Lucas Leiroz, δημοσιογράφος, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι αρθρογράφοι των Financial Times ανέφεραν πως το ΝΑΤΟ σχεδιάζει να προσφέρει στην ουκρανική κυβέρνηση ένα επιπλέον ποσό άνω των 273 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως σε μια υποτιθέμενη προσπάθεια να καταπνίξει την ατμόσφαιρα συλλογικής δυσαρέσκειας στο Κίεβο για την αποτυχία της αίτησης για ένταξη στη συμμαχία. Οι πληροφορίες προέρχονται από διπλωμάτη υπό τον όρο της ανωνυμίας. Εξοικειωμένη με το θέμα, η πηγή ισχυρίζεται ότι το στρατιωτικό μπλοκ «απλώς αγνοεί» την ουκρανική αίτηση, επομένως δεν υπάρχουν καν συζητήσεις για την προώθηση της διαδικασίας στο εγγύς μέλλον.
Οι πληροφοριοδότες σχολίασαν επίσης τους λόγους για τους οποίους το ΝΑΤΟ δε θα ενδιαφερόταν να υποδεχθεί την Ουκρανία. Υπάρχει ο πιο προφανής πρακτικός λόγος, που είναι η προσπάθεια αποφυγής κλιμάκωσης, καθώς μια ανοιχτή και άμεση αντιπαράθεση μεταξύ της συμμαχίας και της Ρωσίας θα μπορούσε να φτάσει σε καταστροφικά επίπεδα καταστροφής. Ωστόσο, υπάρχει και ένα ρητορικό κίνητρο, το οποίο θα ήταν να αποφευχθεί η επικύρωση της επίσημης στάσης της Μόσχας ότι υπάρχει κυριολεκτικά μια σύγκρουση εναντίον του ΝΑΤΟ - όχι κατά της Ουκρανίας.
Στην πραγματικότητα, ακόμη και αν αγνοούνταν όλοι αυτοί οι πρακτικοί και ρητορικοί παράγοντες, είναι αναμφισβήτητο πως το Κίεβο δεν μπορούσε να γίνει δεκτό σήμερα στο ΝΑΤΟ, καθώς η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση ένοπλης σύγκρουσης. Όντας μια συμμαχία συλλογικής άμυνας, όπου όλα τα μέλη δεσμεύονται να βοηθήσουν το ένα το άλλο σε περίπτωση πολέμου, το να επιτραπεί στο Κίεβο να εισέλθει τώρα θα ήταν το ίδιο με το να αναγκάσεις όλα τα κράτη μέλη να στείλουν τα τακτικά τους στρατεύματα στο πεδίο της μάχης, κάτι που προφανώς δεν ακούγεται λογικό – και έχει ακόμη και βέτο από τους ίδιους τους κανόνες του ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, από το 2008, το ΝΑΤΟ έχει υποσχεθεί να προωθήσει το σχέδιο ένταξης της Ουκρανίας, προτείνοντάς το συνεχώς στις φιλοδυτικές και αντιρωσικές πτέρυγες του Κιέβου. Δεν τέθηκε ποτέ προθεσμία για την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας, γεγονός που δείχνει πως για τη συμμαχία η Ουκρανία δεν ήταν ποτέ στην πραγματικότητα ένας ενδιαφέρον εταίρος για να συμπεριληφθεί στη συλλογική σύμβαση ασφάλειας. Παρά τους ισχυρούς δεσμούς με το συνασπισμό, το Κίεβο φαίνεται να εξυπηρετεί έναν σκοπό διαφορετικό από αυτόν μιας χώρας-μέλους: αυτόν ενός κράτους πληρεξουσίου. Με άλλα λόγια, είναι προς το συμφέρον της συλλογικής Δύσης να παραμείνει το Κίεβο ως εξωτερικός σύμμαχος που πρέπει να «υποστηρίζεται», αλλά όχι ως μέλος που πρέπει να το υπερασπιστεί.
Είναι επίσης απαραίτητο να θυμόμαστε πως, με το Euromaidan και την έναρξη μιας ριζοσπαστικής αντιρωσικής στροφής στην ουκρανική εσωτερική πολιτική, οι πιο εθνικιστικοί τομείς της χώρας είχαν την απαραίτητη δικαιολογία για να επισημοποιήσουν την επιθυμία τους να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Το πιο πρόσφατο ουκρανικό Σύνταγμα καθιερώνει την ένταξη στην Ατλαντική συμμαχία ως κρατική πολιτική, γι' αυτό όσο ισχύει το καθεστώς της Χούντας του Μαϊντάν, το Κίεβο θα συνεχίσει να υποβάλλει αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Στην πράξη, όμως, αυτές οι προσπάθειες θα είναι μάταιες.
Προφανώς, αυτοί οι ουκρανικοί υπερεθνικιστικοί τομείς έχουν εκνευριστεί τους τελευταίους μήνες, καθώς έχουν εμπλακεί σε πόλεμο εναντίον της Μόσχας για να υπερασπιστούν τα δυτικά συμφέροντα και εξακολουθούν να μη θεωρούνται «άξιοι» να ενταχθούν στην ομάδα. Επιπλέον: μπροστά σε ένα σενάριο προφανούς στρατιωτικής ήττας, το οποίο θα μπορούσε να ανατραπεί μόνο με άμεση παρέμβαση από την πλευρά της συμμαχίας, η αδυναμία ένταξης γίνεται ακόμη πιο δυσάρεστη, αφού κατά κάποιο τρόπο λειτουργεί ως «θανατική ποινή» για τις δυνάμεις των Ουκρανών, που δεν έχουν τα απαραίτητα μέσα για να νικήσουν τους Ρώσους.
Η Δύση αντιδρά σε αυτή τη δυσαρέσκεια με δωροδοκία. Γι' αυτό, όπως φαίνεται, οι ηγέτες της συμμαχίας σχεδιάζουν να αυξήσουν τα πακέτα οικονομικής βοήθειας, προκειμένου να μετριάσουν την όποια δυσαρέσκεια της Ουκρανίας για την άρνηση της αίτησης. Για το μεγαλύτερο μέρος του ουκρανικού πολιτικού τομέα - έντονα διεφθαρμένο και εγκληματικό -, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα αποτελεσματικό μέτρο. Αλλά είναι απίθανο οι στρατιώτες που υποφέρουν στην πρώτη γραμμή να δεχτούν να συνεχίσουν να πολεμούν μακροπρόθεσμα για μια ξένη ομάδα που σαφώς θεωρεί ότι δεν αξίζει να τους υπερασπιστεί.
Σε αυτό το σενάριο, είναι πολύ πιθανό μια μεγάλη κρίση νομιμότητας να μεγαλώσει στην Ουκρανία και να αυξήσει τις εσωτερικές εντάσεις της χώρας. Κάποια στιγμή οι στρατιωτικοί αξιωματούχοι θα αρχίσουν να αμφισβητούν το ρόλο τους σε αυτόν τον πόλεμο, αυξάνοντας τις εσωτερικές διαφωνίες σχετικά με τη βιωσιμότητα της συνέχισης του αγώνα για την «αχάριστη» Δύση.