του Λεωνίδα Κουμάκη*
Ολόκληρος ο κόσμος στάθηκε συγκλονισμένος μπροστά στο μέγεθος της βιβλικής καταστροφής. Τα ίχνη του ρήγματος των φονικών σεισμών εντοπίστηκαν πεντακάθαρα στην επιφάνεια του εδάφους σε μήκος χιλιομέτρων, στην έβδομη πλέον θανατηφόρα συμφορά του τελευταίου αιώνα. Οι πρώτες αντιδράσεις ήταν σύγχυση, έντονη συγκίνηση και παγκόσμια κινητοποίηση για την παροχή βοήθειας σε συνάνθρωπους μέσα και έξω από τα συντρίμμια.
Πολλές χώρες, διεθνείς οργανισμοί και ιδιωτικές πρωτοβουλίες άρχισαν να στέλνουν μαζική βοήθεια σε ένα και πλέον εκατομμύριο σεισμόπληκτους και 80.000 τραυματισμένους από τον σεισμό, ενώ ομάδες διασωστών από διάφορες χώρες έσπευσαν σε βοήθεια. Από τους πρώτους που έφτασαν στον τόπο της συμφοράς, οι Έλληνες της ΕΜΑΚ. Επί πλέον στην Ελλάδα ξεκίνησαν πολλές πρωτοβουλίες βοήθειας – μεταξύ τους και μια εθνική εκστρατεία, σε συντονισμό με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) και 13 περιφερειακές ενώσεις δήμων, για την συλλογή ειδών βοήθειας προς τους σεισμόπληκτους στην Τουρκία και στη Συρία.
Το απόλυτα αιφνιδιασμένο καθεστώς των ισλαμιστών, φασιστών και τουρκικού υπόκοσμου, άφησε να περάσουν πέντε ολόκληρες ώρες πριν αποφασίσει που θα κατευθύνει την Ελληνική αποστολή της ΕΜΑΚ. Πάλι καλά, αφού το καθεστώς προτίμησε να εγκαταλείψει στο θάνατο αβοήθητους ανθρώπους κάτω από τα ερείπια, παρά να δεχτεί την βοήθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία απέρριψε προβάλλοντας διάφορες ψευτο-δικαιολογίες.
Σε τόσο κρίσιμες ώρες η ταχύτατα της παροχής βοήθειας αποτελεί χωρίς καμιά αμφιβολία ένα ζήτημα ζωής και θανάτου. Όταν τελικά οι Έλληνες άρχισαν να ψάχνουν στα ερείπια, μπόρεσαν να προσφέρουν συγκινητική βοήθεια ανασύροντας τρία μικρά κορίτσια, ένα έφηβο και τον50χρονο πατέρα της Φατμά – ενός από τα τρία διασωθέντα κορίτσια. Κάθε ζωή που σώζεται από την ΕΜΑΚ αποτελεί και μια στιγμή ανείπωτης χαράς, μια στιγμή δικαίωσης. Οι εναγκαλισμοί των ανδρών της ΕΜΑΚ μετά από μια δύσκολη διάσωση, γίνονται viral σε ολόκληρο τον κόσμο σαν ένα πολύ δυνατό δείγμα ανθρωπιάς.
Το πρώτο εικοσιτετράωρο μετά τους σεισμούς υπήρχαν συνεχείς εκκλήσεις μέσω twitter από εγκλωβισμένους που έδιναν πληροφορίες για το σημείο που βρίσκονταν. Υπήρχαν όμως και πολλές κραυγές αγωνίας όπως «Είμαστε ολομόναχοι», «Δεν υπάρχει βοήθεια», «Δεν υπάρχει υποστήριξη». Αυτό ήταν αρκετό προκειμένου το τουρκικό καθεστώς να φιμώσει το Τwitter καταδικάζοντας σε θάνατο όσους ζητούσαν απεγνωσμένα βοήθεια και να κηρύξει τις σεισμόπληκτες επαρχίες σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να ελέγξει την μετάδοση πληροφοριών.
