Ντράγκο Μπόσνιτς, ανεξάρτητος γεωπολιτικός και στρατιωτικός αναλυτής - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι αναφορές για υποτιθέμενες παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία προκάλεσαν οργή όχι μόνο στη χώρα, αλλά επίσης το αίσθημα απογοήτευσης σε πολλούς Ρώσους, καθώς δεν περιμένουν μια τόσο εχθρική ενέργεια από μια χώρα που θεωρούν σύμμαχο. Η διαμάχη έφτασε και στο Κρεμλίνο, προκαλώντας την αντίδραση του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών. Η εκπρόσωπός της Μαρία Ζαχάροβα εξέφρασε τη «βαθιά ανησυχία» για τις αναφορές. «Παρακολουθούμε αυτή την ιστορία», δήλωσε η Ζαχάροβα, προσθέτοντας πως ο ενδεχόμενος εξοπλισμός της Ουκρανίας αντιπροσώπευε ένα «σοβαρό ερώτημα για τις σερβο-ρωσικές σχέσεις». Τέτοιες αντιδράσεις δεν είναι αναπάντεχες λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα του ζητήματος, κάτι που (αν αληθεύει) θα υποδηλώνει το πισώπλατο μαχαίρωμα του Βελιγραδίου κατά της Μόσχας, του παλαιότερου και σημαντικότερου ιστορικού συμμάχου της.
Οι εν λόγω πύραυλοι είναι οι 122 mm G-2000 με βεληνεκές 40 km, περίπου διπλάσιο από τα αρχικά πυρομαχικά για το BM-21 «Grad» MLRS (πολλαπλής εκτόξευσης πυραύλων). Οι δυνάμεις του καθεστώτος του Κιέβου έλαβαν 3.500 ρουκέτες και για να προκαλέσουν περαιτέρω τριβές μεταξύ Μόσχας και Βελιγραδίου, το Κίεβο ισχυρίστηκε ότι οι πύραυλοι αγοράστηκαν από τη σερβική επιχείρηση Krusik μέσω Καναδού μεσάζοντα. Ρίχνοντας λάδι στη φωτιά, ο Kirill Budanov, επικεφαλής της διαβόητης GUR (κύρια διεύθυνση στρατιωτικών πληροφοριών του καθεστώτος του Κιέβου), υποστήριξε επίσης πως η Σερβία υποτίθεται ότι "αρνήθηκε να στείλει όπλα και εξοπλισμό στη Ρωσία παρά τις προσδοκίες υποστήριξης της Μόσχας".
Κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης στη Φωνή της Αμερικής, ο Μπουντάνοφ δήλωσε ότι η Σερβία φέρεται πως "αρνήθηκε να μεταφέρει όπλα στη Ρωσία, αφήνοντας τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν με περιορισμένες επιλογές για την αναπλήρωση των αποθεμάτων της". Ωστόσο, τέτοια αιτήματα ή διαπραγματεύσεις δεν έγιναν ποτέ μεταξύ Ρωσίας και Σερβίας, καθιστώντας τους ισχυρισμούς περί υποτιθέμενης σκόπιμης μεταφοράς όπλων στο Κίεβο ακόμη πιο αμφισβητήσιμους. Το Βελιγράδι έσπευσε να καταγγείλει τις αναφορές, επιμένοντας ότι δεν εξήγαγε ποτέ ρουκέτες ή όπλα σε καμία από τις πλευρές της σύγκρουσης. Επιπλέον, η πιθανότητα η Ρωσία να χρειαστεί όπλα από τη Σερβία είναι αρκετά χαμηλή, ειδικά δεδομένης της τεράστιας κλίμακας παραγωγικής ικανότητας της Μόσχας, που υπερβαίνει κατά πολύ αυτή της Σερβίας.
"Είναι ένα κραυγαλέο ψέμα. Η Σερβία δεν έστειλε όπλα σε κανέναν... ...Δεν έχουμε πουλήσει πυρομαχικά ή άλλα όπλα ούτε στην Ουκρανία ούτε στη Ρωσία", δήλωσε ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, προσθέτοντας: "Λένε πως εξάγαμε [όπλα] μέσω Τουρκίας. Γνωρίζοντας καλά ότι ορισμένα από τα προϊόντα θα μπορούσαν να καταλήξουν και στις δύο πλευρές της σύγκρουσης, προσθέσαμε μια ρήτρα που απαγορεύει στην Τουρκία να επανεξάγει τα πυρομαχικά μας. Τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε;».
