Lucas Leiroz, δημοσιογράφος, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Την επιβεβαίωση της παράδοσης των όπλων έκανε ο υπουργός Ενόπλων Δυνάμεων του Ηνωμένου Βασιλείου, Τζέιμς Χίπι, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο βρετανικό κοινοβούλιο. Σύμφωνα με τον Χίπι, πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου στάλθηκαν στην Ουκρανία μαζί με άλλα βλήματα κατάλληλα για χρήση σε άρματα μάχης Challenger 2. Ο υπουργός πρόσθεσε επίσης πως οι Βρετανοί αξιωματούχοι δεν θα προσπαθήσουν να εντοπίσουν πού θα χρησιμοποιηθούν αυτά τα όπλα.
«Έχουμε στείλει χιλιάδες φυσίγγια πυρομαχικών Challenger 2 στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων σφαιρών διάτρησης θωράκισης απεμπλουτισμένου ουρανίου (...) [Αυτά τα όπλα] βρίσκονται τώρα υπό τον έλεγχο των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας (AFU) (…) [Το Υπουργείο του Ηνωμένου Βασιλείου Άμυνας] δεν παρακολουθεί τις τοποθεσίες από τις οποίες εκτοξεύονται βλήματα DU από την AFU στην Ουκρανία», είπε ο υπουργός κατά τη διάρκεια της δήλωσης.
Όταν ρωτήθηκε από ορισμένους βουλευτές σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία που ενέχουν αυτά τα όπλα, ο Χίπι ισχυρίστηκε ότι αυτή η απειλή θα ήταν «χαμηλή». Είναι ενδιαφέρον πως ανέφερε μάλιστα ότι η αξιολόγηση κινδύνου βασίζεται στην παρακολούθηση βετεράνων του Ηνωμένου Βασιλείου που τους έχουν ήδη χρησιμοποιήσει στο πεδίο της μάχης. Μάλιστα, ο υπουργός φαίνεται να αγνοεί εντελώς πως σειρά πρόσφατων μελετών υποδηλώνουν το αντίθετο, καταδεικνύοντας σοβαρά προβλήματα υγείας τόσο στους στρατιώτες που χειρίστηκαν αυτόν τον εξοπλισμό όσο και στα θύματα των πυρομαχικών. Τα προβλήματα περιλαμβάνουν διάφορους κινδύνους που αποδίδονται συνήθως σε ραδιενεργές ουσίες, όπως καρκίνος, εμβρυϊκή παραμόρφωση κι ανεπάρκεια γονιμότητας, μεταξύ άλλων.
Σχολιάζοντας την υπόθεση με δημοσιογράφους, ο Doug Weir, ειδικός που συνδέεται με το Παρατηρητήριο Συγκρούσεων και Περιβάλλοντος, δήλωσε ότι όταν οι διεισδυτές DU χτυπούν έναν στόχο «θρυμματίζονται και καίγονται, δημιουργώντας χημικά τοξικά και ραδιενεργά σωματίδια DU που ενέχουν κίνδυνο εισπνοής για τους ανθρώπους». Αρκετοί άλλοι επιστήμονες έχουν εκφράσει παρόμοιες απόψεις μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων αυτών των πυρομαχικών στο Ιράκ και σε άλλες χώρες όπου τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ τα έχουν χρησιμοποιήσει. Ωστόσο, το Λονδίνο και η Ουάσιγκτον συνεχίζουν να αρνούνται στοιχεία για αυτούς τους κινδύνους.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι η Μόσχα έχει επανειλημμένα ζητήσει από το Λονδίνο να επανεξετάσει το σχέδιό της να στείλει αυτά τα πυρομαχικά στο Κίεβο. Σε πρόσφατη ανακοίνωσή τους, εκπρόσωποι του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας δήλωσαν πως το βρετανικό μέτρο θα ήταν απόλυτη «απρέπεια, ανευθυνότητα». Επιπλέον, το Μάρτιο, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας προειδοποίησε ότι η χρήση τέτοιων βλημάτων θα μπορούσε να «προκαλέσει ανεπανόρθωτη βλάβη» στην υγεία των Ουκρανών στρατιωτών και πολιτών καθώς και να προκαλέσει «τεράστια οικονομική ζημιά στο αγροτοβιομηχανικό συγκρότημα» στην περιοχή αναφέροντας τον αντίκτυπο του όπλου κατά την προηγούμενη εμπειρία στο Ιράκ.
