Δρ Lawrence A. Franklin - gatestoneinstitute.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Το Ιράν, εν τω μεταξύ, δεν ντρέπεται για την αποστολή του να «εξάγει την επανάσταση» στο δυτικό ημισφαίριο. Πιο πρόσφατα, το Φεβρουάριο, δύο ιρανικά πολεμικά πλοία ελλιμενίστηκαν στη Βραζιλία, υπό τον πρόσφατα εκλεγμένο σοσιαλιστή πρόεδρό της Luis Inácio Lula da Silva. Από εκεί, τα πλοία φέρεται να προχώρησουν στη Διώρυγα του Παναμά, που ήδη ελέγχεται και στα δύο άκρα από τον νέο σύμμαχο του Ιράν -- το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα (ΚΚΚ).
Το ΚΚΚ κήρυξε επίσημα «λαϊκό πόλεμο» στις Ηνωμένες Πολιτείες στις 14 Μαΐου 2019, στη εμβληματική του εφημερίδα, την People's Daily, καθώς και πριν από αυτό, στις 29 Ιανουαρίου 2017, ακόμα κι αν οι ΗΠΑ δεν άκουγαν.
Το Ιράν διεισδύει ανοιχτά στη Νότια Αμερική εδώ και δεκαετίες. Το 1994, ανατίναξε περίφημα ένα κέντρο εβραϊκής κοινότητας στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, σκοτώνοντας 85 ανθρώπους. Πρόσφατα, ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν επιδιώκει μια «πυρηνική συμφωνία» με το Ιράν -- μια συμφωνία που θα του επιτρέψει σύντομα να έχει όσα πυρηνικά όπλα θέλει -- το Ιράν επεκτείνει τα ήδη σημαντικά ερείσματά του νότια των συνόρων των ΗΠΑ. Η μαχητική ισλαμική θεοκρατία έχει ήδη σημαντική παρουσία -- και πιθανώς επιρροή -- στη Βενεζουέλα, τη Βολιβία, τον Ισημερινό και τη Νικαράγουα. Στοχεύει πλέον τη Βραζιλία και τη Διώρυγα του Παναμά.
Ο Πρόεδρος της Βραζιλίας ντα Σίλβα έχει μια ιστορία να καλωσορίζει το Ιράν. Το 2009, κατά την προηγούμενη προεδρική του θητεία, χαιρέτησε θερμά τον τότε πρόεδρο του Ιράν Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Βραζιλία. Ο Ντα Σίλβα θα στραφεί αποφασιστικά από την εξωτερική πολιτική υπέρ των ΗΠΑ και του Ισραήλ του προκατόχου του, Προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο, σε μια που ευνοεί τους φιλικούς δεσμούς με το Ιράν.
Ο Ντα Σίλβα, ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος της Βραζιλίας από το 2003 έως το 2010, μετά βίας νίκησε τον Μπολσονάρο στο δεύτερο γύρο των εκλογών τον περασμένο Οκτώβριο. Ένας αριστερός λαϊκιστής, ο ντα Σίλβα έλαβε υποστήριξη από Βραζιλιάνους που επωφελήθηκαν από τις φιλελεύθερες πολιτικές πρόνοιάς του, ιδιαίτερα την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή υγειονομική περίθαλψη, κατά τη διάρκεια των προηγούμενων θητειών του ως προέδρου.
Υπό τη διοίκηση Μπολσονάρο (2019-2022), οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ του Ιράν και της Βραζιλίας ήταν ψυχρές. Η έρευνά του για τη Χεζμπολάχ και τις δραστηριότητές της στην τριμεθοριακή ζώνη της Βραζιλίας, της Παραγουάης και της Αργεντινής είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη το 2018 του περιφερειακού χρηματοδότη της τρομοκρατικής ομάδας Άσαντ Αχμάντ Μπαράκατ. Η υποστήριξη του Μπολσονάρου στο Ισραήλ, από την άλλη πλευρά, φάνηκε από την πρώτη επίσκεψη Ισραηλινού πρωθυπουργού στη Βραζιλία: ο Μπενιαμίν Νετανιάχου παρευρέθηκε στην ορκωμοσία του Μπολσονάρου το 2019.
