Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο*
Στις ΗΠΑ, το ύψος του δημόσιου χρέους περιορίζεται από το νόμο. Επί του παρόντος, έχει φτάσει τα 31,4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Εναπόκειται στο Κογκρέσο των ΗΠΑ να αυξήσει το ανώτατο όριο του εθνικού χρέους, αλλά φέτος το θέμα έγινε μείζονα διαμάχη μεταξύ Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών. Το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, με πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων, έθεσε έναν όρο: θα ψηφίσει υπέρ της αύξησης του πλαφόν, εάν η κυβέρνηση των Δημοκρατικών δεχθεί σημαντικές περικοπές στις δαπάνες του προϋπολογισμού.
Συγκεκριμένα, οι Ρεπουμπλικάνοι προτείνουν περικοπές φόρου για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων και την εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών, καθώς και μείωση των δημοσίων δαπανών για την αποπληρωμή των εκπαιδευτικών δανείων. Για τους Δημοκρατικούς, εάν θέλουν να κερδίσουν τις προεδρικές εκλογές του 2024 με τους όρους τους, αυτοί οι όροι είναι απαράδεκτοι.
Κανένας οικονομικός λόγος αθέτησης υποχρεώσεων δεν εμποδίζει την αύξηση του ανώτατου ορίου του δημόσιου χρέους. Ωστόσο, υπάρχουν πολιτικοί λόγοι. Η πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ θέλει να φέρει μεγαλύτερη ευθύνη στην κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία λαμβάνει οικονομικές αποφάσεις χωρίς να συμβουλεύεται το Κογκρέσο. Οι Ρεπουμπλικάνοι ελπίζουν να πιάσουν την κυβέρνηση Μπάιντεν, το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και το Υπουργείο Άμυνας να παραβιάζουν την αμερικανική νομοθεσία.
Υπάρχει μικρή πιθανότητα χρεοκοπίας στην Ουάσιγκτον, αλλά αυτό δεν το αποκλείει εντελώς, επειδή μια χρεοκοπία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως χρηματοοικονομικό όπλο ικανό να εξαπολύσει μια παγκόσμια οικονομική κρίση που θα επηρεάσει επίσης τους κύριους ανταγωνιστές των ΗΠΑ. Είναι πολύ πιο εύκολο και πιο πολιτικά θεμιτό να χρεοκοπήσουμε στο πλαίσιο των αυξανόμενων παγκόσμιων στρατιωτικών και πολιτικών εντάσεων. Για το λόγο αυτό, δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς πως ο Μπάιντεν θα ακολουθήσει έναν τέτοιο δρόμο.
Ομοίως, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τη χρεοκοπία για να επηρεάσουν άλλες χώρες. Παρά το τεράστιο χρέος των 31,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, το εξωτερικό χρέος είναι μόνο 7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Κατά συνέπεια, ορισμένες χώρες -τις οποίες η Ουάσιγκτον θα θέλει να στοχεύσει οικονομικά και γεωπολιτικά- μπορεί να είναι τα θύματα αυτής της χρεοκοπίας.
Ακόμα κι έτσι, το κύριο πράγμα για τις ΗΠΑ είναι να μην αφήσουν τις αμφιβολίες σχετικά με τη βιωσιμότητα της οικονομίας και του χρέους τους να διαφαίνονται. Σε περίπτωση αθέτησης υποχρεώσεων, θα είναι πιο δύσκολο για τις ΗΠΑ να λάβουν δάνεια, επειδή θα αμφισβητηθεί η αξιοπιστία και η έλλειψη εναλλακτικών λύσεων σε αυτές τις επενδύσεις. Σε αυτή την περίπτωση, οι καταθέτες θα επενδύσουν σε τίτλους των ΗΠΑ και άλλους.
Για το λόγο αυτό, η πιθανότητα χρεοκοπίας είναι μικρή γιατί υπάρχουν πολλά εργαλεία για την αποφυγή της. Θα μπορούσε να γίνει επίκληση του άρθρου 14 του Συντάγματος, το οποίο αναφέρει ότι το χρέος των ΗΠΑ δεν μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση. Επίσης, η Federal Reserve θα μπορούσε εύκολα να διπλασιάσει τον ισολογισμό της και να αγοράσει όλο το εξωτερικό χρέος.
Στις 24 Μαΐου, ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Kevin McCarthy, αναγνώρισε ότι οι Ρεπουμπλικάνοι και ο Λευκός Οίκος διατηρούν σημαντικές αποκλίσεις σχετικά με την αύξηση του ορίου του δημόσιου χρέους που ζήτησε η κυβέρνηση Μπάιντεν. Ο ανώτερος αξιωματούχος αναμένει να διαπραγματεύεται καθημερινά με τον πρόεδρο μέχρι να επιτευχθεί συμφωνία.
Ακόμη και αν οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Δημοκρατικοί ξεπεράσουν το αδιέξοδο, υπενθυμίζεται πως το 2011, την τελευταία φορά που τα δύο κόμματα είχαν τέτοιες δημοσιονομικές πιθανότητες, η πιο σοβαρή αναταραχή συνέβη μετά την επίτευξη συμφωνίας, η οποία είδε τις μετοχές να σημειώνουν τη μεγαλύτερη απότομη πτώση από την οικονομική κρίση του 2008. Αυτό συνέβη επίσης εν μέσω ανησυχιών για τον αντίκτυπο των περικοπών δαπανών που έγιναν για την επίτευξη της συμφωνίας και τις επιπτώσεις μιας υποβάθμισης της αξιολόγησης των αμερικανικών ομολόγων από έναν οργανισμό αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.
Η Fitch Ratings στις 24 Μαΐου έθεσε τις ΗΠΑ σε αρνητικό έλεγχο - το πρώτο βήμα προς την υποβάθμιση της αξιολόγησης της χώρας από τη μεγάλη εταιρεία αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Το πιστωτικό ίδρυμα ανέφερε «αυξημένο πολιτικό κομματισμό» και αδύναμη διακυβέρνηση σε σύγκριση με άλλες χώρες που κατέχουν την κορυφαία αξιολόγησή του.
«Η αστοχία πάνω από το ανώτατο όριο του χρέους, η αποτυχία των αρχών των ΗΠΑ να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά τις μεσοπρόθεσμες δημοσιονομικές προκλήσεις που θα οδηγήσουν σε αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και η αυξανόμενη επιβάρυνση του χρέους σηματοδοτούν καθοδικούς κινδύνους για την πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ», ανέφερε η εταιρεία.
Όλα αυτά σηματοδοτούν πως οι ΗΠΑ βρίσκονται στο οικονομικό χείλος του γκρεμού. Το πιο ανησυχητικό, ωστόσο, είναι ότι εάν οι ΗΠΑ χρεοκοπούσαν, μπορεί να μην το έκαναν αθόρυβα και ήρεμα, αλλά αντίθετα θα χρησιμοποιούσαν μια ευκαιρία για να καταρρίψουν την παγκόσμια οικονομία για να βλάψουν τους εχθρούς και τους εταίρους.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr