 |
| Bundeswehr/Marco Dorow |
Του Fyodor Lukyanov, αρχισυντάκτη του Russia in Global Affairs, προέδρου του Προεδρείου του Συμβουλίου για την Εξωτερική και Αμυντική Πολιτική και διευθυντή έρευνας της Διεθνούς Λέσχης Συζητήσεων Valdai - RT.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Μετά από μια περίοδο σκληρού παιχνιδιού, η γερμανική κυβέρνηση συμφώνησε να προμηθεύσει την Ουκρανία με άρματα μάχης Leopard - τα δικά της και αυτά που βρίσκονται σε υπηρεσία με άλλες χώρες του ΝΑΤΟ. Θα αφήσουμε σε στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες να αξιολογήσουν πώς αυτό θα επηρεάσει τις μαχητικές δυνατότητες της Ουκρανίας και την πορεία των επιχειρήσεων. Το ερώτημα για εμάς είναι τι σημαίνει από πολιτική άποψη;
Γερμανία και στρατιωτική δύναμη - ο συνδυασμός αυτών των όρων έχει κάνει πολλούς Ευρωπαίους να νιώθουν άβολα για τουλάχιστον ενάμιση αιώνα.
Το «γερμανικό ζήτημα», το οποίο αναφέρεται στη θέση και το ρόλο του Βερολίνου στην ήπειρο, οδήγησε σε μεγάλες στρατιωτικές συγκρούσεις σε περισσότερες από μία περιπτώσεις πριν από τους δύο παγκόσμιους πολέμους. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος φαινόταν πως το έλυσε καταργώντας το ενιαίο γερμανικό κράτος και θέτοντας τις περιοχές του υπό εξωτερικό έλεγχο.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η επανένωση της χώρας στις αρχές της δεκαετίας του 1990 προκάλεσε αρχικά προσεκτικές αντιδράσεις από τους δυτικούς συμμάχους της Βόννης, για τους οποίους η μνήμη των φιλοδοξιών για ένα μεγαλύτερο «ράιχ» ήταν ακόμη νωπή. Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι η Σοβιετική Μόσχα ήταν η πιο ενθουσιώδης για την επανένωση.
Είναι ενδιαφέρον πως οι ρίζες της τρέχουσας επικίνδυνης κρίσης στην ευρωπαϊκή ασφάλεια μπορούν να εντοπιστούν σε αυτήν την εποχή. Η ιδέα της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ προέκυψε από ένα πλαίσιο παροχής εγγυήσεων σε περίπτωση γερμανικής ενοποίησης. Οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Βρετανία, η Ιταλία, η Δυτική Γερμανία και οι μικρότεροι γείτονές τους πίστευαν (όχι αδικαιολόγητα) ότι η διατήρηση μιας επανενωμένης χώρας στο στρατιωτικό μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ θα απέτρεπε κάθε υποθετική επιθυμία να ακολουθήσει μια μέρα το δικό της δρόμο.
Η Ουάσιγκτον, το Λονδίνο, το Παρίσι και η Βόννη πίστευαν πως η Σοβιετική Ένωση θα ήταν αντίθετη σε αυτό, αλλά το Κρεμλίνο ακολούθησε μια αντισυμβατική προσέγγιση και δεν είχε αντίρρηση να παραμείνει η Γερμανία στο ΝΑΤΟ. Αποδείχθηκε όμως ότι η επέκταση της δικαιοδοσίας του μπλοκ στην επικράτεια της πρώην ΛΔΓ έγινε προηγούμενο για όλα τα άλλα. Άλλωστε, στο ιδεολογικό και νομικό πλαίσιο κατοχυρώθηκε η αρχή του δικαιώματος κάθε κράτους να επιλέγει να είναι μέλος σε οποιοδήποτε σωματείο. Η πορεία από αυτό στο ζήτημα της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν ήταν στιγμιαία, αλλά ήταν απλή.
Ο ειρηνισμός που επιβλήθηκε στους Γερμανούς μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο υπονοούσε πως η Γερμανία (πρώτα μόνο η Δύση και μετά ολόκληρη) θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι πρότυπος σύμμαχος εντός του στρατιωτικού μπλοκ, αλλά δεν θα έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο. Αυτό συνέβη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο - οι επιχειρήσεις στη Γιουγκοσλαβία και το Αφγανιστάν στις οποίες συμμετείχε η Bundeswehr δεν ξεκίνησαν από το Βερολίνο και η συμμετοχή του ήταν κάπως επιφυλακτική.
