Στις 28 Μαρτίου, το Χρηματιστήριο Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου της Σαγκάης (SHPGX) έγραψε ιστορία, ανακοινώνοντας την πρώτη συμφωνία για την εισαγωγή 65.000 τόνων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τα ΗΑΕ, που διακανονίζονται στο κινεζικό γουάν. Η China National Offshore Oil Company (CNOOC) και η γαλλική TotalEnergies ολοκλήρωσαν τη συναλλαγή και η TotalEnergies επιβεβαίωσε πως το LNG που εισήχθη ήταν από το κράτος του Περσικού Κόλπου.
The Cradle / Παρουσίαση Freepen.gr
Η κινεζική Global Times σε ρεπορτάζ της την επόμενη μέρα, ανέφερε μια δήλωση από τον πρόεδρο της SHPGX, Guo Xu, ότι η συμφωνία είναι:
«Μια ουσιαστική προσπάθεια προώθησης της τιμολόγησης σε πολλά νομίσματα, του διακανονισμού και των διασυνοριακών πληρωμών στο διεθνές εμπόριο LNG. Παρέχει επίσης ένα νέο κανάλι συμμετοχής διεθνών παικτών στην κινεζική αγορά, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός νέου προτύπου διπλής κυκλοφορίας στην Κίνα».
Το Πεκίνο προωθεί το γιουάν για εμπόριο ενέργειας
Ο διακανονισμός σε γιουάν του διεθνούς εμπορίου LNG είναι ένα «σημαντικό γεγονός στη μεταρρύθμιση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου της Κίνας με προσανατολισμό στην αγορά, που θα συμβάλει στην προώθηση τoy ελλιμενισμού των διεθνών και εγχώριων αγορών [στο γιουάν]», ανέφεραν ειδικοί στην έκθεση.
Η εξέλιξη έρχεται αφότου ο Κινέζος Πρόεδρος Xi Jinping ανακοίνωσε το Δεκέμβριο του 2022, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης ορόσημο στο Ριάντ, ότι η χώρα του θα πρέπει να κάνει «πλήρη χρήση» του SHPGX ως πλατφόρμα για τη διεκπεραίωση του διακανονισμού γιουάν του εμπορίου πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Αυτή η συμφωνία αντιπροσωπεύει μια απόκλιση από την επί δεκαετίες πρακτική της διενέργειας παγκόσμιων πωλήσεων πετρελαίου αποκλειστικά σε δολάρια ΗΠΑ. Ένας εξέχων οικονομολόγος, ο οποίος μίλησε στο The Cradle , υπέθεσε ότι «οι Γάλλοι είτε κατέφυγαν στο γιουάν λόγω της έντονης έλλειψης ρωσικού αερίου στην ευρωπαϊκή ήπειρο, είτε έχουν αποθέματα στο κινεζικό νόμισμα που θέλουν να χρησιμοποιήσουν».
Η συμφωνία προκάλεσε έκπληξη, καθώς ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συνήθως δεν κάνει τέτοια βήματα χωρίς την έγκριση των ΗΠΑ. Όσον αφορά τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η κίνηση είναι μέρος μιας ευρύτερης τάσης των χωρών του Περσικού Κόλπου να ανοιχτούν στην Κίνα μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και τη μετατόπιση της κυβέρνησης Μπάιντεν στις περιφερειακές πολιτικές.
Η πληρωμή σε γιουάν ακολουθεί επίσης την παγκόσμια πόλωση που λαμβάνει χώρα για τον πόλεμο της Ουκρανίας και καταδεικνύει περαιτέρω την απροθυμία των κρατών του Περσικού Κόλπου να ευθυγραμμιστούν με τη δυτική εχθρότητα προς τη Ρωσία, την Κίνα και άλλους αντιπάλους των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον ίδιο οικονομολόγο, «Η κίνηση των Εμιράτων δεν μπορεί να διαχωριστεί από τις αλλαγές που συμβαίνουν στον κόσμο. Το Άμπου Ντάμπι και το Ριάντ αισθάνονται την παγκόσμια ανισορροπία δυνάμεων και αποφάσισαν να επεκτείνουν τα περιθώρια των διεθνών τους σχέσεων».
Η αυξανόμενη αποδοχή του Yuan
Δεδομένων των σημερινών παγκόσμιων γεωπολιτικών αλλαγών, το γιουάν κερδίζει αυξημένη αποδοχή ως διεθνές νόμισμα. Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Πρόεδρος Xi Jinping, η Κίνα έχει διευθετήσει συμφωνίες με πολλές χώρες στο τοπικό της νόμισμα σε μια προσπάθεια να αμφισβητήσει την κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ στο παγκόσμιο εμπόριο.