Εν τω μεταξύ, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα μηνύματα ευγνωμοσύνης προς την Ελλάδα άρχισαν σιγά-σιγά να πληθαίνουν - από δεκάδες, έγιναν εκατοντάδες και στην συνέχεια πολλές χιλιάδες. Κάποια σχόλια θύμιζαν την παροιμία «Τα λέει στη νύφη για να τ’ ακούει η πεθερά»: «Η Ελλάδα ήρθε μέρα και μας σώζει», «Η Ελλάδα ήρθε στο Χατάι πριν από τον Ερντογάν», «Δεν θα σε θυμάμαι για τον πόλεμο που έγινε πριν από ολόκληρες δεκαετίες, αλλά για την φωτογραφία αυτή. Ευχαριστούμε Ελλάδα!» (Η φωτογραφία απεικόνιζε Έλληνα & Τούρκο διασώστη που μετέφεραν σε φορείο ένα από τα κοριτσάκια που ανέσυρε η ΕΜΑΚ από τα ερείπια).
Και παλαιότερα βέβαια, σύμφωνα με έρευνες προηγούμενων μηνών, το μίσος και η εχθρότητα που καλλιεργούσε συστηματικά, με ακραίο φανατισμό το τουρκικό καθεστώς, δεν έβρισκε σημαντική ανταπόκριση σε λαϊκά στρώματα, αφού το 60% περίπου των ερωτώμενων απαντούσαν πως «Δεν θεωρούν την Ελλάδα εχθρό».
Τώρα, μέσα στην συμφορά των σεισμών, η άμεση βοήθεια των Ελλήνων στην αγωνιώδη προσπάθεια να σωθούν ανθρώπινες ζωές, συγκίνησε ένα λαό που συνειδητοποίησε πως αυτοί που βριζόταν συνεχώς, αυτοί που υποβάλλονταν σε κάθε είδους πρόκληση και προσβολή, ήταν οι πρώτοι που έσπευσαν να απλώσουν χέρι βοήθειας στην πιο δύσκολη στιγμή.
Στο ίδιο μήκος κύματος όλα σχεδόν τα λιγοστά μέσα της αντιπολίτευσης, ενώ τα ελεγχόμενα από το καθεστώς, μετέδιδαν τις «ευχαριστίες» Ερντογάν, Καλίν και Τσαβούσογλου προς τις ξένες χώρες – και την Ελλάδα ονομαστικά. Ειδικά ο Τσαβούσογλου θυμήθηκε ξαφνικά «τον φίλο του τον Νίκο» (ΥΠΕΞ Ελλάδος) που τον επισκέφθηκε στο Κέντρο Επιχειρήσεων στην Αντιόχεια.
Από τις διάφορες αντιδράσεις των τουρκικών ΜΜΕ ξεχωρίζει η «Cumhuriyet» που μετέδωσε το πρωτοσέλιδο σκίτσο του Soloup στο «Ποντίκι» με τίτλο «Έλληνας γελοιογράφος σατιρίζει τον Ερντογάν: Οι φίλοι έρχονται και νύχτα και μέρα», τονίζοντας πως η γελοιογραφία του Soloup αποτελεί ένα σατιρικό αντίβαρο στις διαρκείς στρατιωτικές απειλές του Προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, από τον Σεπτέμβριο και μετά, επαναλαμβάνει συνεχώς ότι «Θα έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα».
Άλλο παράδειγμα είναι η «Haber Global» που σημειώνει πως «Οι Έλληνες διασώστες πραγματοποιούν διασώσεις που μοιάζουν με θαύματα στις περιοχές του σεισμού».
Μια ξεχωριστή επίσης περίπτωση είναι εκείνη της δημοσιογράφου Σεντέφ Καμπάς η οποία είχε φυλακιστεί τον Ιανουάριο του 2022 επειδή σε ζωντανή εκπομπή του τηλεοπτικού δικτύου Tele1 είχε αναφέρει μια γνωστή παροιμία (Η εστεμμένη κεφαλή γίνεται σοφότερη) συμπληρώνοντας: «Αλλά βλέπουμε ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Το βόδι μπαίνοντας στο παλάτι δεν γίνεται βασιλιάς, αλλά το παλάτι γίνεται στάβλος». Όλα αυτά θεωρήθηκαν «Προσβολή Προέδρου Δημοκρατίας» και οδήγησαν στην άμεση σύλληψη της. Στις μέρες μας, αποφυλακισμένη, σημείωνε καυστικά στον λογαριασμό της στο twitter: «Ο σεισμός στην Τουρκία ήταν επίσης μια δοκιμασία ανθρωπιάς για τον κόσμο. Όπως για την Ελλάδα, παρά τη δήλωση ότι «μπορεί να έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα». Το γεγονός ότι αυτοί που εμφανίζονταν ως «εχθροί» ήρθαν να μας βοηθήσουν σε μια δύσκολη μέρα έδειξε για άλλη μια φορά ότι η πιο ορθή εξωτερική πολιτική είναι ειρήνη στο σπίτι, ειρήνη στον κόσμο».