Η θέση «άλλαξαν οι καιροί» που ανακοίνωσε ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς το Φεβρουάριο του 2022 υπονοούσε την αρχή μιας νέας εποχής και την ίδια στιγμή υποσχέθηκαν σημαντικές επενδύσεις στον αμυντικό εκσυγχρονισμό. Ωστόσο, στο πλαίσιο της γενικής ανάτασης, ιδιαίτερα της Ανατολικής Ευρώπης, το Βερολίνο διατήρησε έναν αβίαστο ρυθμό. Οι Σύμμαχοί του γκρίνιαξαν, αλλά μέχρι ένα σημείο οι περισσότεροι από αυτούς προσπάθησαν επίσης να ενεργήσουν μάλλον προσεκτικά για να μην προκληθεί κλιμάκωση. Από το φθινόπωρο, ωστόσο, οι οποιοιδήποτε περιορισμοί φαίνεται να έχουν αρθεί - ειδικά στην Ουάσιγκτον και το Λονδίνο (η Βαρσοβία δεν είχε ποτέ), αλλά και ευρύτερα: Ο στόχος της στρατιωτικής ήττας της Ρωσίας έχει διατυπωθεί άμεσα και σε όλα τα επίπεδα.
Εδώ η Γερμανία αντιμετώπισε μια κρίσιμη επιλογή, της οποίας το σχέδιο του τανκ ήταν μια συγκεκριμένη εκδήλωση. Δεδομένης της διάθεσης που επικρατούσε στο δυτικό μπλοκ, ήταν αμέσως σαφές ότι το Βερολίνο δε θα μπορούσε να αντιταχθεί στη μεταφορά των αρμάτων Leopard. Το πρόβλημα ήταν πιθανώς η συνειδητοποίηση πως η απόφαση της Γερμανίας θα αύξανε ποιοτικά τη συμμετοχή της στη σύγκρουση και θα άνοιγε το δρόμο για περαιτέρω συσσώρευση όπλων. Η επόμενη συνάντηση της ομάδας επαφής στο Rammstein έχει ήδη ονομαστεί «αερομεταφερόμενη». Όσο πιο προηγμένος είναι ο εξοπλισμός που αποστέλλεται στο Κίεβο, τόσο πιο πιθανό είναι οι δυνάμεις του να μην μπορούν πλέον να συντηρήσουν το στρατιωτικό υλικό.
Αν θυμηθούμε την ευθεία γραμμή από τις συνθήκες της γερμανικής ενοποίησης μέχρι τις προϋποθέσεις της σημερινής κρίσης, το συμπέρασμα είναι παράδοξο.
Πριν από 33 χρόνια, το ΝΑΤΟ θεωρήθηκε ως η πιο σίγουρη εγγύηση ενάντια σε μια υποθετική αναζωπύρωση της γερμανικής πολεμικής.
Ωστόσο, η ένταξη στο μπλοκ είναι ο κύριος λόγος για την αυξανόμενη εμπλοκή του Βερολίνου σε μια στρατιωτική σύγκρουση. Από την πλευρά της Δύσης δεν υπάρχει κίνδυνος γιατί η Γερμανία δεν ενεργεί αυτεπαγγέλτως και είναι σύμφωνη με τη γενική τάση. Αλλά αυτό είναι με μια θεωρητική έννοια.
Τι γίνεται με την Πολωνία, η οποία είναι ανοιχτά εχθρική προς τη Γερμανία; Για να μην αναφέρουμε τη Γαλλία, όπου η ιστορική ταυτότητα διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τις ιστορίες για τις συνέπειες του γερμανικού στρατιωτικού επανεξοπλισμού; Μπορούμε να μιλάμε για μια ισχυρή και με αυτοπεποίθηση ενότητα;
Κανείς δεν τολμά να προβλέψει την έκβαση της ουκρανικής κρίσης τώρα, υπάρχουν πάρα πολλές διαφορετικές συνθήκες. Όμως, ο μετασχηματιστικός αντίκτυπός του σε όλες τις πτυχές της ευρωπαϊκής ασφάλειας είναι αναμφισβήτητος. Οι άμεσοι συμμετέχοντες στο δράμα θα προκύψουν διαφορετικά, και όσο πιο βαθιά είναι η συμμετοχή, τόσο πιο σημαντικές είναι οι αλλαγές. Και ενώ οι ΗΠΑ, όπως πάντα, έχουν το πλεονέκτημα της φυσικής απόστασης και της ικανότητας να μετακυλίουν το μεγαλύτερο μέρος του κόστους στους συμμάχους τους, η γραμμή Μόσχα-Κίεβο-Βαρσοβία-Βερολίνο-Παρίσι είναι πιθανό να δει ποιοτικές αλλαγές. Και ο καθένας θα έχει τη δική του στρατηγική.
Δεν υπάρχουν πλέον επιζώντες από αυτούς που έθεσαν τα θεμέλια της «νέας Ευρώπης», όπως ονομαζόταν στη Χάρτα του 1990. Είναι δίκαιο να πούμε ότι θα είχαν εκπλαγεί από το αποτέλεσμα.