Μόλις πριν δύο εβδομάδες μια φωνή που φαινόταν να έρχεται από τα βάθη ενός μνήματος ξεσήκωσε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκαλώντας ενθουσιασμό σε μερικούς και τρόμο σε άλλους. Αυτή η γνώριμη φωνή ήταν αυτή του στρατηγού De Gaulle όταν στις 18 Ιουνίου του 1940 απηύθηνε από την ραδιοφωνική συχνότητα του BBC μήνυμα στον γαλλικό λαό να συνεχίσει τον αγώνα κατά των Γερμανών. Ωστόσο υπάρχει μια ενοχλητική λεπτομέρεια. Δεν υπάρχει ούτε ηχογράφηση ούτε βέβαια βίντεο του ιστορικού ραδιοφωνικού μηνύματος και η φωνή που ακούσαμε ήταν στην πραγματικότητα προϊόν εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης. Πώς, λοιπόν, να χαρακτηριστεί αυτή η ανασύσταση που στην πραγματικότητα είναι ανύπαρκτη; Είναι αλήθεια ή ψέμα, πραγματικότητα ή παραποίηση; Δεν αποκαλύπτει την ολοένα και πιο πυκνή σύγχυση μεταξύ του αληθινού και του ψευδούς, της ολοένα και πιο δυσδιάκριτης φύσης τους; Τι γίνεται πια με τις σταθερές οντολογικές και γνωσιολογικές μας αναφορές;
Απόδοση Babis Georges Petrakis / Le Figaro - Mathieu Bock-Côté
Διότι αν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δημιουργήσει τεχνητά μια ομιλία που τουλάχιστον έχει το πλεονέκτημα ότι έχει όντως εκφωνηθεί, δεν θα κατασκευάσει αύριο εντελώς εκ του μηδενός ψευδείς ομιλίες, νεκρών ανδρών ή ανδρών που είναι ακόμα εν ζωή ; Δεν μας οδηγεί έτσι στην καρδιά ενός κόσμου που υποβάλλεται σε ολοκληρωτική συμβολική χειραγώγηση ; Το ψεύτικο, εδώ, θα φαίνεται να γίνεται πιο αληθινό από το αληθινό. Εξουσίες, και όχι μόνο πολιτική εξουσία, δεν θα είναι πλέον σε θέση να έχουν μια εξουσία ελέγχου του φανταστικού απολύτως πρωτοφανούς στην ανθρώπινη ιστορία ;
Εδώ και περίπου ένα μήνα, η τεχνητή νοημοσύνη σταμάτησε να είναι ένα αινιγματικό τεχνολογικό αντικείμενο. Ξέραμε ότι μια μέρα θα έμπαινε στις ζωές μας, με κίνδυνο να τις κυριεύσει, αλλά αυτό το σενάριο φαινόταν μακρινό. Οπως συμβαίνει συχνά έπρεπε να έρθει ένα δυνατό συμβολικό γεγονός και να μας ξυπνήσει. Αυτό ακριβώς μας συμβαίνει με το ρομπότ ChatGPT, το οποίο μοιάζει ικανό να απαντήσει σε οποιαδήποτε ερώτηση σαν προικισμένος και καλλιεργημένος μαθητής και απ’ό,τι μαθαίνουμε, πέρασε με μεγάλη επιτυχία ένα τεστ νομικής σε ένα αμερικανικό πανεπιστήμιο. Όπως ήταν αναμενόμενο η Σχολή Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι (Sciences Po) αποφάσισε να απαγορεύσει τη χρήση του στους φοιτητές της. Είναι όμως τέτοιες απαγορεύσεις ικανές να σταματήσουν μία δύναμη που φαίνεται προορισμένη να παρασύρει τα πάντα στο πέρασμα της;
Η ανθρώπινη νοημοσύνη μοιάζει πλέον ταπεινωμένη, σαν να ανήκει σε άλλη εποχή. Μόνη της παρηγοριά να θυμάται ότι αυτή η ίδια η τεχνητή νοημοσύνη είναι δικό της δημιούργημα. Διαπιστώνουμε αυτό το βαθύ ανθρώπινο αποτύπωμα στην τεχνητή νοημοσύνη μέσα από αυτό που θα μπορούσε κάλλιστα να ονομαστεί «ασυνείδητες ιδεοληψίες». Η Le Figaro μας υπενθύμισε αυτή την εβδομάδα ότι το ChatGPT φαίνεται πεπεισμένο για τις αρετές της θεωρίας του φύλου (gender theory) και του κοινωνικού κονστρουκτιβισμού και μας εξηγεί, όταν του ζητήθηκε να ορίσει τι είναι μια γυναίκα, ότι «είναι ένα άτομο που αυτοπροσδιορίζεται ως τέτοιο ή που αναγνωρίζεται κοινωνικά και πολιτισμικά ως τέτοιο. " Η τεχνητή νοημοσύνη αρνείται επίσης να μας πει «αστεία» για «μειονότητες» αλλά δεν έχει κανένα δισταγμό να μας πει πάμπολλα για τις «πλειοψηφίες». Η εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης στην εποχή μας δείχνει ότι θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως τεχνολογικό εργαλείο για την διάδοση της woke ιδεολογίας και θα μπορούσε ακόμη και να της επιτρέψει να κλειδώσει τους θεσμούς προς όφελός της, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως την μόνη επιτρεπόμενη μορφή κοινωνικής γνώσης σε γιγαντιαία κλίμακα.
