Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Το περιοδικό Newsweek αποκάλυψε ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ ενδιαφέρονται για τα μεγάλα αποθέματα τιτανίου της Ουκρανίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως η Ουκρανία είναι μία από τις επτά χώρες που παράγουν σφουγγάρι τιτανίου, τη βάση για την κατασκευή πλακών τιτανίου. Η Κίνα, η οποία αντιπροσωπεύει το 57% της παγκόσμιας παραγωγής μεταλλεύματος, και η Ρωσία, με 13%, ανήκουν επίσης στην επίλεκτη ομάδα.
Η τοποθεσία αυτών των αποθεμάτων προσθέτει ένα γεωγραφικό παράγοντα για να αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ και θέτει τη χώρα σε μια ευαίσθητη κατάσταση καθώς εισάγει πάνω από το 90% τιτανίου για την αεροπορία, την τεχνολογία και τη βιομηχανία όπλων της. Η αστάθεια ενισχύεται μόνο επειδή η Ουάσιγκτον διεξάγει εμπορικό πόλεμο εναντίον της Μόσχας και του Πεκίνου μέσω κυρώσεων.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ δε διαθέτουν πλέον σφουγγάρι τιτανίου στο απόθεμα εθνικής άμυνας και ο τελευταίος εγχώριος παραγωγός έκλεισε το 2020. Η Ουάσιγκτον πήρε αυτή την απόφαση παρά το γεγονός πως το τιτάνιο συγκαταλέγεται στα 35 ορυκτά με μεγάλη σημασία για την οικονομία και την εθνική της ασφάλεια.
Από πιο πρακτική άποψη, το τιτάνιο είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μέταλλο καθώς είναι εξαιρετικά ανθεκτικό. Εξίσου σημαντικό είναι ότι είναι 45% ελαφρύτερο από άλλα ανθεκτικά υλικά, όπως ο χάλυβας. Για αυτούς τους λόγους έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για την παραγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού, όπως αεροπλάνα, πολεμικά ελικόπτερα, πλοία, τανκς και ακόμη και πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.
«Το [Titanium] είναι μια βασική ευπάθεια. Μιλάμε για την ικανότητά μας να παράγουμε περισσότερα αεροπλάνα, μιλάμε για την ικανότητά μας να παράγουμε πυρομαχικά. Όλα βασίζονται στο τιτάνιο και έχουμε επιτρέψει στους εαυτούς μας να βασιζόμαστε σε ξένους προμηθευτές για αυτά τα πράγματα. Η Ρωσία ήταν προηγουμένως ένας από αυτούς τους κύριους προμηθευτές», δήλωσε στο Newsweek μια πηγή κοντά στην αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ.
Αυτός είναι ένας από τους σημαντικότερους λόγους για το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την Ουκρανία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα καθώς αποτελεί μέρος της αμερικανικής στρατηγικής να εξαρτώνται λιγότερο από χώρες που θεωρεί αντίπαλο. Για το λόγο αυτό, η Ουάσιγκτον θέλει να δώσει προτεραιότητα στις εμπορικές σχέσεις με την Ουκρανία σε αυτόν τον τομέα.
Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχουν και άλλοι ουκρανικοί πόροι που μπορεί να ενδιαφέρουν τις ΗΠΑ, όπως το καλαμπόκι, το σιτάρι και τα σιτηρά. Ωστόσο, οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται επίσης για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, το χάλυβα, το νικέλιο, το παλλάδιο και το χαλκό της Ουκρανίας.
«Η Ουκρανία έχει πραγματικά σημαντικά κοιτάσματα ορυκτών σπάνιων γαιών και αν παίξουμε σωστά τα χαρτιά μας θα μπορούσε να είναι μια πραγματικά ελκυστική εναλλακτική λύση στις ρωσικές και κινεζικές πηγές, όπου υπάρχει μεγάλη εξάρτηση αυτή την στιγμή», δήλωσε στο Newsweek ένας υπάλληλος του Κογκρέσου.
