Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις - http://infobrics.org/post/38370 / Παρουσίαση Freepen.gr
Από το 2020, σχεδόν 2000 Ρώσοι ειρηνευτικοί έχουν αναπτυχθεί στη συνοριακή περιοχή Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν για να επιβάλουν μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και να εξασφαλίσουν την ασφαλή διέλευση. Ωστόσο, η αναταραχή στο διάδρομο του Λατσίν από το Δεκέμβριο άνοιξε ένα παράθυρο ευκαιρίας στην Ουάσιγκτον να αυξήσει την επιρροή της εκεί προσφέροντας μεσολάβηση - με επιπτώσεις πέρα από τον Νότιο Καύκασο σε όλη την Κεντρική Ασία.
Ο Ντόρσεϊ αμφισβητεί, ωστόσο, εάν οι ΗΠΑ, «που ήδη ανανεώνουν τη δέσμευσή τους για την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή, έχουν τη βούληση και τα μέσα να εμπλακούν» εκεί. Ο ειδικός, ωστόσο, υποστηρίζει, από αμερικανική σκοπιά, ότι ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επικεντρωθεί στην περιοχή Ινδο-Ειρηνικού και έχουν δείξει λιγότερο ενδιαφέρον για τη Μέση Ανατολή, «δεν υπάρχει συνεκτική στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού που να μην περιλαμβάνει την Αραβική Θάλασσα, το δυτικό στόμιο του Ινδο-Ειρηνικού». Το ίδιο επιχείρημα, εξηγεί, «θα μπορούσε να προβληθεί για την Κεντρική Ασία», ένα «δυνητικό χερσαίο αντίστοιχο του θαλάσσιου Ινδο-Ειρηνικού στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας και στη δυτική πλευρά της Κίνας».
Σε κάθε περίπτωση, ο Blinken δήλωσε επίσης, κατά την επίσκεψή του στην Τασκένδη (Ουζμπεκιστάν) πως οι ΗΠΑ «παραμένουν δεσμευμένες να υπερασπίζονται την κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα, την ανεξαρτησία όχι μόνο της Ουκρανίας, αλλά και των χωρών σε όλη την Κεντρική Ασία». Πέρα από την ξεκάθαρη υποκρισία, αυτές οι νέες εξελίξεις είναι αρκετά σημαντικές, γεωπολιτικά.
Ο Άγγλος γεωγράφος Halford John Mackinder έχει γράψει περίφημα ότι όποιος ελέγχει την «καρδιά» της Ευρασίας, συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Ασίας, «θα αποκτούσε τον έλεγχο του κόσμου». Όπως και να έχει, αυτή η στρατηγική περιοχή επιστρέφει ολοένα και περισσότερο στο προσκήνιο. Η Ινδία, για παράδειγμα, προέτρεψε το QUAD να ασχοληθεί περισσότερο εκεί. Οποιεσδήποτε αμερικανικές φιλοδοξίες σε αυτόν τον τομέα, ωστόσο, πρέπει να θεωρηθούν ως μέρος της μεγαλύτερης πρόκλησης που αντιμετωπίζει αυτήν την στιγμή η Ουάσιγκτον.
Η εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών, στην επιδίωξή της για τον «Αμερικανικό αιώνα» και τη διαιώνιση της μονοπολικότητας, συχνά μοιάζει με την αιώρηση ενός εκκρεμούς. Μακροπρόθεσμα, συχνά ταλαντεύεται, εμπρός και πίσω, μεταξύ της «αντίθεσης» με τη Ρωσία ή την Κίνα - και μερικές φορές προσπαθεί να κάνει και τα δύο πράγματα ταυτόχρονα, όπως φαίνεται να συμβαίνει με την τρέχουσα προεδρία των ΗΠΑ και τη φιλόδοξη προσέγγιση διπλού περιορισμού της. Η «αντίθεση» και η «περικύκλωση» μιας Μεγάλης Δύναμης σε σημείο να την κάνει να αντιληφθεί τέτοιες ενέργειες ως υπαρξιακή απειλή είναι αρκετά επικίνδυνο, και όμως η Ουάσιγκτον είναι στην ευχάριστη θέση να το κάνει με δύο από αυτές ταυτόχρονα, όπως είδαμε με την στρατηγική της Αμερικής για την Ουκρανία, την Ταϊβάν, το AUKUS και μια σειρά από άλλες επικίνδυνες πρωτοβουλίες.
