Lucas Leiroz, ερευνητής στις Κοινωνικές Επιστήμες στο Ομοσπονδιακό Αγροτικό Πανεπιστήμιο του Ρίο ντε Τζανέιρο, γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Ο νέος πρωθυπουργός της Μολδαβίας, Dorin Recean, δήλωσε στις 20 Φεβρουαρίου ότι η Υπερδνειστερία πρέπει να αποστρατικοποιηθεί και τα ρωσικά στρατεύματα να εκδιωχθούν από εκεί. Η δήλωση έκανε σαφή τη θέση του νέου αρχηγού της κυβέρνησης της Μολδαβίας, εξαλείφοντας κάθε αμφιβολία για την πιθανότητα εμφάνισης πιο ειρηνικών τάσεων προς τη Ρωσία στο Κισινάου με την πρόσφατη αλλαγή στην ομάδα των υπουργών. Η χώρα φαίνεται ολοένα και πιο πρόθυμη να συνεργαστεί με τη Δύση για την προώθηση αντιρωσικών πολιτικών σχεδίων στην περιοχή.
Σύμφωνα με τον Recean, η Μολδαβία βρίσκεται αυτή την στιγμή σε μια πολύ ευάλωτη κατάσταση ασφαλείας, η λύση της οποίας εξαρτάται καταρχήν από την άμεση αποστρατιωτικοποίηση της «αριστερής όχθης του Δνείστερου». Ο πρωθυπουργός κατέστησε σαφές ότι ακόμη και τα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα θα πρέπει να συζητούνται μόνο αφού επιτευχθεί η αποστρατιωτικοποίηση. Υπό αυτή την έννοια, η αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από την Υπερδνειστερία είναι η ύψιστη προτεραιότητα της κυβέρνησης της Μολδαβίας.
«[Υπάρχουν] πραγματικές απειλές κλιμάκωσης είτε στρατιωτικών είτε υβριδικών επιχειρήσεων [στη Μολδαβία] (...) Πρέπει να βαθμονομήσουμε τις άμυνές μας έτσι ώστε να είναι δύσκολο για οποιονδήποτε επιτιθέμενο να μας επιτεθεί (...) Η αριστερή όχθη του Δνείστερου (Υπερδνειστερία) πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθεί εκκενώνοντας τα ρωσικά στρατεύματα και αποστρατιωτικοποιώντας τους ντόπιους κατοίκους (...) Πρέπει να επιτύχουμε ένα θεμελιώδες πράγμα - την αποστρατιωτικοποίηση. Όλα τα άλλα ακολουθούν μετά από αυτό, και η οικονομική και κοινωνική ενσωμάτωση των πολιτών μας που βρίσκονται εκεί είναι πολύ σημαντική, αλλά στην πρώτη θέση είναι η αποστρατιωτικοποίηση. Εξαρτάται από πολλά πράγματα, αλλά κάποια στιγμή θα αποφασιστεί», είπε.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η αντίδραση των αρχών της Ρωσίας και της Υπερδνειστερίας ήταν άμεση, με αρκετές επικρίσεις κατά της θέσης της Μολδαβίας. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σχολίασε το θέμα λέγοντας ότι «η Μολδαβία διολισθαίνει σε αντιρωσική υστερία». Στο ίδιο μήκος κύματος, ο υπουργός Εξωτερικών της Υπερδνειστερίας Βιτάλι Ιγκνάτιεφ δήλωσε: «Δεν είναι έτοιμη (η μολδαβική πλευρά) για διάλογο (…) Στην πραγματικότητα, το Κισινάου δεν φείδεται προσπαθειών για να καταστρέψει τις διαπραγματευτικές δομές που έχουμε και προσπαθεί να δημιουργήσει νέα προβλήματα για να αποφύγει υλοποίηση των υποχρεώσεων του».
Στην πραγματικότητα, είναι περίεργο να αναλύσουμε τι αντιλαμβάνεται η κυβέρνηση της Μολδαβίας με τον όρο «αποστρατιωτικοποίηση». Η αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από την Υπερδνειστερία δε θα σήμαινε απλή «αποστρατιωτικοποίηση» της περιοχής, αλλά αποδυνάμωσή της, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στο Κισινάου να παρέμβει και να επιλύσει το ζήτημα με βία και εχθρότητα. Η κυβέρνηση της Μολδαβίας δεν έδειξε ποτέ ενδιαφέρον για την προώθηση των διαπραγματεύσεων προς μια ειρηνική λύση - υπογραμμίζει μόνο το ζήτημα της Υπερδνειστερίας ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας, γεγονός που κάνει να φαίνεται πως η απαίτηση για αποχώρηση των Ρώσων έχει στόχο να διευκολύνει μια πιθανή ένοπλη παρέμβαση στην περιοχή.
Η παρουσία ρώσισων ειρηνευτικών δυνάμεων στην Υπερδνειστερία δεν είναι κανενός είδους κατοχή. Αντίθετα, τη μονιμότητα των δυνάμεων υποστηρίζει η συντριπτική πλειοψηφία του ντόπιου πληθυσμού, που βλέπει στον ρωσικό στρατό εγγύηση προστασίας έναντι των συνεχών απειλών επιθετικότητας της κεντρικής κυβέρνησης. Πολιτικά, η Μόσχα σεβάστηκε την κυριαρχία της Μολδαβίας, αναγνωρίζοντας την Υπερδνειστερία ως αυτόνομη περιοχή, με το δικαίωμά της στην αυτοδιοίκηση, σε συνύπαρξη με τη μολδαβική κυβέρνηση. Ωστόσο, για το Κισινάου, δε φαίνεται να υπάρχει άλλο πιθανό τέλος στη σύγκρουση από μια ενδεχόμενη στρατιωτική, βίαιη ανακατάληψη της περιοχής.
Λαμβάνοντας υπόψη πως η Μολδαβία ενήργησε όλα αυτά τα χρόνια ως αντιπρόσωπος του ΝΑΤΟ, δεδομένης της ευθυγράμμισής της με τις χώρες της δυτικής συμμαχίας, κυρίως τη Ρουμανία, για τη Μόσχα, είναι απολύτως απαράδεκτο να επιτραπεί η στρατιωτική ανάπτυξη της Μολδαβίας στην περιοχή, καθώς αυτό θα έθετε σε κίνδυνο όχι μόνο την ασφάλεια του λαού της Υπερδνειστερίας, αλλά θα απειλούσε και την ίδια τη Ρωσία, καθώς το ρωσικό στρατηγικό περιβάλλον θα ήταν ευάλωτο ενόψει μιας ακόμη εστίας σύγκρουσης.
Επομένως, η απειλή και ο εκβιασμός δε φαίνονται πραγματικά καλή τακτική για την κυβέρνηση της Μολδαβίας για να αντιμετωπίσει το ζήτημα της Υπερδνειστερίας. Ο μόνος ενδιαφέρων τρόπος επίλυσης της διαφοράς είναι μέσω ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων που εγγυώνται το δικαίωμα της Υπερδνειστερίας για πολιτική αυτονομία. Η απαίτηση από τους Ρώσους να εγκαταλείψουν την περιοχή δεν έχει νόημα, καθώς προφανώς η Μόσχα δεν μπορεί να παραμείνει αδρανής ενώ μια άλλη απειλή πολέμου εμφανίζεται στο στρατηγικό της περιβάλλον. Στην πραγματικότητα, είτε το Κισινάου τηρεί τη διπλωματία είτε η στρατιωτικοποίηση της Υπερδνειστερίας θα συνεχιστεί.