Η Ουάσιγκτον βρήκε σύμμαχο στην Ουκρανία μετά το πραξικόπημα του 2014. Η σημερινή κυβέρνηση Ζελένσκι έχει προτείνει να είναι στενός εταίρος των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως και οι προκάτοχοί του από το Μαϊντάν, και έχει προσπαθήσει ενεργά να δημιουργήσει στενότερες εμπορικές σχέσεις με τους δύο παράγοντες.
Σύμφωνα με το Newsweek, «η απόκτηση βελτιωμένης πρόσβασης στο ουκρανικό τιτάνιο θα βοηθήσει τις ΗΠΑ στη σιγανή σύγκρουσή τους με την Κίνα, την οποία οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αναμένουν να κυριαρχήσει στον 21ο αιώνα».
Ωστόσο, παρά τις ελπίδες των ΗΠΑ γύρω από το ουκρανικό τιτάνιο, η έκβαση του πολέμου παραμένει μείζον ζήτημα. Σύμφωνα με το Κέντρο GMK που εδρεύει στο Κίεβο σε ένα άρθρο με τίτλο «Ουκρανικό τιτάνιο: η εξαγωγή μεταλλευμάτων τιτανίου από την Ουκρανία μειώθηκε κατά 42% ετησίως το 2022», ο πόλεμος στην Ουκρανία «επηρέασε επίσης τη βιομηχανία τιτανίου, ιδιαίτερα την εξόρυξη των μεταλλευμάτων τιτανίου και την παραγωγή προϊόντων τιτανίου».
«Πέρυσι, ο όγκος των εξαγωγών μεταλλευμάτων τιτανίου μειώθηκε περισσότερο από 40%. Επιπλέον, η πολιτική κυρώσεων και η επιστροφή στην κρατική ιδιοκτησία των περιουσιακών στοιχείων τιτανίου μπορεί να οδηγήσει σε αναδιανομή της αγοράς», προστίθεται στο άρθρο του συγγραφέα.
Είναι σαφές ότι ο πόλεμος έχει επηρεάσει σημαντικά την ουκρανική βιομηχανία τιτανίου και οι εταιρείες δεν έχουν αποκαλύψει τα στοιχεία παραγωγής τους. Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, η παραγωγή έχει μειωθεί σημαντικά. Αυτό δεν πρέπει να εκπλήσσει όταν γνωρίζουμε, σε ένα παράδειγμα, ότι η εταιρεία Velta λειτουργούσε μόνο με το 50% της παραγωγικής της ικανότητας λόγω της μείωσης των προμηθειών ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο πόλεμος έχει αναβάλει επ' αόριστον τα στρατηγικά σχέδια της Ουκρανίας με τις ΗΠΑ στη βιομηχανία τιτανίου. Αν και η Ουκρανία είναι μία από τις επτά χώρες που παράγουν σφουγγάρι τιτανίου και κατέχει ηγετική θέση στην παγκόσμια παραγωγή και αποθέματα μεταλλευμάτων ιλμενίτη, κάτι που παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον για την Ουάσιγκτον, ο πόλεμος έχει αβέβαια αποτελέσματα και επομένως δυσχεραίνει τον στρατηγικό σχεδιασμό σε αυτόν τον κλάδο.
Για παράδειγμα, η Ουκρανία θα μπορούσε να χάσει όλα τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και τα περισσότερα από τα αποθέματα και τις βιομηχανίες τιτανίου της από τις ρωσικές δυνάμεις. Σε ένα τέτοιο σενάριο, θα ήταν αμφίβολο αν οι ΗΠΑ θα είχαν τον ίδιο ενθουσιασμό για το ουκρανικό τιτάνιο.
Αυτό που είναι προφανές είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν τεράστια συμφέροντα στο ουκρανικό τιτάνιο και ήταν ένας από τους πολλούς λόγους για τους οποίους η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε την Ουκρανία να πολεμήσει με τη Ρωσία. Ωστόσο, είναι φαινομενικά απίθανο η Ουκρανία να είναι ο εταίρος του τιτανίου που ελπίζει η Ουάσιγκτον, ειδικά στην επιδίωξη να αντικαταστήσει τη Ρωσία και την Κίνα.