Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ επισκέφθηκε την Αλγερία το Μάιο του 2022 και ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, με τη σειρά του, κατά την επίσκεψή του στη Σαουδική Αραβία, συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό της Αλγερίας Aymen Benabderrahmane και οι δύο υποσχέθηκαν να ενισχύσουν τις διμερείς τους σχέσεις.
Το Αλγέρι έχει πράγματι διατηρήσει πολύ στενές σχέσεις τόσο με τη Μόσχα όσο και με το Πεκίνο: η πρώτη πραγματοποίησε κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με τη βορειοαφρικανική χώρα κοντά στα μαροκινά σύνορα το Νοέμβριο του 2022. Επιπλέον, η Μόσχα παρέχει περίπου το 80% των όπλων της Αλγερίας. Το Αλγέρι είναι στην πραγματικότητα ο τρίτος μεγαλύτερος εισαγωγέας όπλων της Ρωσίας, μετά την Ινδία και την Κίνα. Όσον αφορά την Κίνα, είναι ο κύριος εξαγωγέας της Αλγερίας τουλάχιστον από το 2013. Πιο πρόσφατα, το Νοέμβριο του 2022, η Αλγερία και η Κίνα υπέγραψαν ένα δεύτερο πενταετές σύμφωνο στρατηγικής συνεργασίας. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους οι δύο ευρασιατικές δυνάμεις καλωσόρισαν την αίτηση της χώρας στην ομάδα BRICS.
Τα απροσδόκητα κέρδη της Αλγερίας από τις εξαγωγές ενέργειας ξεπέρασαν τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, από 34 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021 και μόλις 20 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020. Η χώρα σκοπεύει να διπλασιάσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου, φτάνοντας έτσι τα 100 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Επιπλέον, στις 22 Δεκεμβρίου, το Βερολίνο και το Αλγέρι υπέγραψαν μνημόνιο κατανόησης για την κατασκευή της πρώτης πράσινης μονάδας υδρογόνου στη βορειοαφρικανική χώρα. Η συμφωνία περιλαμβάνει τη γερμανική εταιρεία φυσικού αερίου VNG και την κρατική εταιρεία πετρελαίου της Αλγερίας Sonatrach. Το εργοστάσιο αναμένεται να έχει παραγωγική ισχύ 50 MW. Επιπλέον, η Αλγερία σχεδιάζει να πουλήσει την πλεονάζουσα ηλεκτρική της δυναμικότητα στην Ευρώπη.
Καθώς η ΕΕ των 27 επιδιώκει να αποσυνδέσει την ενέργεια από τη Ρωσία, η ΕΕ είναι πρόθυμη να ενισχύσει το εμπόριο φυσικού αερίου με την Αλγερία, και αυτό εξηγεί μεγάλο μέρος της διπλωματικής εργασίας που βρίσκεται σε εξέλιξη. Ένα σημάδι αυτού είναι το γεγονός πως η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Kadri Simson επισκέφθηκε το Αλγέρι τον Οκτώβριο του 2022, ενώ η Γαλλίδα πρωθυπουργός Elisabeth Borne συναντήθηκε με την Αλγερινή ομόλογό της Aimene Benabderrahame.
Περνώντας την έκρηξη στις εξαγωγές ενέργειας, το Αλγέρι φιλοδοξεί επίσης να αυξήσει τη διπλωματική του ισχύ. Όπως αναφέρθηκε, ωστόσο, οι εντάσεις με το γειτονικό Μαρόκο εξακολουθούν να αποτελούν πρόβλημα. Για παράδειγμα, το τελευταίο αναγκάστηκε πρόσφατα να ακυρώσει τη συμμετοχή του στο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου Αφρικανικών Εθνών (CHAN) επειδή η Αλγερία έχει κλείσει τον εναέριο χώρο της σε όλες τις πτήσεις του Μαρόκου - τα σύνορα με τη σειρά τους έχουν κλείσει από το 1994. Τον Οκτώβριο του 2021, έγραψα ότι ένα μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας εκείνη την εποχή δε θεώρησε ότι αυτή η σύγκρουση ήταν ένα σκληρό ζήτημα, αλλά αυτό θα πρέπει να αλλάξει, καθώς η κατάσταση κλιμακώνεται, με οικονομικές επιπτώσεις στην Ευρώπη. Η τρέχουσα σύγκρουση στην Ουκρανία μπορεί να καταλήξει να συμβάλει στο να τεθεί στο προσκήνιο η μαροκινο-αλγερινή διαμάχη.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σε συνέντευξή του στο LePointed είπε ότι δεν πιστεύει στην πιθανότητα να ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ των δύο γειτόνων, ωστόσο ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν πως αυτό είναι πραγματικός κίνδυνος.