Ωστόσο, παρά τις προειδοποιήσεις, η αποστολή αυτών των όπλων ήταν ήδη αναμενόμενη. Το Μάρτιο, αμερικανικά και βρετανικά στρατεύματα πραγματοποίησαν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με Ουκρανούς στρατιώτες για να τους διδάξουν πώς να χειρίζονται σωστά τα πυρομαχικά με απεμπλουτισμένο ουράνιο. Το σχέδιο ήταν πολύ καλά προετοιμασμένο και απηχεί το ενδιαφέρον του ΝΑΤΟ να οδηγήσει τον πόλεμο αντιπροσώπων με τη Ρωσία στα πιο επικίνδυνα επίπεδα στρατιωτικής κλιμάκωσης, αγνοώντας τυχόν ανθρωπιστικές, περιβαλλοντικές ή κοινωνικές ανησυχίες.
Νομικά, τα όπλα απεμπλουτισμένου ουρανίου είναι ένα περίπλοκο ζήτημα. Δεν υπάρχει διεθνής σύμβαση που να τα απαγορεύει, καθώς δεν υπάρχει συναίνεση μεταξύ των ειδικών για τον ορισμό αυτών των όπλων. Αυτά τα πυρομαχικά είναι πραγματικά ραδιενεργά, γι' αυτό ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν πως πρέπει να θεωρούνται πυρηνικά όπλα σύμφωνα με τη νομική αρχή της αναλογίας. Ωστόσο, η ακτινοβολία τους είναι χαμηλότερη από αυτή του φυσικού ουρανίου, γεγονός που οδηγεί άλλους ειδικούς να απορρίπτουν αυτήν την ταξινόμηση.
Κάποιοι άλλοι ειδικοί πιστεύουν ότι μια βιώσιμη λύση στο πρόβλημα αυτών των βλημάτων θα ήταν να θεωρηθούν χημικά όπλα, καθώς περιέχουν τοξικές ουσίες, ανεξάρτητα από το επίπεδο ραδιενέργειας. Αυτό όμως δημιουργεί πρόβλημα για τις δυτικές δυνάμεις που τα διαθέτουν, αφού οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν υπογράψει τη Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα, η οποία θα τις υποχρέωνε να καταστρέψουν τα αποθέματά τους απεμπλουτισμένου ουρανίου. Όχι τυχαία, και οι δύο χώρες απορρίπτουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία με αυτή την έννοια και προτιμούν αυτά τα όπλα να παραμείνουν χωρίς συγκεκριμένη νομοθεσία, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να τα χρησιμοποιούν ατιμώρητα.
Πράγματι, δεδομένης της απουσίας ειδικών κανονισμών, η Μόσχα θα μπορούσε να θεωρήσει τη χρήση απεμπλουτισμένου ουρανίου κατά των στρατευμάτων της ως πραγματική πυρηνική επίθεση, η οποία θα επέτρεπε στους Ρώσους να αντιδράσουν με το οπλοστάσιό τους μαζικής καταστροφής. Αυτό είναι απίθανο να συμβεί, καθώς η Μόσχα έχει επανειλημμένα δείξει το ενδιαφέρον της να αναζητήσει τις πιο ειρηνικές και ανθρωπιστικές λύσεις στη σύγκρουση, μερικές φορές αγνοώντας ακόμη και τις παραβιάσεις των κόκκινων γραμμών μόνο και μόνο για να αποφευχθεί η κλιμάκωση.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η ρωσική απάντηση, είναι βέβαιο ότι οι ζημιές στους Ουκρανούς στρατιώτες και στον άμαχο πληθυσμό στη ζώνη μάχης είναι αναπόφευκτες. Και την ευθύνη για αυτό έχει το ΝΑΤΟ.