Bishnu Rathi - tfiglobalnews.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Η απόφαση της ΕΕ να παγώσει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ήταν μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την άσκηση οικονομικής πίεσης στη Ρωσία ως απάντηση στην επιθετικότητά της κατά της Ουκρανίας. Οι χώρες της ΕΕ, με επικεφαλής το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, έχουν παγώσει 18,9 δισεκατομμύρια ευρώ περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν σε Ρώσους ολιγάρχες και οντότητες που επλήγησαν από κυρώσεις για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Το Βέλγιο πρωτοστάτησε με 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ μπλοκαρισμένα, ακολουθούμενο από το Λουξεμβούργο με 2,5 δισεκατομμύρια, την Ιταλία με 2,3 δισεκατομμύρια και τη Γερμανία με 2,2 δισεκατομμύρια, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της ΕΕ που βλέπει το Γαλλικό Πρακτορείο. Η Ιρλανδία, η Αυστρία, η Γαλλία και η Ισπανία ήταν τα άλλα μέλη του μπλοκ των 27 χωρών που έχουν παγώσει περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο ευρώ η καθεμία, σύμφωνα με στοιχεία που ανακοινώθηκαν έως τις 25 Νοεμβρίου.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιβάλει επανειλημμένα κύματα άνευ προηγουμένου κυρώσεων κατά της ρωσικής οικονομίας από τότε που η Μόσχα ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία το Φεβρουάριο του 2022. Συνολικά, 1.241 άτομα και 118 οντότητες υπόκεινται σε δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και απαγορεύσεις εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω του ρόλου τους στη σύγκρουση στην Ουκρανία.
Οι κυρώσεις είχαν σκοπό να περιορίσουν την ικανότητα της Ρωσίας να έχει πρόσβαση στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές και, ως εκ τούτου, να δημιουργήσουν σημαντική οικονομική οπισθοδρόμηση για τη χώρα. Τα περιουσιακά στοιχεία που στοχεύτηκαν περιελάμβαναν τραπεζικούς λογαριασμούς, ακίνητα και άλλες επενδύσεις που κατέχονται από ρωσικές οντότητες στην ΕΕ. Η αξία αυτών των περιουσιακών στοιχείων υπολογίστηκε σε τρισεκατομμύρια δολάρια.
Ωστόσο, οι προσπάθειες της ΕΕ να παγώσει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αντιμετωπίστηκαν με αποτυχία και αντίσταση.
Ενώ ορισμένα κράτη της ΕΕ έχουν αναφέρει μεγάλα ποσά ως μπλοκαρισμένα, άλλα υστερούν πολύ. Η Μάλτα, μια χώρα που έχει εφαρμόσει ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο «χρυσού διαβατηρίου» για πλούσιους επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων Ρώσων, βρίσκεται στο τέλος της λίστας, με 146.558 ευρώ μπλοκαρισμένα. Η Ελλάδα προτελευταία με 212.201 ευρώ.
Όπως αναφέραμε προηγουμένως, παρά το γεγονός ότι στόχευσε τη Ρωσία με 10 γύρους κυρώσεων από την εισβολή του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία πριν από περισσότερο από ένα χρόνο, το μπλοκ έχει παγώσει μόνο 20,9 δισεκατομμύρια ευρώ (22 δισεκατομμύρια δολάρια) σε περιουσιακά στοιχεία, που είναι λιγότερο από το 10% της αναμενόμενης δήμευσης. Από αυτό το ποσό, περίπου 17,4 δισεκατομμύρια ευρώ είχαν ήδη δεσμευτεί από τον Οκτώβριο του 2022. Ο Christian Wigand, εκπρόσωπος της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ, δήλωσε πως το συνολικό ποσό των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων στην Ένωση έχει τριπλασιαστεί από τον Απρίλιο του 2022 και είναι επιπλέον των περιορισμών που επιβάλλονται στα σημαντικά περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας.