Ως αποτέλεσμα, το γιουάν έχει γίνει το πέμπτο μεγαλύτερο νόμισμα πληρωμών στον κόσμο, το τρίτο μεγαλύτερο νόμισμα στο διακανονισμό συναλλαγών και το πέμπτο μεγαλύτερο αποθεματικό νόμισμα. Σύμφωνα με τους Global Times, το γιουάν σήμερα αντιπροσωπεύει το 7 τοις εκατό όλων των συναλλαγών σε ξένο συνάλλαγμα παγκοσμίως και έχει γνωρίσει τη σημαντικότερη επέκταση του μεριδίου αγοράς συναλλάγματος τα τελευταία τρία χρόνια.
Οι ειδικοί έχουν σημειώσει ότι «με την ανάκαμψη της δυναμικής της οικονομικής ανάπτυξης της Κίνας και το περαιτέρω άνοιγμα της χρηματοπιστωτικής αγοράς, η επενδυτική και αντισταθμιστική συνάρτηση του γιουάν αυξήθηκε σταδιακά».
Σε ένα άρθρο νωρίτερα φέτος για το The Cradle, ο Πακιστανός αναλυτής FM Shakil ανέφερε την έκθεση Νομισματικής Σύνθεσης των Επίσημων Συναλλαγματικών Αποθεμάτων (COFER) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), η οποία δείχνει ότι:
«Το ποσοστό των δολαρίων ΗΠΑ στα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας έχει μειωθεί κατά 12 τοις εκατό από το 1999, ενώ το ποσοστό των άλλων νομισμάτων, ιδιαίτερα του κινεζικού γουάν, παρουσίασε αυξητική τάση με άνοδο 9 τοις εκατό κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου».
Ο Shakil σημείωσε επίσης ότι «ο σωρευτικός διασυνοριακός διακανονισμός σε γιουάν που διεκπεραιώθηκε στο Xinjiang (δυτική Κίνα), τον οικονομικό κόμβο μεταξύ Κίνας και Κεντρικής Ασίας, ξεπέρασε τα 100 δισεκατομμύρια γιουάν (14 δισεκατομμύρια δολάρια) ήδη από το 2013 και έφτασε τα 260 δισεκατομμύρια γιουάν το 2018».
Κατέληξε στο συμπέρασμα πως «τα αποθέματα δολαρίων μειώνονται και η επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής υποχωρεί στην παγκόσμια οικονομία, γεγονός που αντιπροσωπεύει μια ευκαιρία για τα νομίσματα των περιφερειακών δυνάμεων και τα εναλλακτικά συστήματα πληρωμών».
Άνοδος του πετρογιουάν
Από το 2009, το Πεκίνο έχει εφαρμόσει μια πολιτική για να μειώσει την εξάρτησή του από το δολάριο ΗΠΑ στις εμπορικές συναλλαγές. Αυτή η πολιτική περιλαμβάνει τη διευθέτηση της πλειονότητας των προϊόντων της σε ξένες αγορές στο τοπικό νόμισμα, τη δημιουργία αμοιβαίων πιστωτικών γραμμών με πολλές κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως και τη διαπραγμάτευση με χώρες της Δυτικής Ασίας και της Βόρειας Αφρικής για τη διεξαγωγή εμπορικών συναλλαγών με χρήση του γιουάν. Αυτές οι προσπάθειες άρχισαν να δείχνουν αποτελέσματα πρόσφατα, με ορισμένες ασιατικές κυβερνήσεις να υιοθετούν εν μέρει το κινεζικό νόμισμα.
Το Ιράκ είναι μια από τις χώρες που έχουν εν μέρει υιοθετήσει το γιουάν στο εμπόριο. Τον Φεβρουάριο, η Κεντρική Τράπεζα του Ιράκ ανακοίνωσε σχέδια να επιτρέψει τον άμεσο διακανονισμό του εμπορίου από την Κίνα σε γιουάν για να βελτιώσει την πρόσβαση σε ξένο νόμισμα και να αντισταθμίσει την έλλειψη δολαρίου στις τοπικές αγορές, κυρίως λόγω των μέτρων που επιβλήθηκαν από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα για τις μεταφορές χρημάτων που φεύγουν από το Ιράκ ώστε να τα εμποδίσει να φτάσουν στην Τεχεράνη και τη Δαμασκό. Η Αίγυπτος ανακοίνωσε επίσης την πρόθεσή της να εκδώσει ομόλογα σε γιουάν τον περασμένο Αύγουστο.