Όλα αυτά δεν συμβαίνουν χωρίς να γκρεμίσουν και τα τελευταία απομεινάρια της δυτικής ανθρωπολογίας. Είναι η επιθυμία να μπει ένα τέλος στην πεπερασμένη ανθρώπινη φύση του ανθρώπινου όντος που χαρακτηρίζει τη νεωτερικότητα με τον άνθρωπο να αφήνει πίσω του το συμβολικό σύμπαν της Δημιουργίας για να στραφεί σε αυτό της αυτογένεσης. Η ψηφιοποίηση μιας ολοένα και πιο ασώματης ύπαρξης, που προβάλλεται στα κοινωνικά δίκτυα ή στα βιντεοπαιχνίδια, μοιάζει με υπόσχεση χειραφέτησης. Στον εναλλακτικό κόσμο που δημιουργεί η τεχνολογία ο καθένας μπορεί να γίνει τελείως διαφορετικός, να αφήσει πίσω του το παλιό του δέρμα και να γίνει το avatar του. Ο ίδιος γίνεται δημιουργός του εαυτού του. Μπορεί να επιλέξει το όνομά του, το φύλο του, τη φυσική του μορφή και αύριο, γιατί όχι, την εποχή του. Ωστόσο αυτά σχετίζονται και με το πιο βαθύ, πνευματικό κομμάτι του εαυτού του που θα παραμείνει ξένο σε αυτή τη νέα νοητική ήπειρο.
Αυτή είναι η διάσπαση του κόσμου που χαρακτηρίζει τον ολοκληρωτισμό. Η πραγματικότητα αντικαθίσταται από ένα διπλό πλαστό, που λειτουργεί σύμφωνα με τους κώδικες της ιδεολογίας και από το οποίο μπορεί κανείς να βγει μόνο πληρώνοντας το τίμημα. Αύριο, όποιος δεν θέλει να ακολουθήσει αυτή την νέα τεχνοπολιτική πραγματικότητα δεν κινδυνεύει να καταδικαστεί σε μια μόνιμη εσωτερική εξορία, όπου η εμπειρία του από τον κόσμο θα θεωρείται ξεπερασμένη ; Θα μας πουν ότι πάντα οι συντηρητικοί έπαιξαν υπερβολικά με τον φόβο μπροστά στην πρόοδο. Αλλά γενικά δεν είχαν άδικο όταν έλεγαν ότι ο άνθρωπος χάνει τον εαυτό του και αυτοακρωτηριάζεται όταν παίρνει τον εαυτό του για Θεό. Σε αυτό δεν γινόμαστε μάρτυρες σήμερα;
Απόδοση Babis Georges Petrakis / Le Figaro - Mathieu Bock-Côté
Διότι αν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δημιουργήσει τεχνητά μια ομιλία που τουλάχιστον έχει το πλεονέκτημα ότι έχει όντως εκφωνηθεί, δεν θα κατασκευάσει αύριο εντελώς εκ του μηδενός ψευδείς ομιλίες, νεκρών ανδρών ή ανδρών που είναι ακόμα εν ζωή ; Δεν μας οδηγεί έτσι στην καρδιά ενός κόσμου που υποβάλλεται σε ολοκληρωτική συμβολική χειραγώγηση ; Το ψεύτικο, εδώ, θα φαίνεται να γίνεται πιο αληθινό από το αληθινό. Εξουσίες, και όχι μόνο πολιτική εξουσία, δεν θα είναι πλέον σε θέση να έχουν μια εξουσία ελέγχου του φανταστικού απολύτως πρωτοφανούς στην ανθρώπινη ιστορία ;
Εδώ και περίπου ένα μήνα, η τεχνητή νοημοσύνη σταμάτησε να είναι ένα αινιγματικό τεχνολογικό αντικείμενο. Ξέραμε ότι μια μέρα θα έμπαινε στις ζωές μας, με κίνδυνο να τις κυριεύσει, αλλά αυτό το σενάριο φαινόταν μακρινό. Οπως συμβαίνει συχνά έπρεπε να έρθει ένα δυνατό συμβολικό γεγονός και να μας ξυπνήσει. Αυτό ακριβώς μας συμβαίνει με το ρομπότ ChatGPT, το οποίο μοιάζει ικανό να απαντήσει σε οποιαδήποτε ερώτηση σαν προικισμένος και καλλιεργημένος μαθητής και απ’ό,τι μαθαίνουμε, πέρασε με μεγάλη επιτυχία ένα τεστ νομικής σε ένα αμερικανικό πανεπιστήμιο. Όπως ήταν αναμενόμενο η Σχολή Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι (Sciences Po) αποφάσισε να απαγορεύσει τη χρήση του στους φοιτητές της. Είναι όμως τέτοιες απαγορεύσεις ικανές να σταματήσουν μία δύναμη που φαίνεται προορισμένη να παρασύρει τα πάντα στο πέρασμα της;