Σύμφωνα με την πρόβλεψη της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2023, λόγω του πληθωρισμού στην Αλγερία, η οικονομική ανάπτυξη του Μαρόκου θα είναι πολύ υψηλότερη από αυτή της Αλγερίας - ενώ η Αίγυπτος παραμένει η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία στη Βόρεια Αφρική. Σε έναν ολοένα και περισσότερο γεωπολιτικοποιημένο κόσμο, η οικονομική και εδαφική διαμάχη των δύο χωρών του Μαγκρέμπ μπορεί επίσης να μεταφραστεί σε πολιτικές συνέπειες στο εξωτερικό.
Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η Ουάσιγκτον εργάζεται με τους Ευρωπαίους συμμάχους της για να βρει περαιτέρω μη ρωσικές προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από την Αφρική και άλλες περιοχές και οι ΗΠΑ ζήτησαν από τις χώρες της Βόρειας Αφρικής να αυξήσουν την παραγωγή φυσικού αερίου για να προμηθεύουν την Ευρώπη, ενώ πιέζουν τους παραδοσιακούς Ρώσους εταίρους να αποστασιοποιηθούν από τη Μόσχα. Για άλλη μια φορά, μπορεί κανείς να δει πώς, στο σημερινό κόσμο, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να απομονωθούν οι βιομηχανίες από τις γεωπολιτικές διαμάχες. Η Αλγερία έχει ισχυρούς δεσμούς με τη Ρωσία, και ακόμη και το Μαρόκο (παραδοσιακά δυτικός σύμμαχος), επιδιώκει να διατηρήσει «θετική ουδετερότητα» σε σχέση με τη Μόσχα.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο το Μαρόκο όσο και η Αλγερία ανταγωνίζονται για τις ευρωπαϊκές αγορές αλλά και για διπλωματική επιρροή. Η Αλγερία φιλοδοξεί να γίνει ο κύριος εξαγωγέας πράσινου υδρογόνου στην Ευρώπη, ενώ το Μαρόκο μέχρι στιγμής έχει πρωτοστατήσει σε αυτόν τον τομέα.
Το δύσκολο γεγονός, ωστόσο, είναι ότι η περιοχή της Βόρειας Αφρικής αυτή την στιγμή δεν μπορεί να λύσει τα ενεργειακά προβλήματα της Ευρώπης. Τα ευρωπαϊκά σχέδια, όπως και τα βορειοαφρικανικά σχέδια εταίρων τους, συχνά εμπλέκονται σε τοπικές πολιτικές συγκρούσεις. Για παράδειγμα, ο αγωγός Νιγηρία-Μαρόκο σχεδιάζεται να έχει το σημείο απόρριψής του στην αμφισβητούμενη περιοχή της Δυτικής Σαχάρας. Η αναγνώριση από τον ίδιο τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ της διεκδίκησης του Μαρόκου στην περιοχή, η οποία ελέγχεται από το Μέτωπο Polisario που υποστηρίζεται από την Αλγερία, ήταν ένα είδος «quid pro quo» μετά την εξομάλυνση των σχέσεων της χώρας με το Ισραήλ από τις μαροκινές αρχές στο Ραμπάτ. Ωστόσο, αυτή η αμερικανική διπλωματική απόφαση αύξησε σημαντικά τις εντάσεις στην περιοχή, με πιθανά άσχημα αποτελέσματα για την Ευρώπη, καθώς το φάσμα ενός πολέμου για τη Δυτική Σαχάρα εξακολουθεί να στοιχειώνει και τις δύο ηπείρους.
Σε κάθε περίπτωση, για να το συνοψίσουμε, δε θα ήταν πολύ ρεαλιστικό να περιμένουμε έναν πολύ ισχυρό ενεργειακό εφοδιασμό από τους αγωγούς της Βόρειας Αφρικής και η οικονομική, βιομηχανική και ενεργειακή κρίση της Ευρώπης παραμένει αδιέξοδη.