M. K. BHADRAKUMAR - indianpunchline.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Η επιστροφή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο θεωρείται αραβική πρωτοβουλία, αλλά είναι ουσιαστικά ένα έργο που το Ριάντ κατευθύνθηκε σε στενή συνεννόηση και συντονισμό με τη Δαμασκό, αγνοώντας κάποια μουρμουρητά από μια ομάδα Αραβικών Κρατών και προφανώς αψηφώντας την έντονη αντιπολίτευση της Ουάσιγκτον.
Στο πλαίσιο του εποχικού αγώνα για μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων που χαρακτηρίζεται από πολυπολικότητα και αντίσταση στη δυτική ηγεμονία, η Ρωσία και η Κίνα ενθάρρυναν αθόρυβα το Ριάντ να κινηθεί προς μια τέτοια κατεύθυνση.
Ένα καθηλωτικό πράγμα σχετικά με την απόφαση που έλαβαν οι υπουργοί Εξωτερικών των επτά χωρών του Αραβικού Συνδέσμου στη συνάντηση στο Κάιρο την Κυριακή είναι η γλυκιά συγκυρία της. Διότι, αυτή είναι η 80ή επέτειος από την ίδρυση του Κόμματος Μπάαθ στη Δαμασκό το 1943, το οποίο υποστήριξε μια ιδεολογία των αραβικών εθνικιστικών και αντιιμπεριαλιστικών συμφερόντων που έχουν επανεμφανιστεί πρόσφατα στη γεωπολιτική της Δυτικής Ασίας.
Η Συρία έχει παράδοση στρατηγικής αυτονομίας. Κατά τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, ήταν απασχολημένη με την καταπολέμηση του σχεδίου αλλαγής καθεστώτος που χρηματοδοτείται από τις ΗΠΑ, με τη βοήθεια της Ρωσίας και του Ιράν. Καθώς επιστρέφει και σταθεροποιείται, η στρατηγική αυτονομία της Συρίας θα αποδεικνύεται όλο και περισσότερο. Αυτό είναι ένα πράγμα.
Ωστόσο, οι στρατηγικές σχέσεις με τη Ρωσία και το Ιράν θα συνεχίσουν να παραμένουν ιδιαίτερες και δεν πρέπει να υπάρχουν λανθασμένες αντιλήψεις σε αυτό το σημείο. Αλλά η Συρία είναι ικανή με ευρηματικότητα και διπλωματική οξυδέρκεια για να δημιουργήσει χώρο ελιγμών, καθώς η γεωπολιτική βρίσκεται σε δεύτερη μοίρα και ο Άσαντ δίνει προτεραιότητα στην σταθεροποίηση και την ανασυγκρότηση της οικονομίας, κάτι που απαιτεί περιφερειακή συνεργασία.
Η πρόσφατη επίσκεψη του προέδρου του Ιράν Ebrahim Raisi στη Συρία μαρτυρεί την «ήπια διπλωματία» της Τεχεράνης, αποπνέοντας ρεαλισμό που από τη μία κατέστησε σαφές ότι παρά την πρόσφατη προσέγγιση μεταξύ της Δαμασκού και των αραβικών χωρών, οι συρροϊρανικοί δεσμοί εξακολουθούν να είναι ισχυροί και μάλιστα υπογράμμισαν το ρόλο της Συρίας στην αντίσταση στο Ισραήλ —με τον Ραΐσι να πραγματοποιεί συνάντηση στη Δαμασκό με ανώτερους Παλαιστίνιους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένων των ηγετών της Χαμάς και της Ισλαμικής Τζιχάντ— ενώ από την άλλη, οι διαπραγματεύσεις με τη συριακή ηγεσία αφορούσαν σε μεγάλο βαθμό την οικονομική συνεργασία.
Ο Ραΐσι είπε πως το Ιράν είναι έτοιμο να συμμετάσχει ενεργά στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Συρίας. Το Ιράν αντιμετωπίζει ανταγωνισμό από χώρες του Κόλπου που έχουν βαθιές τσέπες. Εν τω μεταξύ, η θέρμανση των σχέσεων μεταξύ Συρίας και Τουρκίας βρίσκεται επίσης στην ατζέντα, η οποία είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε αύξηση του εμπορίου και θα τονώσει τη ροή των επενδύσεων.