Το Ιράν καλωσόρισε την εκλογή του ντα Σίλβα και την αναθέρμανση των σχέσεων με τη Βραζιλία που αναμένει πως θα επέλθει. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Ιράν, Νάσερ Καναάνι, έσπευσε να συγχαρεί τον Ντα Σίλβα για την εκλογή του. Το συγχαρητήριο μήνυμα από το μέλος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, Μπασίρ Ναΐμ, ήταν, χωρίς έκπληξη, ότι η Χαμάς «ανυπομονεί ο Πρόεδρος Λούλα να μετριάσει όλες τις επιπτώσεις της απεριόριστης υποστήριξης [από τον Μπολσονάρο] στο Ισραηλινό Κράτος Κατοχής».
Οι Βραζιλιάνοι δεν υποστηρίζουν απαραίτητα την στροφή του ντα Σίλβα προς τα αριστερά όσον αφορά την εξωτερική πολιτική. Μια δημοσκόπηση του Pew που διεξήχθη το 2015 αποκάλυψε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Βραζιλιάνων είχε δυσμενή άποψη για το Ιράν. Η Βραζιλία είχε θερμές σχέσεις με το Ιράν κατά τη διάρκεια των προηγούμενων θητειών του ντα Σίλβα. Επισκέφτηκε το Ιράν το 2010, μετά την επίσκεψη του Αχμαντινετζάντ στη Βραζιλία το 2009. Η Βραζιλία είναι επίσης ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Ιράν στη Λατινική Αμερική. Οι Βραζιλιάνοι στέλνουν μεγάλες ποσότητες κρέατος (κυρίως βοδινό), φάρμακα και αυτοκίνητα στο Ιράν. Ο πετρελαϊκός κολοσσός της Βραζιλίας Petrobras έχει επενδύσει πολλά στην πετρελαϊκή βιομηχανία του Ιράν.
Η απομάκρυνση του Ντα Σίλβα από τη Δύση υπογραμμίστηκε πρόσφατα με την άδεια που έδωσε σε δύο ιρανικά πολεμικά πλοία να ελλιμενιστούν στο Ρίο ντε Τζανέιρο αμέσως μετά την επίσκεψή του στο Λευκό Οίκο στα τέλη του περασμένου μήνα. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ και η Πρέσβειρα των ΗΠΑ στη Βραζιλία Ελίζαμπεθ Μπάγκλεϊ δεν είχαν επιτυχία στις προσπάθειές τους να πείσουν τον Ντα Σίλβα να αρνηθεί την άδεια ελλιμενισμού των πολεμικών πλοίων του Ιράν.
Το Ιράν επαινεί τον ντα Σίλβα. Αρνήθηκε να συμμετάσχει στο καθεστώς κυρώσεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ κατά της Τεχεράνης και επέκρινε τις υποψίες της Δύσης για τις προθέσεις του Ιράν σχετικά με τα πυρηνικά όπλα. Ο Ντα Σίλβα έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι το Ιράν έχει το δικαίωμα να αναπτύσσει ειρηνικά πυρηνικά προγράμματα και πως η Ισλαμική Δημοκρατία θα πρέπει να τηρήσει το λόγο της μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ). Σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ, ωστόσο, το Ιράν φαίνεται ότι εξαπατούσε «όλο το διάστημα».