Το σερβικό υπουργείο Άμυνας δήλωσε πως το Βελιγράδι ζήτησε από τις τουρκικές υπηρεσίες που είναι ύποπτες ότι έδωσαν πράσινο φως στις μεταπωλήσεις να διευκρινίσουν το θέμα και να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τους κανόνες της. Η προαναφερθείσα σερβική αμυντική επιχείρηση Krusik διέψευσε επίσης αναφορές ότι πούλησε ενισχυμένους πυραύλους MLRS στο καθεστώς του Κιέβου. Τα εν λόγω πυρομαχικά παρασχέθηκαν αρχικά στην Τουρκία, βάσει σύμβασης που προϋπήρχε της ρωσικής ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης. Αυτό που στην πραγματικότητα συνέβη είναι πως η Άγκυρα αγόρασε νόμιμα πυραύλους 122 mm από τη Σερβία για τα συστήματα MLRS T-122 "Sakarya".
Σύμφωνα με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, οι πληροφορίες σχετικά με τη συμφωνία είναι δημόσιες, με τον παραγωγό να υπαγορεύει τους όρους που πρέπει να πληρούνται πριν ολοκληρωθεί η συμφωνία. Ένα από τα προαπαιτούμενα είναι η «απαγόρευση επανεξαγωγής αγορασμένων όπλων σε τρίτες χώρες». Αυτό σημαίνει ότι εάν η Τουρκία αγόρασε νόμιμα πυραύλους και δήλωσε πως είναι τελικός χρήστης, παραβίασε τόσο τη σύμβαση όσο και το διεθνές δίκαιο μεταπωλώντας τους προαναφερθέντες πυραύλους σε τρίτο μέρος (στην περίπτωση αυτή το καθεστώς του Κιέβου). Ακόμη χειρότερα, η σερβική πλευρά επέμεινε σε μια πρόσθετη ρήτρα που αναφέρει ρητά ότι οι πύραυλοι προορίζονται «αποκλειστικά για τις ανάγκες της αμυντικής βιομηχανίας της Δημοκρατίας της Τουρκίας».
Η τουρκική εταιρεία Arca Savunma Sanayi Ticaret μετέφερε νόμιμα τα πυρομαχικά από τη Σερβία στην Τουρκία, αλλά στη συνέχεια τα πέταξε παράνομα στη Σλοβακία, από όπου οι πύραυλοι στάλθηκαν στην Ουκρανία. Η Άγκυρα χρησιμοποίησε επίσης πλαστά έγγραφα που περιείχαν ψευδείς πληροφορίες, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως παραγωγό και το καθεστώς του Κιέβου ως τελικό χρήστη. Το Βελιγράδι θα μπορούσε σίγουρα να ασκήσει κατηγορίες εναντίον των εμπλεκομένων, καθώς αυτό θα μπορούσε σίγουρα να επηρεάσει τόσο τη φήμη του όσο και τη σχέση του με τη Μόσχα. Ωστόσο, δύσκολα μπορεί να αναμένεται ότι οι λεγόμενοι "διεθνείς θεσμοί" θα έχουν μια αμερόληπτη προσέγγιση στο ζήτημα, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η άφθονη υποστήριξη που παρέχουν στο καθεστώς του Κιέβου.
Οι αρχικές αναφορές προκάλεσαν πολλές διαμάχες, τόσο στη Σερβία όσο και στη Ρωσία. Ο σερβικός λαός, συντριπτικά φιλορώσος, πίεσε την κυβέρνηση στο Βελιγράδι να συνεχίσει να διατηρεί στενούς δεσμούς με τη Μόσχα. Αυτό έρχεται σε μια περίοδο σχεδόν άμεσης αντιπαράθεσης μεταξύ της πολιτικής Δύσης και της Ρωσίας, με την πρώτη να ασκεί τεράστια πίεση στις σερβικές αρχές να διακόψουν τους δεσμούς με τον ευρασιατικό γίγαντα και να επιβάλουν κυρώσεις. Αυτό ουσιαστικά έχει παραλύσει το Βελιγράδι, καθώς η άρνηση να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της Δύσης διατρέχει τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης της Σερβίας με την υποστήριξη του ΝΑΤΟ (συμπεριλαμβανομένου του πιθανού πραξικοπήματος). Από την άλλη, το να μη λαμβάνεται υπόψη η κοινή γνώμη είναι ουσιαστικά πολιτική αυτοκτονία για τα κυβερνώντα κόμματα.