 |
| Uztransgaz |
Όταν η Ρωσία διατύπωσε την ιδέα της δημιουργίας μιας τριμερούς ένωσης φυσικού αερίου με το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν στα τέλη του περασμένου έτους, δεν είχε επιτυχία.
Joanna Lillis - eurasianet.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι επικριτές τη χλεύασαν ως μια απόπειρα του πρώην αποικιακού αφέντη της Κεντρικής Ασίας να αποκτήσει πολιτική και οικονομική μόχλευση. Και οι δύο χώρες φάνηκαν να ρίχνουν κρύο νερό στην ιδέα.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Καζακστάν Ρομάν Βασιλένκο προειδοποίησε πως το Καζακστάν δεν θα «επιτρέψει να χρησιμοποιηθεί το έδαφός του για την παράκαμψη των κυρώσεων» και θα το έχει αυτό υπόψη «όταν πρόκειται να αξιολογήσει τυχόν νέες πρωτοβουλίες».
Η κυβέρνηση του Ουζμπεκιστάν πρόσφερε επίσης μια ωμή απάντηση.
«Εάν εισάγουμε φυσικό αέριο από άλλη χώρα, συνεργαζόμαστε μόνο βάσει εμπορικής σύμβασης πώλησης», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας Jurabek Mirzamahmudov το Δεκέμβριο. «Δε θα συμφωνήσουμε ποτέ σε πολιτικούς όρους με αντάλλαγμα το φυσικό αέριο».
Αλλά τώρα, και οι δύο κυβερνήσεις έχουν υπογράψει νέες συμφωνίες συνεργασίας με τον ρωσικό γίγαντα φυσικού αερίου Gazprom, ενισχύοντας τις συνεργασίες με τη Μόσχα.
Οι οδικοί χάρτες υπογράφηκαν σε διμερή βάση μεταξύ της Gazprom και των δύο κυβερνήσεων, υποδηλώνοντας πως η ιδέα της τριμερούς ένωσης μπορεί να είναι εκτός τραπεζιού – τουλάχιστον προς το παρόν.
Αν και η ρωσική ιστοσελίδα ενεργειακών αναφορών Neftegaz.ru προσέφερε μια διαφορετική, κάπως περίπλοκη άποψη.
«Οι συνομιλίες για αυτήν την [τριμερή ένωση] συνεχίστηκαν σε διμερή μορφή σε επίπεδο Gazprom και των αρμόδιων υπουργείων και κυβερνήσεων των τριών χωρών», υποστήριξε, αφήνοντας να εννοηθεί πως η Ρωσία συνεχίζει τα σχέδιά της από την κερκόπορτα, με άλλο όνομα και υπό διαφορετική μορφή.
Πέρα από τα ερωτήματα για μια ένωση –και τι ακριβώς θα σήμαινε αυτό–, οι συμφωνίες καταδεικνύουν πώς η Ρωσία προωθεί τις ενεργειακές της φιλοδοξίες στην Κεντρική Ασία, καθώς η Μόσχα αναζητά νέες αγορές για φυσικό αέριο που η Ευρώπη αποφεύγει τώρα λόγω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Λίγα είναι γνωστά για το περιεχόμενο των οδικών χαρτών, εκτός από το ότι και οι δύο καλύπτουν τις εξαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία προς τις δύο χώρες.
Ο Mirzamahmudov και το αφεντικό της Gazprom, Alexey Miller, «υπέγραψαν έναν οδικό χάρτη για τη συνεργασία στον τομέα του φυσικού αερίου», ανακοίνωσε η εταιρεία σε μια συνοπτική δήλωση της 24ης Ιανουαρίου, χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες.
Η Gazprom χρησιμοποίησε την ίδια διατύπωση για να ανακοινώσει τον οδικό χάρτη με το Καζακστάν στις 18 Ιανουαρίου, αλλά η κυβέρνηση του Καζακστάν πρόσφερε μερικές ακόμη, αν και αραιές, λεπτομέρειες.
Το έγγραφο κάλυπτε θέματα συμπεριλαμβανομένης της επεξεργασίας φυσικού αερίου του Καζακστάν στο εργοστάσιο φυσικού αερίου της Ρωσίας στο Όρενμπουργκ και «τη δυνατότητα ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου στο Καζακστάν», δήλωσε η Αστάνα.
Μια δήλωση του υπουργείου Ενέργειας του Ουζμπεκιστάν στις 25 Ιανουαρίου αποκάλυψε ότι η συμφωνία του καλύπτει επίσης τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου στο Ουζμπεκιστάν.
Ο οδικός χάρτης περιγράφει τις «τεχνικές ενέργειες που απαιτούνται για την πραγματοποίηση της διαμετακόμισης φυσικού αερίου κατά μήκος του αγωγού Κεντρικής Ασίας-Κέντρου», που συνδέει τη Ρωσία με το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν, ανέφερε.
Ωστόσο, το υπουργείο έκανε τον κόπο να τονίσει πως θα γίνουν όλα για «την πλήρη υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων».
Αξίζει να «υπογραμμιστεί χωριστά» ότι οι συνομιλίες με τους Ρώσους και ο οδικός χάρτης που προέκυψε έθεσαν στόχο «την παροχή φυσικού αερίου στην εγχώρια αγορά [του Ουζμπεκιστάν] στους απαραίτητους όγκους, με την πλήρη διατήρηση του δικαιώματος ιδιοκτησίας (πλήρης διατήρηση του δικαιώματος διοίκησης) στο υφιστάμενο σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου της Δημοκρατίας του Ουζμπεκιστάν».
Αυτό ακολούθησε ανεπιβεβαίωτες αναφορές των μέσων ενημέρωσης, που επικαλούνται ανώνυμες πηγές, πως η Ρωσία είχε απαιτήσεις να πάρει τον έλεγχο των συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου της Κεντρικής Ασίας.
Δεν υπήρξε «καμία απειλή παράδοσης του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου σε κανέναν ή στην κυριαρχία μας», δήλωσε το υπουργείο Ενέργειας του Ουζμπεκιστάν.
Το Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν που παράγουν φυσικό αέριο εισάγουν ήδη κάποιο αέριο από τη Ρωσία και η Μόσχα είπε τον περασμένο μήνα ότι βρισκόταν σε συνομιλίες με τους δύο για αύξηση των εξαγωγών καθώς ζητούν επιπλέον προμήθειες εν μέσω χειμερινής ενεργειακής κρίσης στην Κεντρική Ασία.
Το Καζακστάν εξάγει επίσης φυσικό αέριο στη Ρωσία, ενώ το Ουζμπεκιστάν όχι.
Οι δύο χώρες συνήθως στέλνουν το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών τους στην Κίνα, αλλά τόσο η Αστάνα όσο και η Τασκένδη λένε πως σταμάτησαν τις εξαγωγές φυσικού αερίου αυτόν το χειμώνα για να διατηρήσουν τις προμήθειες για εγχώρια χρήση.
Το Ουζμπεκιστάν έχει δεσμευτεί να σταματήσει εντελώς τις εξαγωγές έως το 2025 και το Καζακστάν σκέφτεται να τερματίσει τις εξαγωγές το συντομότερο φέτος.