώσει την κρίση το 2022.
Ο καταγεγραμμένος ρυθμός πληθωρισμού 10% στη Ρωσία είναι μικρός σε σύγκριση με τις εχθρικές χώρες της Βαλτικής, τη Λετονία, την Εσθονία και τη Λιθουανία, που ανέφεραν επίπεδα πληθωρισμού μεταξύ 21% και 23% το Νοέμβριο. Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ιταλία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Σλοβακία ανέφεραν επίπεδα πληθωρισμού μεταξύ 12% και 17%. Η Γερμανία, η χώρα που εξαρτάται περισσότερο από τη ρωσική ενέργεια, είχε επίπεδο πληθωρισμού 11,3%, ενώ η Αυστρία, το Βέλγιο, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Σουηδία ανέφεραν ποσοστά πληθωρισμού μεταξύ 10% και 11,2%. Η Κύπρος, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και η Ισπανία ανέφεραν επίπεδα κάτω του 10%.
Εν τω μεταξύ, το περιοδικό Foreign Affairs δημοσίευσε ένα άρθρο την τελευταία εβδομάδα του 2022 το οποίο αμφισβήτησε αν «Το τέλος της εποχής των κυρώσεων;» έρχεται ως διπλωματικό εργαλείο καταναγκασμού για τις ΗΠΑ. Το αμερικανικό περιοδικό επεσήμανε ότι μέτρα, όπως οι συναλλαγές σε τοπικό νόμισμα, η δημιουργία εναλλακτικών συστημάτων πληρωμών στο SWIFT και η χρήση ηλεκτρονικών νομισμάτων έχουν μειώσει την αποτελεσματικότητα που είχαν κάποτε οι δυτικές οικονομικές κυρώσεις.
Ακριβώς, ορισμένα από τα μέτρα που έλαβε η Ρωσία το 2022 για να παρακάμψει τις κυρώσεις ήταν να εμπορεύεται τις πηγές ενέργειας της σε τοπικά νομίσματα και να απαγορεύσει την εξαγωγή πετρελαίου σε χώρες που έβαλαν όριο στην τιμή ανά βαρέλι.
Με αυτόν τον τρόπο, η Ρωσία όχι μόνο επέζησε από τις υπερεπιθετικές οικονομικές επιθέσεις της Δύσης, αλλά στην πραγματικότητα επιτάχυνε την αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας δημιουργώντας εναλλακτικά συστήματα στο SWIFT και χρησιμοποιώντας τοπικά νομίσματα στις συναλλαγές. Ταυτόχρονα, η οικονομία της Δύσης, ειδικά στην Ευρώπη, έχει κατακρημνιστεί πολύ πιο βαθιά από ό,τι είχε σκεφτεί ποτέ. Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη έχει υποφέρει ακόμη περισσότερο από τη Ρωσία.