Του Δημήτρη Τσαϊλά, υποναυάρχου ε.α.
Και στις δύο αναφερόμενες επιχειρήσεις, οι σχεδόν ανυπέρβλητοι περιορισμοί χρόνου, πληροφοριών, αριθμού στρατευμάτων και πολιτικής ευαισθησίας έθεσαν ξαφνικά τους εμπλεκόμενους στρατούς σε μια επικίνδυνη θέση γεμάτη με αχαρτογράφητους κινδύνους. Και στις δύο επιχειρήσεις, οι εμπλεκόμενοι δεν μπόρεσαν να ελέγξουν τις αρχικές συνθήκες στο έδαφος ή να μετατοπίσουν γρήγορα τη δυναμική προς όφελός τους.
Οι πόλεμοι του μέλλοντος είναι πολύ πιο πιθανό να μοιάζουν με την εισβολή στην Ουκρανία και την εκκένωση των πολιτών από το Σουδάν παρά με τις μάχες του παρελθόντος. Θα προσφέρουν πολλές απροσδόκητες αναποδιές και ήττες, αβεβαιότητα και τυχαίες πιθανότητες, έκπληξη και επαναλαμβανόμενα σοκ στο πεδίο της μάχης. Πολύ ικανοί αντίπαλοι θα ξεκινήσουν πολλές από αυτές τις συγκρούσεις με τους δικούς τους όρους, απαιτώντας έτσι από τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις να πολεμήσουν από θέσεις σε βαθιά μειονεκτική θέση κάτω από μερικές φορές καταστροφικές συνθήκες.
Οι υπηρεσίες πρέπει να επενδύσουν στην ικανότητα προσαρμογής και οικοδόμησης της οργανωτικής, υλικής και ψυχολογικής ανθεκτικότητας που απαιτούνται στην περίπτωση που υποστούν βάναυσους κραδασμούς. Ο στρατός πρέπει να διατηρήσει την ικανότητα να πολεμά αποτελεσματικά όταν οι επικοινωνίες θα παρεμβάλλονται, τα σχέδια θα αποτυγχάνουν, η παραπλάνηση θα αλλάζει τα δεδομένα και οι συγκρούσεις εν καιρώ πολέμου θα ξεφεύγουν από τον έλεγχο. Και θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις παραμέτρους της εποχής του πολέμου που φαινομενικά προσπαθούμε από την εποχή της ειρήνης να απαλείψουμε - όπως ο εντελώς ανεπαρκής χρόνος, η έλλειψη κρίσιμων δυνατοτήτων και πόρων και η αμετάβλητη τυραννία της γεωγραφίας και της απόστασης όταν τα περισσότερα ή όλα τα πλεονεκτήματα θα ανήκουν στον εχθρό.
Το χάος, η αβεβαιότητα και η έλλειψη ελέγχου στις συνθήκες του πολέμου είναι αυτό που θεωρητικά αλλά και πρακτικά θα επικρατήσει. Τα συμπιεσμένα χρονοδιαγράμματα, και η έλλειψη πόρων είναι ακριβώς αυτό που μπορεί να μοιάζει στην πράξη ο πόλεμος. Ωστόσο, παρά τις προειδοποιήσεις, η αντίδραση του στρατού στην εκκένωση στο Σουδάν υποδηλώνει ότι αυτό το μήνυμα δεν έχει ληφθεί πλήρως ούτε εσωτερικεύεται. Απροσδόκητα, η εκκένωση πολιτών από το Σουδάν μας δίδαξε ότι οι σημερινές στρατιωτικές δυνάμεις μπορεί να μην κατανοούν πλήρως πόσο θα διαφέρουν οι μελλοντικοί πόλεμοι από τις εμπειρίες τους στους πιο πρόσφατους.