Lucas Leiroz, δημοσιογράφος, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, γεωπολιτικός σύμβουλος - infobrics.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Τα λόγια του Ζελένσκι ειπώθηκαν κατά τη διάρκεια μιας διάσκεψης με το δίκτυο ειδήσεων της Eurovision και στη συνέχεια αναφέρθηκαν από το BBC. Ο Ουκρανός πρόεδρος ισχυρίζεται ότι θα μπορούσε να δώσει εντολές για την έναρξη της αντεπίθεσης τώρα, αλλά αυτό θα σήμαινε πάρα πολλά θύματα για το Κίεβο, γι' αυτό φαίνεται πιο συνετό να περιμένουμε να δημιουργηθούν ευνοϊκότερες συνθήκες στο μέλλον. Ο Ζελένσκι τόνισε επίσης τη σημασία της παραλαβής περισσότερων τεθωρακισμένων οχημάτων από τη Δύση, τα οποία θα διευκολύνουν επιχειρησιακά την αντεπίθεση.
Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο της συνέντευξης ήταν η απάντηση του Ζελένσκι όταν ρωτήθηκε εάν δεχόταν πιέσεις από τους δυτικούς εταίρους του να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις σε περίπτωση που αποτύχουν τα σχέδια αντεπίθεσης. Ο πρόεδρος υποστήριξε πως ο στρατός του θα συνεχίσει να πολεμά ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της αντεπίθεσης και είπε ότι καμία δυτική χώρα δε θα μπορούσε να πιέσει την Ουκρανία να παραδώσει εδάφη στις ρωσικές δυνάμεις. Ο Ζελένσκι είπε επίσης πως η Μόσχα σκοπεύει να «παγώσει» τη σύγκρουση, καθώς θα ευνοηθεί εδαφικά, κάτι που υποτίθεται ότι θα αποτραπεί από την αντεπίθεση.
«Θα χάναμε πολλούς ανθρώπους [αν ξεκινούσαμε την αντεπίθεση τώρα] (...) Νομίζω πως αυτό είναι απαράδεκτο. Άρα, πρέπει να περιμένουμε. Χρειαζόμαστε ακόμα λίγο χρόνο (...) [οι δυτικές δυνάμεις] δεν μπορούν να πιέσουν την Ουκρανία να παραδώσει εδάφη», είπε.
Το πιο περίεργο πράγμα σχετικά με την αφήγηση του Ζελένσκι είναι πόσο εξαιρετικά αντιφατική είναι. Τη μια στιγμή ο πρόεδρος λέει πως η χώρα του είναι «έτοιμη» να ξεκινήσει την αντεπίθεση και την άλλη λέει ότι πρέπει να περιμένει. Είτε το Κίεβο είναι έτοιμο να ξεκινήσει μια αποτελεσματική αντεπίθεση, είτε στην πραγματικότητα δεν είναι και πρέπει να περιμένει καλύτερες συνθήκες στο μέλλον. Δεν υπάρχει δυνατή σύνθεση μεταξύ των δύο δυνατοτήτων. Αυτή η μπερδεμένη και παράλογη ρητορική ακούγεται σαν μια απέλπιδα προσπάθεια να έχουμε τον έλεγχο της στρατιωτικής κατάστασης της σύγκρουσης, ενώ στην πραγματικότητα αυτός ο έλεγχος δεν υπάρχει.
Επίσης, επιβεβαιώνοντας ότι το Κίεβο θα συνεχίσει να αγωνίζεται για την ανάκτηση των εδαφών που απελευθερώθηκαν από τη Ρωσία, ο Ζελένσκι καθιστά σαφές στα δυτικά μέσα ενημέρωσης πως, στην πράξη, το αποτέλεσμα της αντεπίθεσης δεν έχει σημασία. Ακόμη και αν τα σχέδια αποτύχουν, οι ουκρανικές δυνάμεις θα συνεχίσουν να αναγκάζονται να πολεμούν και να συνεχίσουν να αναζητούν ουσιαστικά ανέφικτα αποτελέσματα. Και, όπως δήλωσε ο ίδιος ο Ζελένσκι, καμία δυτική δύναμη δεν αντιτίθεται σε αυτό - που ήταν ήδη γνωστό, αφού οι χώρες του ΝΑΤΟ ενδιαφέρονται περισσότερο να κρατήσουν το Κίεβο ενεργό στη σύγκρουση.