Η Ρωσία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αλλαγή της πορείας του γιουάν υπογράφοντας τη Συμφωνία για τον Ανατολικό Αγωγό Φυσικού Αερίου από τη Ρωσία στην Κίνα και μετατρέποντας τα νομίσματα των πληρωμών φυσικού αερίου από το δολάριο ΗΠΑ στο κινεζικό γιουάν και το ρωσικό ρούβλι.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας, το γιουάν έχει γίνει σημαντικός παίκτης στο εξωτερικό εμπόριο της Ρωσίας, με το μερίδιό του στις εισαγωγές να αυξάνεται από μόλις 4% τον Ιανουάριο του 2022 σε 23% μέχρι το τέλος του έτους. Το μερίδιο του γιουάν στις εξαγωγές αυξήθηκε από 0,5% σε 16% την ίδια περίοδο.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στη Σαουδική Αραβία, ο Κινέζος πρόεδρος ενθάρρυνε τις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (ΣΣΚ) να χρησιμοποιήσουν το SHPGX για ενεργειακές συμφωνίες που βασίζονται στο γιουάν. Η επίσκεψη είδε επίσης την Κίνα και τη Σαουδική Αραβία να υπογράφουν εμπορικές συμφωνίες άνω των 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κάτι που ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν πως σηματοδοτεί την άνοδο του πετρογιουάν .
Σύμφωνα με τον αναλυτή της Credit Suisse με έδρα τις ΗΠΑ, Zoltan Pozsar, η Ρωσία, το Ιράν και η Βενεζουέλα – όλοι σύμμαχοι της Κίνας – αντιπροσωπεύουν το 40% των αποδεδειγμένων αποθεμάτων πετρελαίου του ΟΠΕΚ+, με το ΣΣΚ να αποτελεί άλλο ένα 40%. Εάν αυτά τα τρία κράτη τακτοποιήσουν μόνα τους τις εξαγωγές ενέργειας σε γιουάν, το πετρογιουάν είναι εδώ για να μείνει.
Μια απάντηση στην πολιτική των ΗΠΑ
Σε συνέντευξή του τον Ιανουάριο στο Bloomberg, κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, ο υπουργός Οικονομικών της Σαουδικής Αραβίας Mohammed al-Jadaan είπε ότι «το βασίλειο είναι ανοιχτό στις συναλλαγές σε άλλα νομίσματα από το δολάριο ΗΠΑ προκειμένου να βελτιώσει το εμπόριο».
Είναι ενδιαφέρον ότι, παρά το γεγονός πως είναι σταθερός σύμμαχος των ΗΠΑ για δεκαετίες, το Ριάντ εμβαθύνει τους δεσμούς του με βασικούς εμπορικούς εταίρους, συμπεριλαμβανομένου του Πεκίνου, καθώς η Κίνα εισήγαγε πάνω από 500 εκατομμύρια τόνους αργού πετρελαίου και πάνω από 100 εκατομμύρια τόνους φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων 63,44 εκατομμυρίων τόνων LNG το 2022.
Το Middle East Briefing υποδηλώνει ότι αυτή η στροφή προς τα εθνικά νομίσματα στο παγκόσμιο εμπόριο «οφείλεται εν μέρει στην πολιτική κυρώσεων της Ουάσιγκτον κατά της Ρωσίας». Το Ριάντ «ακολουθεί τώρα μια αυξανόμενη τάση αντιστάθμισης έναντι της χρήσης του δολαρίου ΗΠΑ στο εμπόριο» εν μέσω ανησυχιών ότι οι ΗΠΑ ενδέχεται να χρησιμοποιήσουν το νόμισμά τους ως όπλο για εμπόριο και κυρώσεις.
Η τάση για χρήση εθνικών νομισμάτων στις παγκόσμιες εμπορικές αλυσίδες συνέχισε να ωριμάζει, με πρόσφατες εξελίξεις, συμπεριλαμβανομένης της ανακοίνωσης δύο μεγάλης κλίμακας επενδυτικών σχεδίων στην Κίνα από τον σαουδαραβικό πετρελαϊκό κολοσσό Aramco.
Το πρώτο σχέδιο περιλαμβάνει την κατασκευή ενός ολοκληρωμένου εργοστασίου διύλισης και χημικών στην επαρχία Liaoning, ενώ το δεύτερο σχέδιο περιλαμβάνει την εξαγορά από την Aramco του 10% των μετοχών της Rongsheng Petrochemical Company.
Εν τω μεταξύ, το εμιράτο του Ντουμπάι άνοιξε την πόρτα του στις συναλλαγές με το κινεζικό νόμισμα στο παγκόσμιο οικονομικό του κέντρο και η Βραζιλία και η Κίνα συμφώνησαν να παραιτηθούν από το δολάριο και να χρησιμοποιήσουν τα τοπικά τους νομίσματα στις εμπορικές τους συναλλαγές. Επιπλέον, η Βραζιλία και η Αργεντινή ανακοίνωσαν την έναρξη των εργασιών για την κυκλοφορία ενός κοινού νομίσματος στις εμπορικές τους συναλλαγές, με το όνομα «Sur».