Τέλος, η Νεσχάν Μουλαζίμ, γνωστό μοντέλο με καταγωγή από την Τουρκία που ζει στην Ελλάδα, βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με τους δικούς της ανθρώπους που βιώνουν ώρες αγωνίας, αλλά δεν μασάει καθόλου τα λόγια της : «….. Άκουσα χθες κάποιον να λέει για τον σεισμό ότι ήταν η «μοίρα». Ποια μοίρα; … Ασχολείται μόνο με το να κλείσει το Twitter επειδή ο κόσμος εκφράζει τη γνώμη του ελεύθερα … Αντί να ασχοληθούν με τις ανθρώπινες ζωές, ασχολούνται με το Twitter και με το τι γράφουνε γι’ αυτούς. Η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμία σημασία, (αξίζει) μόνο όταν είναι να πάρουν ψήφους… Δεν υπάρχει τουρκικό κράτος πουθενά!»
Με τους σεισμούς στο Καχρανμαράς τα διαμερίσματα «πολυτελείας» και «υψίστης ασφαλείας» του ομίλου Alpargün κατέρρευσαν σαν χάρτινος πύργος. Ο ιδιοκτήτης του ομίλου Χασάν Αλπάργκιούν κατέφυγε την επομένη των σεισμών στον παράδεισο της παρανομίας, την κατεχόμενη Κύπρο, για να γλυτώσει από την οργή των θυμάτων του – στην Τουρκία έχουν ήδη προσφύγει στην δικαιοσύνη πολλοί πολίτες για την εύκολη πτώση τόσων κτιρίων.
Αποτελεί κοινό μυστικό ότι οι κατασκευαστικές εταιρείες θυσίαζαν κάθε έννοια ασφάλειας για να μειώσουν το κόστος και να τελειώνουν πιο γρήγορα τις κατασκευές τους. Αφαιρούσαν κολώνες στήριξης από καταστήματα και χώρους στάθμευσης, έκαναν πιο οικονομικές «αλλαγές» στους τοίχους στήριξης, τις πόρτες και τα παράθυρα των κτιρίων. Σε ένα ολόκληρο κτίριο που έγειρε προς τα πίσω, αποκαλύφτηκε ότι δεν υπήρχαν καθόλου …. θεμέλια! Μια πενταόροφη πολυκατοικία κατασκευάστηκε πάνω στο έδαφος χωρίς τις απαραίτητες κολώνες και θεμελιώσεις!
Σύμφωνα με έρευνα του BBC, το 50% των κτιρίων στην Τουρκία (περίπου 13.000.000 κτίρια) κατασκευάστηκαν κατά παράβαση πολλών κανονισμών, οι σχετικοί έλεγχοι ήταν (επιεικώς) πλημμελείς και το κυριότερο, το τουρκικό καθεστώς έδινε αμνηστία στους παραβάτες και τους χάριζε τα πρόστιμα!
Η πιο καθαρή απόδειξη της παραπάνω πραγματικότητας αποτελεί το γεγονός ότι στην περιοχή Ερζίν του σεισμόπληκτου Χατάι δεν καταστράφηκε ούτε ένα κτίριο. Όπως εξήγησε ο (αντιπολιτευόμενος) Δήμαρχος Ökkeş Elmasoğlu «Υπήρχαν κάποιοι που με ρωτούσαν (ειρωνικά) αν υπάρχει πιο σωστός άνθρωπος από εμένα, αλλά δεν δώσαμε απολύτως καμιά άδεια σε μη νόμιμη οικοδομή».