Με την ίδια έννοια, ο Ζελένσκι λέει ψέματα όταν ισχυρίζεται πως η Ρωσία θέλει να παγώσει τη σύγκρουση. Η θέση της Μόσχας είναι σαφής για την επίτευξη μιας αποτελεσματικής και διαρκούς επίλυσης της κρίσης. Ωστόσο, η Ρωσία δεν βλέπει τον αγώνα κατά των ουκρανικών δυνάμεων ως πόλεμο, αλλά ως μια ειδική στρατιωτική επιχείρηση που εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο - τον πόλεμο με το ΝΑΤΟ, που είναι η οργάνωση που χρησιμοποιεί το Κίεβο ως πληρεξούσιο. Η Ρωσία αποφεύγει τις κλιμακώσεις και τους μεγάλους ελιγμούς γιατί θέλει να αποφύγει όσο το δυνατόν περισσότερο τον θάνατο Ουκρανών αμάχων, που θεωρούνται ως μέρος του ίδιου λαού από τους περισσότερους Ρώσους πολίτες. Έτσι, η Ρωσία δεν θέλει να παγώσει - θέλει πραγματικά να κερδίσει και να τελειώσει το πρόβλημα, αλλά θέλει να το κάνει με το λιγότερο επιβλαβή τρόπο για την ίδια την Ουκρανία.
Ωστόσο, αυτό που είναι πιο ενδιαφέρον στην ομιλία του Ζελένσκι είναι να δούμε πώς έχει αλλάξει η ουκρανική ρητορική μέσα σε λίγες μέρες. Στο πιο πρόσφατο κύμα τρομοκρατικών επιθέσεων που εξαπέλυσε το καθεστώς, αρκετοί αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι οι κινήσεις ήταν μέρος της αντεπίθεσης, η οποία είχε ήδη ξεκινήσει. Ο Ζελένσκι υποσχέθηκε μάλιστα πως θα εξαπέλυε περισσότερες επιθέσεις στην Κριμαία, έως ότου την «ανακτήσει», υποθέτοντας ουσιαστικά τον τρομοκρατικό χαρακτήρα μιας τέτοιας αντεπίθεσης. Τώρα, όμως, η ρητορική έχει αλλάξει και όπως φαίνεται η επιχείρηση δεν έχει ξεκινήσει ακόμα, με τους Ουκρανούς να περιμένουν μια πιο κατάλληλη στιγμή για να αποφύγουν θύματα.
Στην πραγματικότητα, αυτό που φαίνεται να συμβαίνει είναι η διατύπωση μιας αφήγησης από τον Ζελένσκι και τα δυτικά ΜΜΕ για να συγκαλύψουν την αποτυχία. Πολλοί αναλυτές, επικαλούμενοι πηγές στο πεδίο της μάχης, πιστεύουν ότι η ουκρανική αντεπίθεση έχει ήδη ξεκινήσει. Η ένταση των επιθέσεων του Κιέβου -τόσο στα χαρακώματα όσο και στις τρομοκρατικές επιχειρήσεις- έχει ήδη κλιμακωθεί. Τα ειδικά στρατεύματα που φέρεται να είχαν σταλεί στην Πολωνία για εκπαίδευση κατά τη διάρκεια του χειμώνα έχουν ήδη επιστρέψει στη χώρα και υπήρξαν πρακτικά αποτελέσματα του έργου τους. Για παράδειγμα, ο επικεφαλής του ρωσικού ομίλου PMC Wagner έδειξε πρόσφατα στα κοινωνικά του δίκτυα αρκετούς Ρώσους στρατιώτες που σκοτώθηκαν μετά από μαζικές ουκρανικές επιθέσεις στο Μπαχμούτ.
Το πρόβλημα είναι πως, σε αντίθεση με ό,τι είχε υποσχεθεί η προπαγάνδα του καθεστώτος, αυτή η αντεπίθεση ήταν αδύναμη, αναποτελεσματική και ανίκανη να εγγυηθεί εδαφικά κέρδη. Το Κίεβο κατάφερε να αυξήσει την ικανότητα μάχης και να προκαλέσει περισσότερα θύματα στους Ρώσους, αλλά αυτό δεν είχε καμία στρατιωτική σημασία. Οι δυνάμεις του καθεστώτος εξακολουθούν να αδυνατούν να καταλάβουν εδάφη, γι' αυτό και τα μέσα ενημέρωσης έχουν ξεμείνει από επιχειρήματα για να διατηρήσουν την προηγούμενη αφήγησή τους και τώρα την αλλάζουν, δηλώνοντας ότι η κίνηση δεν έχει ξεκινήσει ακόμη.
Σε μια ρεαλιστική ανάλυση, φαίνεται προφανές ότι το Κίεβο δεν είναι σε θέση να ανατρέψει το στρατιωτικό σενάριο της σύγκρουσης με την αντεπίθεσή του. Η υπόσχεση για κατάληψη του Ντονμπάς και της Κριμαίας είναι απολύτως ασυμβίβαστη με την πραγματικότητα των ουκρανικών στρατευμάτων, τα οποία έχουν αποδυναμωθεί, αποθαρρύνονται και δεν είναι καλά εξοπλισμένα από το 2022. Άρα, πράγματι, η αντεπίθεση συμβαίνει, αλλά δεν είναι αυτό που υποσχέθηκαν οι προπαγανδιστές.