Το 2004, ο ΔΟΑΕ κατηγόρησε το Ιράν για παραβίαση της «Συμφωνίας Διασφαλίσεων» του οργανισμού: το καθεστώς απέτυχε να ενημερώσει τον ΔΟΑΕ για αυξημένες δραστηριότητες εμπλουτισμού. Ο ΔΟΑΕ σημείωσε επίσης πως το Ιράν ανέπτυξε πρόωρα προηγμένους φυγόκεντρους εμπλουτισμού ουρανίου. Σε άλλη μια κατηγορία που απηύθυνε ο ΔΟΑΕ κατά του Ιράν, ο οργανισμός δήλωσε ότι η Τεχεράνη επεξεργαζόταν αέριο ουρανίου που είναι απαραίτητο για την παραγωγή του μετάλλου ουρανίου που απαιτείται για τον πυρήνα ενός πυρηνικού όπλου. Αυτές είναι μόνο μερικές από τις παραβιάσεις που υπογραμμίζουν τη διπροσωπία του Ιράν όσον αφορά το πυρηνικό του πρόγραμμα. Αυτό που χρειάζεται για την ειρηνική πυρηνική χρήση είναι ουράνιο εμπλουτισμένο σε 3% έως 20% . Το Ιράν έχει τώρα εμπλουτίσει ουράνιο στο 84%, κοντά στο 90% που χρειάζεται για χρήση σε πυρηνικές βόμβες και, σύμφωνα με αναφορές, απέχει μόλις «μέρες» από τη δυνατότητα να κατασκευάσει τα πυρηνικά του όπλα, όπως ούτως ή άλλως του επιτρέπει η πυρηνική συμφωνία JCOA του 2015 .
Η κυβέρνηση Μπάιντεν, όπως και η κυβέρνηση Ομπάμα, πιθανότατα απλώς προσπαθεί να αποφύγει την πλήρη πυρηνική λειτουργία του Ιράν «στη βάρδια της», όπως άφησε ο Ομπάμα να εννοηθεί το 2015.
Τα ιρανικά πλοία που ελλιμενίστηκαν στη Βραζιλία ήταν το Iris Makran (το μεγαλύτερο ιρανικό πολεμικό πλοίο ) και το Iris Dena , μια φρεγάτα. Αποτελούν μέρος του 86ου Στόλου του Ιράν και της νεοσύστατης Διοίκησης του Ατλαντικού Ωκεανού. Σε μια ορατή πρόκληση για την κυριαρχία των ΗΠΑ στο δυτικό ημισφαίριο, τα πλοία θα προχωρήσουν στη Διώρυγα του Παναμά.
Αυτή η επίσκεψη στη Λατινική Αμερική είναι η δεύτερη τέτοια ναυτική ανάπτυξη στο ημισφαίριο μετά τη θαλάσσια περιοδεία του Ιράν στον Ατλαντικό το 2021. Υπάρχει κάθε λόγος να περιμένουμε ότι η Τεχεράνη θα επιχειρήσει να επεκτείνει το διπλωματικό και στρατιωτικό προφίλ της σε αυτή την περιοχή.
Καθώς η Βραζιλία είναι το μεγαλύτερο, πολυπληθέστερο και στρατιωτικά ισχυρότερο έθνος στη Νότια Αμερική, άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής μπορεί να ενθαρρυνθούν να αναζητήσουν επίσης καλύτερους δεσμούς με τους αντιπάλους των ΗΠΑ. Πώς «Η Κίνα νίκησε τις ΗΠΑ για να κυριαρχήσει στη Νότια Αμερική»; Σύμφωνα με το Bloomberg:
«Η Κίνα έχει αγοράσει τόσο πολύ χαλκό, χοιρινό και σόγια -και κατασκεύασε τόσους δρόμους, τρένα, δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και γέφυρες- που ξεπέρασε τις ΗΠΑ ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Νότιας Αμερικής και τώρα είναι ο μεγαλύτερος έμπορος με τη Βραζιλία, τη Χιλή και το Περού».
«Δεν είναι μυστικό πως η Κίνα διοχετεύει πόρους στη Νότια Αμερική αυτόν τον αιώνα, καταργώντας την ιστορική κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών», σημείωσαν οι Buenos Aires Times.
Επτά χώρες της Νότιας Αμερικής – Βενεζουέλα, Εκουαδόρ, Περού, Βολιβία, Χιλή, Αργεντινή και Ουρουγουάη – αποτελούν ήδη μέρος της Πρωτοβουλίας Belt and Road της Κίνας. Η μόνη χώρα με διπλωματικούς δεσμούς με την Ταϊβάν είναι η Παραγουάη. Προσθέστε σε αυτό ότι η Κίνα είναι επίσης προφανώς πρόθυμη να αυξήσει την οικονομική και στρατιωτική παρουσία της στην Καραϊβική.
Περικυκλώνονται οι ΗΠΑ;