Για να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, οι εξαγωγές του Ιράν στη Συρία ανέρχονται επί του παρόντος σε ένα ασήμαντο ποσό των 243 εκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, από την αρχή της σύγκρουσης στη Συρία, το Ιράν υπήρξε βασικός χορηγός των συριακών αρχών. Τον Ιανουάριο του 2013, η Τεχεράνη άνοιξε την πρώτη πιστωτική γραμμή 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων για τη Δαμασκό, η οποία βρισκόταν υπό διεθνείς κυρώσεις, χάρη στην οποία η κυβέρνηση ήταν σε θέση να πληρώσει για εισαγόμενα τρόφιμα. Ακολούθησε δάνειο 3,6 δισ. δολαρίων για αγορά πετρελαιοειδών. Το τρίτο δάνειο ύψους 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων επεκτάθηκε το 2015. Η Τεχεράνη διέθεσε επίσης κεφάλαια στη Δαμασκό για να πληρώσει μισθούς σε δημοσίους υπαλλήλους, κάτι που συνέβαλε στη διατήρηση των κρατικών θεσμών. Το 2012 άρχισε να λειτουργεί μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των χωρών. Το Ιράν ξοδεύει επίσης δισεκατομμύρια για να χρηματοδοτήσει σιιτικές πολιτοφυλακές στη Συρία και να τους προμηθεύσει με όπλα. Φυσικά, η Τεχεράνη θα ήθελε να ανακτήσει ορισμένες από αυτές τις επενδύσεις.
Η Συρία αξιολογεί, σωστά, ότι η εξομάλυνση με τους Άραβες γείτονες και την Τουρκία θα αλλάξει το παιχνίδι. Όμως, ενώ όλοι μιλούν για την «επανεισδοχή της Συρίας στην αραβική οικογένεια» ως παραχώρηση, η Δαμασκός αντέδρασε στην απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου με μετρημένο τρόπο.
Η δήλωση του συριακού υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε την Κυριακή: «Η Συρία παρακολουθεί τις θετικές τάσεις και αλληλεπιδράσεις που λαμβάνουν χώρα αυτήν την στιγμή στην αραβική περιοχή και πιστεύει πως αυτές ωφελούν όλες τις αραβικές χώρες και ευνοούν την σταθερότητα, την ασφάλεια και την ευημερία των λαών τους».
«Η Συρία δέχθηκε με ενδιαφέρον την απόφαση που εκδόθηκε από τη συνεδρίαση του Συμβουλίου του Συνδέσμου των Αραβικών Κρατών». Στη δήλωση υπογραμμίστηκε στη συνέχεια η σημασία του διαλόγου και της κοινής δράσης για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι αραβικές χώρες. Υπενθύμισε ότι η Συρία είναι ιδρυτικό μέλος του Αραβικού Συνδέσμου και είχε πάντα ισχυρή θέση υπέρ της ενίσχυσης της κοινής αραβικής δράσης.
Το πιο σημαντικό, η δήλωση κατέληξε επιβεβαιώνοντας πως το επόμενο στάδιο απαιτεί «μια αποτελεσματική και εποικοδομητική αραβική προσέγγιση σε διμερές και συλλογικό επίπεδο στη βάση του διαλόγου, του αμοιβαίου σεβασμού και των κοινών συμφερόντων του αραβικού έθνους».
Από κάθε άποψη, η ίδια η δήλωση του Αραβικού Συνδέσμου ήταν μια «δήλωση συναίνεσης» που συντάχθηκε με μεγάλη ευαισθησία από τη Σαουδική Αραβία.
Σε συνέντευξή του στο Al-Mayadeen, ο Raisi είπε πριν από την αναχώρησή του για τη Δαμασκό ότι «η Συρία ήταν πάντα στον άξονα της αντίστασης… Υποστηρίζουμε απερίφραστα όλα τα μέτωπα του άξονα της αντίστασης και η επίσκεψή μου στη Συρία είναι στο πλαίσιο αυτού. Υποστηρίζουμε και εργαζόμαστε για να ενισχύσουμε το μέτωπο της αντίστασης και δε θα διστάσουμε σε αυτό». Στην πραγματικότητα, η άφιξη του Raisi στη Συρία συνέπεσε με τις αυξημένες ισραηλινές επιθέσεις από το Ισραήλ σε ιρανικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένου του αεροδρομίου του Χαλεπίου.