Η σκληρή αλήθεια που οδήγησε την Τουρκία στην βιβλική αυτή καταστροφή φουντώνει τις λαϊκές αντιδράσεις, ακόμα και σε ελεγχόμενα ΜΜΕ. Η δημοσιογράφος Ντιλαρά Γκιουντέρ του δημοφιλούς καναλιού Show TV, σε εκπομπή της 9ης Φεβρουαρίου 2023, δεν άντεξε την ηρεμία του φιλοξενούμενου που ήταν της Ερντογανικής φιλοσοφίας «η καταστροφή οφείλεται στην μοίρα» ξεσπώντας σε πολύ έντονο ύφος: «Για την καταστροφή δεν φταίει η μοίρα και ο σεισμός, αλλά όσοι κατασκεύασαν τα κτίρια, όσοι έδωσαν τις άδειες, όσοι τις ενέκριναν και βέβαια οι κατασκευαστικές εταιρείες που τα έφτιαξαν!» Όπως ήταν επόμενο, την ίδια μέρα υπέβαλε την παραίτηση της.
Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α: Το διεφθαρμένο τουρκικό καθεστώς έχει αδειάσει τα κρατικά ταμεία - ακόμα και τον «φόρο σεισμού» από το ειδικό ταμείο που συστάθηκε μετά τους σεισμούς του 1999. Όλοι οι εκπρόσωποι όμως του καθεστώτος και τα εξαπτέρυγα τους, διαβεβαιώνουν ότι «τα πάντα βρίσκονται υπό πλήρη έλεγχο», «επίλεκτες ομάδες του στρατού και βοήθεια από δεκάδες χώρες, βρίσκονται σε κάθε σημείο της καταστροφής» και πολλά άλλα παραμύθια της Χαλιμάς.
Ο ίδιος ο Ερντογάν, ο οποίος θεωρείται βέβαιο ότι θα αναβάλλει τις εκλογές χωρίς βέβαια να γνωρίζει ακόμα ούτε ο ίδιος για πόσο χρόνο, ισχυρίζεται ότι πρόκειται για «χτύπημα της μοίρας» (και όχι της «συμμορίας των μεγαλοεργολάβων»), εξαγγέλλει διάφορα μέτρα «ανακούφισης» και ψελλίζει στο Reuters ότι «η αντίδραση στον σεισμό δεν ήταν όσο γρήγορη θα θέλαμε». Έχει διορίσει εδώ και χρόνια τον έμπιστο Θεολόγο İsmail Palakoğlu σαν Γενικό Διευθυντή Αντιμετώπισης Καταστροφών στην Προεδρία Διαχείρισης Καταστροφών και Έκτακτης Ανάγκης (AFAD). Όπως είναι φυσικό, ο άνθρωπος είναι εντελώς ακατάλληλος να διαχειριστεί ένα τόσο μεγάλο έργο, αλλά φαίνεται πως το μόνο που ενδιαφέρει το παλάτι είναι η άμεση «πρόσβαση» στα χρήματα που θα συγκεντρωθούν από τις ανά τον κόσμο δωρεές.
Όσα είπε πάντως ένας απελπισμένος δάσκαλος που έχασε ολόκληρη την οικογένεια του κάτω από τα ερείπια, ίσως αποτελούν και την πιο αυθεντική έκφραση αυτών που νοιώθουν πολλά εκατομμύρια Τούρκων: «Υπηρέτησα αυτό το κράτος τριάντα ολόκληρα χρόνια, αλλά τη μοναδική μέρα που το χρειάστηκα, απουσίαζε…»
* Λεωνίδας Κουμάκης: Νομικός, Συγγραφέας, Αρθρογράφος-Αναλυτής, μέλος του International Hellenic Association. Το αυτοβιογραφικό, διαχρονικό βιβλίο του «Το Θαύμα-Μια πραγματική ιστορία», το οποίο αναφέρεται στην μεθοδική εξολόθρευση του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης από το τουρκικό κράτος, υπάρχει εντελώς δωρεάν στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του ΙΗΑ, τόσο στην Ελληνική όσο και στην Αγγλική γλώσσα.