Ο πρόεδρος του Ιράν Εμπραχίμ Ραϊσί ολοκλήρωσε επίσημη κρατική επίσκεψη στην Κίνα, όπου συναντήθηκε με τον ομόλογό του στο Πεκίνο, Σι Τζινπίνγκ.
Από τον Τιμούρ Φομένκο, πολιτικό αναλυτή - RT.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Πριν από το ταξίδι, ο Raisi δημοσίευσε ένα άρθρο στην πιο ελίτ κομματική Εφημερίδα της Κίνας, την Λαϊκή Καθημερινή, μιλώντας κατά της "μονομέρειας", των "βίαιων μέτρων" και των κυρώσεων, τα οποία και οι δύο χώρες πιστεύουν πως είναι οι κύριες αιτίες αστάθειας στον κόσμο σήμερα.
Η επίσκεψη έρχεται σε μια κρίσιμη καμπή στις γεωπολιτικές προοπτικές των δύο εθνών, όπως αναφέρει το συντακτικό. Και οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν εντεινόμενες πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες προσπαθούν να τις συγκρατήσουν και να τους κάνουν "ματ" στρατιωτικά. Έχοντας εγκαταλείψει εδώ και καιρό κάθε προσποίηση πως υποστηρίζουν το κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (JCPOA) με την Τεχεράνη, από το οποίο αποχώρησε ο Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ επέβαλαν βαριές κυρώσεις στη χώρα σε μια προσπάθεια να προσπαθήσουν να ακρωτηριάσουν την οικονομική και στρατιωτική της ανάπτυξη.
Ομοίως, οι ΗΠΑ έχουν τοποθετήσει μια συνεχώς αυξανόμενη σειρά εμπάργκο στις τεχνολογικές βιομηχανίες της Κίνας και επιδιώκουν να την περικυκλώσουν στρατιωτικά. Αυτό οδήγησε το Πεκίνο και την Τεχεράνη να διαφοροποιήσουν τις συνεργασίες τους μακριά από τη Δύση και να προσπαθήσουν να εμβαθύνουν τους δεσμούς μεταξύ τους σε πολλούς τομείς. Πριν από δύο χρόνια, υπέγραψαν το 25ετές Πρόγραμμα Συνεργασίας Ιράν-Κίνας, το οποίο δεσμεύτηκε προσωρινά για επενδύσεις 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη χώρα της Μέσης Ανατολής.
Γιατί η Κίνα ενδιαφέρεται για το Ιράν; Το Ιράν είναι μια χώρα με τεράστιες ανεκμετάλλευτες δυνατότητες. Από πολλές απόψεις, είναι μια κοιμωμένη δύναμη. Διαθέτοντας πληθυσμό άνω των 86 εκατομμυρίων, είναι μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες χώρες της Μέσης Ανατολής και, όπως η Κίνα, είναι ένα λεγόμενο "κράτος πολιτισμού", που είναι ένα έθνος που εξελίσσεται άμεσα από μια αρχαία αυτοκρατορία, την Περσία. Ενώ το Ιράν έχει υποστεί πολιτικές περιορισμού από τις ΗΠΑ από την επανάσταση του 1979, έχει αποδειχθεί ότι είναι ένας τρομερός αντίπαλος της Δύσης και ως εκ τούτου ένας κρίσιμος δυνητικός στρατηγικός εταίρος για την Κίνα. Αυτό αποκτά περαιτέρω σημασία όταν λαμβάνονται υπόψη τα μεγάλης κλίμακας αποθέματα πετρελαίου. Η Κίνα χρειάζεται μεγαλύτερη γεωπολιτική υποστήριξη για να αντιμετωπίσει τη Δύση και το Ιράν αποτελεί σημαντικό μέρος αυτού.
Η Τεχεράνη, ομοίως, βλέπει το Πεκίνο ως το καλύτερο στοίχημά της για να ξεφύγει από τον περιορισμό που επιβλήθηκε από την Ουάσινγκτον. Η καταφανής και εσκεμμένη αδιαφορία της Αμερικής για το JCPOA έχει τερματίσει τις ψευδαισθήσεις που είχε κάποτε το Ιράν για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους του και αναγνωρίζει πως ποτέ δε θα μπορέσει να ευημερήσει αν δεν βρει τον πολιτικό χώρο για να το κάνει σε έναν πολυπολικό κόσμο. Με άλλα λόγια, η Τεχεράνη βάζει τα στοιχήματά της στο να βοηθήσει στη δημιουργία ενός κόσμου όπου υπάρχουν πολλές δυνάμεις, σε αντίθεση με έναν που κυριαρχείται μονομερώς από τις ΗΠΑ, στον οποίο θα μπορούσε να είναι σε θέση να υπονομεύσει την επιρροή των κυρώσεων και των εχθρικών πολιτικών των συμμάχων των ΗΠΑ, όπως το Ισραήλ. Ενώ αυτό σημαίνει την εμβάθυνση των δεσμών του με την Κίνα, περιλαμβάνει επίσης μια στενή σχέση με την Ινδία και τη Ρωσία, δύο άλλα ισχυρά κράτη που αντιστέκονται στη μηχανή κυρώσεων των ΗΠΑ.