Εξάλλου, ρωσικές οντότητες έσπευσαν να αμφισβητήσουν τις κυρώσεις στο δικαστήριο, με το επιχείρημα ότι παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο. Συγκεκριμένα, έχουν επισημάνει το γεγονός πως τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία αποκτήθηκαν με νόμιμα μέσα και δε συνδέονται με τη σύγκρουση στην Ουκρανία. Επιπλέον, οι κυρώσεις επιβλήθηκαν χωρίς δίκαιη διαδικασία ή αποδεικτικά στοιχεία για παράπτωμα. Ως αποτέλεσμα, η ΕΕ αγωνίστηκε να κατασχέσει μόνιμα τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Το διεθνές δίκαιο υποστήριξε τη θέση της Ρωσίας στη σύγκρουση με την Ουκρανία. Ο Χάρτης του ΟΗΕ αναγνωρίζει το δικαίωμα των κρατών στην αυτοάμυνα και την εδαφική ακεραιότητα. Η Ρωσία έχει υποστηρίξει ότι οι ενέργειές της στην Ουκρανία δικαιολογούνται για αυτούς τους λόγους. Οι συμφωνίες του Μινσκ, που υπογράφηκαν το 2015, είχαν σκοπό να τερματίσουν τη σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Ωστόσο, οι συμφωνίες δεν έχουν εφαρμοστεί πλήρως, με αποτέλεσμα να συνεχιστούν οι μάχες στην ανατολική Ουκρανία.
Η απόφαση της ΕΕ να παγώσει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία έχει επίσης εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη νομιμότητα των οικονομικών κυρώσεων βάσει του διεθνούς δικαίου. Εξάλλου, πολλά από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θεωρούνται ξένες επενδύσεις και προστατεύονται από διεθνείς συμφωνίες, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν να κατασχεθούν χωρίς αποζημίωση. Εάν ένα κράτος μέλος παραβιάσει αυτές τις συμφωνίες, η Ρωσία μπορεί να υποβάλει αγωγή σε διεθνές δικαστήριο για να ζητήσει αποζημίωση. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει χρόνια και να οδηγήσει μόνο σε μικρά κέρδη μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα.
Δεδομένων των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ στο πάγωμα των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και των νομικών και ανθρωπιστικών ανησυχιών που εγείρονται, η ΕΕ έχει συνειδητοποιήσει ότι δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να κατάσχει περιουσιακά στοιχεία και θα τα επιστρέψει στη Ρωσία, σύμφωνα με πρόσφατες εκθέσεις.
Σύμφωνα με το άρθρο που δημοσιεύτηκε στη γερμανική εφημερίδα Die Welt, ενώ κορυφαία στελέχη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχουν υποστηρίξει δημόσια την ιδέα να δοθούν τα χρήματα στην Ουκρανία, αυτό θα αποδεικνυόταν δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη και είναι πιθανό «καταδικασμένο να αποτύχει» για διάφορους λόγους.
Για παράδειγμα, τα παγωμένα αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, τα οποία πιστεύεται πως ανέρχονται συνολικά σε 300 δισ. ευρώ, κατανέμονται σε όλη την Ευρώπη και κατατίθενται σε πολλούς λογαριασμούς, συχνά χωρίς άμεση σύνδεση με τη Μόσχα, εξήγησε η Welt.
Ως αποτέλεσμα, οι Βρυξέλλες δεν έχουν σαφή ιδέα για το πού ακριβώς βρίσκονται όλα αυτά τα χρήματα, ανέφερε η εφημερίδα. Σύμφωνα με το εσωτερικό έγγραφο που είδε η Welt, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο «ζητευτικό συμπέρασμα» πως τα παγωμένα αποθέματα «δεν πρέπει να αγγίζονται γιατί μια μέρα, όταν τελειώσει ο πόλεμος, θα πρέπει να επιστραφούν στη Ρωσία».
Αυτή η απόφαση θα μπορούσε να είναι μια σημαντική οικονομική ώθηση για τη Ρωσία, καθώς τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία ανέρχονται σε τρισεκατομμύρια δολάρια. Επιπλέον, τα περιουσιακά στοιχεία προορίζονταν να χρησιμοποιηθούν για τις πολεμικές προσπάθειες και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, κάτι που δε θα είναι δυνατό τώρα, αυξάνοντας περαιτέρω το στρατιωτικό πλεονέκτημα της Ρωσίας.
Η κατάσταση πραγμάτων της ΕΕ μου θυμίζει αυτό το διάσημο ρητό: «Ένα ψεύτικο μπράβο είναι σαν ένα κακοφτιαγμένο κτίριο. Μπορεί να φαίνεται ισχυρό και επιβλητικό, αλλά τελικά θα καταρρεύσει κάτω από το βάρος των δικών του ανεπάρκειων». Μην κάνετε λάθος, χιλιάδες ζωές θα μπορούσαν να είχαν σωθεί εάν τα ευρωπαϊκά έθνη ήταν αρκετά λογικά για να μεσολαβήσουν σε μια διαπραγμάτευση μεταξύ του Κρεμλίνου και του Κιέβου αντί να υποκινήσουν περαιτέρω τη σύγκρουση.