Η ανθρώπινη νοημοσύνη μοιάζει πλέον ταπεινωμένη, σαν να ανήκει σε άλλη εποχή. Μόνη της παρηγοριά να θυμάται ότι αυτή η ίδια η τεχνητή νοημοσύνη είναι δικό της δημιούργημα. Διαπιστώνουμε αυτό το βαθύ ανθρώπινο αποτύπωμα στην τεχνητή νοημοσύνη μέσα από αυτό που θα μπορούσε κάλλιστα να ονομαστεί «ασυνείδητες ιδεοληψίες». Η Le Figaro μας υπενθύμισε αυτή την εβδομάδα ότι το ChatGPT φαίνεται πεπεισμένο για τις αρετές της θεωρίας του φύλου (gender theory) και του κοινωνικού κονστρουκτιβισμού και μας εξηγεί, όταν του ζητήθηκε να ορίσει τι είναι μια γυναίκα, ότι «είναι ένα άτομο που αυτοπροσδιορίζεται ως τέτοιο ή που αναγνωρίζεται κοινωνικά και πολιτισμικά ως τέτοιο. " Η τεχνητή νοημοσύνη αρνείται επίσης να μας πει «αστεία» για «μειονότητες» αλλά δεν έχει κανένα δισταγμό να μας πει πάμπολλα για τις «πλειοψηφίες». Η εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης στην εποχή μας δείχνει ότι θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως τεχνολογικό εργαλείο για την διάδοση της woke ιδεολογίας και θα μπορούσε ακόμη και να της επιτρέψει να κλειδώσει τους θεσμούς προς όφελός της, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως την μόνη επιτρεπόμενη μορφή κοινωνικής γνώσης σε γιγαντιαία κλίμακα.
Όλα αυτά δεν συμβαίνουν χωρίς να γκρεμίσουν και τα τελευταία απομεινάρια της δυτικής ανθρωπολογίας. Είναι η επιθυμία να μπει ένα τέλος στην πεπερασμένη ανθρώπινη φύση του ανθρώπινου όντος που χαρακτηρίζει τη νεωτερικότητα με τον άνθρωπο να αφήνει πίσω του το συμβολικό σύμπαν της Δημιουργίας για να στραφεί σε αυτό της αυτογένεσης. Η ψηφιοποίηση μιας ολοένα και πιο ασώματης ύπαρξης, που προβάλλεται στα κοινωνικά δίκτυα ή στα βιντεοπαιχνίδια, μοιάζει με υπόσχεση χειραφέτησης. Στον εναλλακτικό κόσμο που δημιουργεί η τεχνολογία ο καθένας μπορεί να γίνει τελείως διαφορετικός, να αφήσει πίσω του το παλιό του δέρμα και να γίνει το avatar του. Ο ίδιος γίνεται δημιουργός του εαυτού του. Μπορεί να επιλέξει το όνομά του, το φύλο του, τη φυσική του μορφή και αύριο, γιατί όχι, την εποχή του. Ωστόσο αυτά σχετίζονται και με το πιο βαθύ, πνευματικό κομμάτι του εαυτού του που θα παραμείνει ξένο σε αυτή τη νέα νοητική ήπειρο.
Αυτή είναι η διάσπαση του κόσμου που χαρακτηρίζει τον ολοκληρωτισμό. Η πραγματικότητα αντικαθίσταται από ένα διπλό πλαστό, που λειτουργεί σύμφωνα με τους κώδικες της ιδεολογίας και από το οποίο μπορεί κανείς να βγει μόνο πληρώνοντας το τίμημα. Αύριο, όποιος δεν θέλει να ακολουθήσει αυτή την νέα τεχνοπολιτική πραγματικότητα δεν κινδυνεύει να καταδικαστεί σε μια μόνιμη εσωτερική εξορία, όπου η εμπειρία του από τον κόσμο θα θεωρείται ξεπερασμένη ; Θα μας πουν ότι πάντα οι συντηρητικοί έπαιξαν υπερβολικά με τον φόβο μπροστά στην πρόοδο. Αλλά γενικά δεν είχαν άδικο όταν έλεγαν ότι ο άνθρωπος χάνει τον εαυτό του και αυτοακρωτηριάζεται όταν παίρνει τον εαυτό του για Θεό. Σε αυτό δεν γινόμαστε μάρτυρες σήμερα;