Χωρίς αμφιβολία, το Ιράν παραμένει ο κύριος σύμμαχος της Συρίας και η ιρανική επιρροή στη Δαμασκό εξακολουθεί να είναι ισχυρή. Το Ιράν βλέπει τη Συρία ως το στρατηγικό του έδαφος μέσω του οποίου η Τεχεράνη μπορεί να δημιουργήσει δεσμούς με το Λίβανο και να αντιμετωπίσει το Ισραήλ.
Αυτό που λειτουργεί προς όφελος της Συρίας εδώ είναι πως η ύφεση Σαουδικής Αραβίας και Ιράν βασίζεται σε μια κοινή άποψη στο Ριάντ και την Τεχεράνη ότι πρέπει να συνυπάρχουν με τη μία ή την άλλη μορφή, καθώς η εχθρότητα και ο περιφερειακός ανταγωνισμός τους αποδείχθηκαν «lose-lose», κάτι που δε βελτίωσε την περιφερειακή τους θέση. Αρκεί να πούμε ότι το εθνικό τους συμφέρον που προκύπτει από την προσέγγισή τους υπερισχύει των προηγούμενων αντιπαλοτήτων. Η Συρία θα είναι ένα πεδίο δοκιμών όπου οι πραγματικές προθέσεις καθώς και η συμπεριφορά του άλλου θα τεθούν υπό στενό έλεγχο.
Το καλό μέρος είναι ότι οι Σαουδάραβες κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο Πρόεδρος Άσαντ βρίσκεται σταθερά στη σέλα, έχοντας ξεπεράσει τον πιο καταστροφικό πόλεμο από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και η αποκατάσταση των σχέσεων με τη Δαμασκό μπορεί να είναι "win-win" για το Ριάντ.
Τούτου λεχθέντος, η Συρία είναι μια στρατηγική άρθρωση όπου το Ριάντ θα χρειαστεί να ισορροπήσει τους στρατηγικούς δεσμούς του με τις ΗΠΑ και τους σιωπηρούς δεσμούς του με το Ισραήλ. Στη συνέχεια, όμως, ο νέος στρατηγικός λογισμός της Σαουδικής Αραβίας περιλαμβάνει επίσης την Κίνα και τη Ρωσία. Όσον αφορά τη Συρία, η Ρωσία είναι ένα φύλλο αγκύρωσης για τον Άσαντ, ενώ η Κίνα βρισκόταν από παλιά στη σωστή πλευρά της ιστορίας.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν παρασύρεται σε φρενίτιδα από τους ανέμους της αλλαγής που σαρώνουν την περιοχή - ο οριστικός θάνατος στην ατζέντα των νεοσυντηρητικών της Αραβικής Άνοιξης στη Συρία. Η άνοδος του αραβικού εθνικισμού και η αυξανόμενη αντίσταση στη δυτική ηγεμονία που δημιουργούν νέες απαιτήσεις του παναραβισμού. Η κρυφή γοητεία της πολυπολικότητας, η άνοδος της Κίνας· η υπαρξιακή κρίση στο Ισραήλ· η διαλεκτική της παράδοσης και του νεωτερισμού στα περιφερειακά κράτη ανάμεσα στις φιλοδοξίες των νεανικών κοινωνιών κ.ο.κ. Παραδόξως, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν και ο Άσαντ θα είχαν κοινά συμφέροντα σήμερα σε πολλά από αυτά τα μέτωπα.
Ο Μπάιντεν, ο οποίος είναι σαν μια παραθαλάσσια φάλαινα στο πολιτικό τοπίο της Δυτικής Ασίας, ανέθεσε τον Σύμβουλό του Εθνικής Ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν να σπεύσει στη Σαουδική Αραβία, κρατώντας τα χέρια των ομολόγων του από Ινδία και ΗΑΕ για παρέα για να σώσει τα προσχήματα και το ναυάγιο της περιφερειακής στρατηγικής των ΗΠΑ!
Η σοφία βρίσκεται στην Ουάσιγκτον χρησιμοποιώντας Σαουδάραβες (και Εμιρατιανούς και Ινδούς) για να ανοίξει μια γραμμή προς τη Δαμασκό. Ωστόσο, ο Άσαντ θα θέσει τον ίδιο αδιαπραγμάτευτο όρο στην Ουάσιγκτον για εξομάλυνση που επέμεινε με την Τουρκία - διακοπή της αμερικανικής κατοχής. Πέρα από αυτό βρίσκεται, φυσικά, η προσάρτηση των Υψιπέδων του Γκολάν από το Ισραήλ.