Το πετροδολάριο απειλείται
Τα πετροδολάρια αναφέρονται σε δολάρια ΗΠΑ που χρησιμοποιούνται για την αγορά αργού πετρελαίου μετά από μια συμφωνία του 1974 που συνήφθη μεταξύ Ουάσιγκτον και Ριάντ. Η συμφωνία όχι μόνο εξασφάλισε την στρατιωτική άμυνα του βασιλείου μέσω των εγγυήσεων των ΗΠΑ, αλλά εξασφάλισε επίσης μια σταθερή ροή ξένων αγορών ομολόγων και χρέους του αμερικανικού δημοσίου, που είναι μια στρατηγική ανακύκλωσης των πετροδολαρίων πίσω στην Ουάσιγκτον μέσω των αποθεματικών της Σαουδικής Αραβίας.
Αυτό μετέτρεψε την ικανότητα των πλούσιων σε πετρέλαιο αραβικών κρατών να οπλοποιούν τους τεράστιους ενεργειακούς πόρους τους ενάντια στις κακοήθεις δυτικές πολιτικές – σε ένα ισχυρό οικονομικό όπλο για τους Αμερικανούς, οι οποίοι, εν μία νυκτί, έγιναν οι κύριοι της αγοράς πετρελαίου. Σήμερα, ωστόσο, με τα γρήγορα βήματα της Κίνας να αμφισβητήσει αυτό το παγιωμένο σύστημα, βρίσκεται στο παγκόσμιο επίκεντρο η άνοδος του Petroyuan έναντι της πτώσης του Petrodollar.
Η Asia Financial περιγράφει τη συμφωνία της Κίνας με την TotalEnergies ως «ένα βήμα προς τα εμπρός στη μακροπρόθεσμη μάχη της Κίνας να μειώσει τη δύναμη και την εμβέλεια της ηγεμονίας του δολαρίου ΗΠΑ», προσθέτοντας ότι «και άλλες τέτοιες κινήσεις φαίνεται να έρχονται στον ορίζοντα». Είναι σημαντικό, σύμφωνα με τον Viktor Katona, επικεφαλής αναλυτή αργού στην Kpler:
«Ενώ το δολάριο θα παραμείνει πιθανότατα το κυρίαρχο παγκόσμιο νόμισμα στο εγγύς μέλλον, η άνοδος του λεγόμενου πετρογιουάν θα αποκτήσει δυναμική καθώς η Κίνα αξιοποιεί την κατάστασή της ως ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο».
Η Σαουδική Αραβία φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο αποδοχής πληρωμής για τις εξαγωγές πετρελαίου της στην Κίνα σε γιουάν. Ωστόσο, οποιαδήποτε τέτοια μετατόπιση είναι πιθανό να είναι οριακή, καθώς τα περισσότερα νομίσματα της Δυτικής Ασίας είναι συνδεδεμένα με το δολάριο ΗΠΑ και η αποδοχή πληρωμών σε άλλα νομίσματα αυξάνει το συναλλαγματικό κίνδυνο.
Ο ερευνητής PS Srinivas είπε πέρυσι ότι οι συμφωνίες πετρελαίου με χώρες της Δυτικής Ασίας «δεν αποτελούν απειλή για το δολάριο ΗΠΑ» και η πιθανότητα το γιουάν να αντικαταστήσει το δολάριο ΗΠΑ ως νόμισμα αναφοράς για την τιμολόγηση είναι ακόμη πιο απομακρυσμένη λόγω των κεφαλαιακών ελέγχων [capital control] της Κίνας και της έλλειψης μετατρεψιμότητας του γιουάν.
Ενώ δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα το γιουάν να αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία στο παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου, είναι απίθανο να αντικαταστήσει το δολάριο ΗΠΑ ως το κύριο νόμισμα για την τιμολόγηση στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου βραχυπρόθεσμα.
Τα περισσότερα έθνη της Δυτικής Ασίας συνεχίζουν να διατηρούν κεκτημένα συμφέροντα για τη διατήρηση της ισχύος του δολαρίου και οποιαδήποτε στροφή προς την αποδοχή πληρωμών σε άλλα νομίσματα είναι πιθανό να είναι ελάχιστη, αρχικά. Τα επόμενα χρόνια, θα είναι σημαντικό να παρακολουθούμε την αργή αλλά σταθερή άνοδο της Κίνας στην παγκόσμια οικονομική κυριαρχία και την αυξανόμενη χρήση του γιουάν στο διεθνές εμπόριο.