Διαποτισμένη με ψυχροπολεμική νοοτροπία, η αμερικανική υπερδύναμη δεν κατανοεί τις αναδυόμενες αδέσμευτες και πολυδεσμευμένες προσεγγίσεις - ή την στρατηγική αυτονομία, για εκείνο το θέμα. Στην πραγματικότητα φαίνεται να προτιμά ένα νέο σενάριο διπολικότητας, ως ένα είδος σχεδίου Β, αντί να χαιρετίζει την εμφάνιση οποιασδήποτε νέας πολυκεντρικής παγκόσμιας τάξης πραγμάτων. Με αυτό το πνεύμα, πιέζει τους συμμάχους και τους εταίρους να «διαλέξουν» είτε μεταξύ Ουάσιγκτον ή Πεκίνου, είτε μεταξύ Ουάσιγκτον ή Μόσχας - και έτσι ενισχύει τις εντάσεις και διαβρώνει την εμπιστοσύνη. Με άλλα λόγια, η επιθετική διπλωματία της Αμερικής συχνά αποξενώνει τους πιθανούς εταίρους της, είτε στην Ασία είτε στον Παγκόσμιο Νότο γενικά ή αλλού - ακόμα και στην Ευρώπη.
Λαμβάνοντας υπόψη τη μακρά διαδικασία «κόπωσης της Ουκρανίας» που διαρκεί για αρκετό καιρό και την αποτυχία των αντιρωσικών κυρώσεων, έγραψα πώς οι υπερφορτωμένες ΗΠΑ θα μπορούσαν να επενδύσουν στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ για να στραφούν στη συνέχεια στον Ειρηνικό - η τελευταία σκανδιναβική χώρα έχει ήδη πρόσβαση στην Ατλαντική συμμαχία, ενώ η πρώτη έχει «πεισματικά» αποκλειστεί από την Τουρκία. Σε αυτό το σενάριο, το αμερικανικό «βάρος» της «συμβατικής αποτροπής και των μαχών» στην Ευρασία θα εξαρτηθεί από ένα στρατιωτικοποιημένο και «ΝΑΤΟποιημένο» ευρωπαϊκό μπλοκ - και, με αυτόν τον τρόπο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να επικεντρωθούν στον Ειρηνικό. Κατά πάσα πιθανότητα, η Ουάσιγκτον έχει τουλάχιστον διασκεδάσει μια τέτοια ιδέα. Σε αυτό το σενάριο, η ιδέα της Χίλαρι Κλίντον για τον «Αιώνα του Ειρηνικού» θα μπορούσε να επιστρέψει.
Το πρόβλημα είναι ότι μετά την επένδυση και τη δέσμευση σε μια περίπλοκη προσέγγιση διπλού περιορισμού, μπλέκεται σε μια σειρά από αινίγματα και η έξοδος από αυτά δεν είναι τόσο απλή. Πρώτον, η Τουρκία μπορεί επίσης να συνεχίσει να εμποδίζει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ για τις αποκλίσεις της με την Ουάσιγκτον στη Μέση Ανατολή, δηλαδή το κουρδικό ζήτημα - με άλλα λόγια, είναι εντελώς αδύνατο σήμερα να συμφιλιωθούν οι αμερικανικοί στόχοι στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, τουλάχιστον όσο παραμένει στην εξουσία ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μια άλλη αντίφαση έγκειται στην εξάρτηση της αποβιομηχανοποιημένης Ευρώπης από τις ΗΠΑ για την ασφάλεια, μια κατάσταση που διαιωνίζεται σε μεγάλο βαθμό από την ίδια την Ουάσιγκτον, όπως έγραψα.
Ως εκ τούτου, όλο το παραπάνω σενάριο «περιστροφής στον Ειρηνικό» μέχρι στιγμής φαίνεται να είναι ένα ακόμη «σχέδιο Β» - τουλάχιστον προς το παρόν. Η σημερινή κυβέρνηση των ΗΠΑ απλώς δεν θα αφήσει τον διπλό περιορισμό. Θέλει την ευρασιατική « Χάρτλαντ » (όπως την αποκαλούσε ο Μάκιντερ), συμπεριλαμβανομένης της Κεντρικής Ασίας, και θέλει και τον Ειρηνικό. Με άλλα λόγια, η υπερδύναμη του Ατλαντικού επιδιώκει να είναι ταυτόχρονα μια ηπειρωτική δύναμη και μια ωκεάνια δύναμη, όπως γράφει ο Τζέρι Χέντριξ, απόστρατος αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού και πρώην σύμβουλος του Πενταγώνου.
Το εκκρεμές θα μπορούσε να αιωρείται ξανά, αλλά η ένταση παραμένει. Συνοψίζοντας, το μεγάλο αμερικανικό υπαρξιακό δίλημμα αφορά τόσο το να είσαι (ή να μην είσαι) η μοναδική υπερδύναμη του κόσμου όσο και το να είσαι (ή να μην είσαι) θαλασσοδύναμος. Φαίνεται να τα θέλει όλα. Η αμερικανική εξαίρεση, άλλωστε, είναι βαθιά ριζωμένη στην πολιτική σκέψη των ελίτ των ΗΠΑ. Ωστόσο, είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πόσο καιρό θα ήταν εφικτό να επιδιώξουμε έναν τόσο τολμηρό στόχο ή αποστολή. Επιπλέον, μένει να δούμε πώς οι επερχόμενες προεδρικές εκλογές του 2024 μπορούν να επηρεάσουν όλα αυτά - για να μην αναφέρουμε τις επερχόμενες τουρκικές εκλογές της 14ης Μαΐου.