Αλλά στη διαμόρφωση αυτής της σχέσης, η Κίνα βλέπει το Ιράν ως σύμμαχο; Παρά τη θερμή ρητορική του Πεκίνου και τις δεσμεύσεις του προς την Τεχεράνη, η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη. Ενώ το στρατηγικό στοιχείο που περιγράφεται παραπάνω είναι σημαντικό για το Πεκίνο, η Κίνα προσπαθεί ωστόσο να πλησιάσει ολόκληρη τη Μέση Ανατολή ταυτόχρονα ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής εξισορρόπησης. Ενώ η Κίνα είναι πρόθυμη να εμβαθύνει τους δεσμούς της με την Τεχεράνη, το Πεκίνο δεν παίρνει μέρος σε συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, επιλέγοντας αντ' αυτού ουδετερότητα και "σταθερότητα" και υπογράφοντας συμφωνίες στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τη Σαουδική Αραβία, αντίπαλο του Ιράν.
Όλα αυτά οδηγούν σε έναν βασικό κινητήριο παράγοντα στη λήψη αποφάσεων της Κίνας: πρόσβαση στο πετρέλαιο και την ενέργεια. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής και εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο και η υπερβολική εξάρτησή της από την εισαγωγή πετρελαίου μέσω θαλάσσιων οδών δια της ανατολικής ακτής της είναι μια στρατηγική αδυναμία την οποία οι ΗΠΑ θα επιδιώξουν να εκμεταλλευτούν σε περίπτωση σύγκρουσης. Ενώ το Ιράν έχει το δικό του πετρέλαιο είναι ένας προφανής παράγοντας, αυτό που είναι πιο σημαντικό είναι ότι χρησιμεύει επίσης ως γεωγραφική χερσαία γέφυρα στην Ασία από τη Μέση Ανατολή, γεγονός που το καθιστά κρίσιμο μέρος της πρωτοβουλίας Belt and Road. Ενώ η Κίνα μπορεί επίσης να αγοράσει πετρέλαιο από τη Σαουδική Αραβία, τα ΗΑΕ και άλλα, αυτό που δεν μπορούν να κάνουν αυτά τα κράτη είναι να μεταφέρουν το πετρέλαιο στην Κίνα μέσω ξηράς, γεγονός που θα το καθιστούσε λιγότερο ευάλωτο σε πιθανές επιθέσεις των ΗΠΑ. Ως αποτέλεσμα, η Κίνα ενδιαφέρεται να δημιουργήσει υποδομές στο Ιράν, όπως και στο γειτονικό Αφγανιστάν.
Τελικά, το Ιράν είναι κρίσιμο για την εθνική ασφάλεια της Κίνας σε πολλούς τομείς: γεωπολιτική, ενέργεια και γεωγραφία. Και οι δύο πλευρές έχουν αναγνωρίσει την άλλη ως μία από τις σημαντικότερες γεωπολιτικές συνεργασίες τους. Σε μια εποχή αυξανόμενης εχθρότητας, επιθετικότητας και εξαναγκασμού των ΗΠΑ, η Κίνα και το Ιράν ενώνονται ως δύο κράτη που κατανοούν τη σημασία της πολυπολικότητας και βρίσκουν κοινό έδαφος για ανάπτυξη εν μέσω δυτικών κυρώσεων. Η Κίνα προσφέρει ανάπτυξη για το Ιράν, ενώ το Ιράν προσφέρει επίσης ασφάλεια, ενέργεια και το δυναμικό μιας "εν υπνώσει δύναμης " στη Μέση Ανατολή. Και οι δύο χώρες θέλουν να οικοδομήσουν έναν πολύ διαφορετικό κόσμο, τον οποίο οι ΗΠΑ κάνουν ό, τι μπορούν για να αποτρέψουν.