Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
Από την αρχή της ρωσικής επιχείρησης στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κάνει εκστρατείες για να καταστρέψουν τη ρωσική οικονομία μέσω κυρώσεων ή δέσμευσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό. Ωστόσο, σύμφωνα με έγγραφο που είδε το Bloomberg, η ΕΕ εκτίμησε ότι δεν μπορεί να κατασχέσει νομικά τα πλήρως παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και αντ' αυτού προτρέπει να επικεντρωθεί στην προσωρινή χρήση τους.
Πολλά από τα κεφάλαια βρίσκονται στον κολοσσό διακανονισμού Euroclear, ο οποίος απέφερε σχεδόν 750 εκατομμύρια ευρώ το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Πάνω από τα μισά περιουσιακά στοιχεία είναι σε μετρητά και καταθέσεις, ενώ ένα σημαντικό ποσό από το υπόλοιπο είναι σε ομόλογα που θα μετατραπούν σε μετρητά όταν λήξουν τα επόμενα δύο έως τρία χρόνια.
Μέλη μιας ομάδας εργασίας της ΕΕ δε βλέπουν «καμία αξιόπιστη νομική οδό που να επιτρέπει τη δήμευση παγωμένων ή ακινητοποιημένων περιουσιακών στοιχείων με μόνη βάση πως αυτά τα περιουσιακά στοιχεία υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα της ΕΕ», σύμφωνα με το έγγραφο.
Στις 21 Ιουνίου, ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας, Alexander Schallenberg, ζήτησε προσοχή σχετικά με το πάγωμα μιλώντας στο Bloomberg.
«Κατανοώ πλήρως τη συναισθηματικότητα της συζήτησης και πως λέμε ότι πρέπει να πάρουμε στα χέρια μας αυτά τα στοιχεία. Είμαστε όμως κράτη δικαίου. Υπερασπιζόμαστε μια διεθνή τάξη βασισμένη σε κανόνες. Οπότε ό,τι κι αν κάνουμε σε αυτή την προσπάθεια πρέπει να είναι απολύτως στεγανό. Μπορεί να αμφισβητηθεί και μπορεί να αμφισβητηθεί ενώπιον ευρωπαϊκών ή αμερικανικών δικαστηρίων. Αν κάποια από αυτές τις ενέργειες αίρονταν από δικαστή, θα ήταν διπλωματική και οικονομική καταστροφή», είπε.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προειδοποίησε πως η χρήση εσόδων από επιτόκια από τα περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους επίσημους κατόχους αποθεματικών να γυρίσουν την πλάτη τους στο ευρώ, δείχνει το έγγραφο που έλαβε το Bloomberg. Αυτό σημαίνει ότι η παγκόσμια δυσπιστία προς την ΕΕ θα αυξηθεί περαιτέρω.
Ταυτόχρονα, οι τράπεζες της Wall Street ανησυχούν ότι η κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα μπορούσε να οδηγήσει τη Μόσχα σε αντίποινα κατά των εναπομεινάντων συμφερόντων της στη χώρα, σύμφωνα με τους γνωρίζοντες το θέμα.
Σύμφωνα με το Bloomberg, στέλεχος μιας τράπεζας είπε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να κάνει τη ζωή πιο δύσκολη για τις ξένες τράπεζες και να στοχεύσει το τοπικό προσωπικό τους. Ένα δεύτερο στέλεχος είπε πως η τράπεζά του δεν ασκεί άμεσες πιέσεις, αλλά αντιτίθεται κατ' αρχήν στη δήμευση από την ΕΕ.
Η Ουκρανία χρειάζεται εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για την ανοικοδόμηση. Πολλά από αυτά που έχει ήδη λάβει θα πρέπει να επιστραφούν με τόκους, επομένως η ΕΕ διερευνά απεγνωσμένα επιλογές για να κλέψει παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Ουσιαστικά, οι ελπίδες ανοικοδόμησης της Ουκρανίας αντιμετωπίζουν μια ολοένα και πιο σκληρή πραγματικότητα καθώς θα απαιτούσε παραβίαση του νόμου εάν η ΕΕ ήθελε να χρησιμοποιήσει ρωσικά κεφάλαια.
Το πρόβλημα για την Ουκρανία είναι ότι μεγάλο μέρος της βοήθειας που παρέχεται είναι με τη μορφή έντοκων δανείων και όχι επιχορηγήσεων, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη συζήτηση ενός «Σχεδίου Μάρσαλ» τύπου μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σχεδόν το 95% των χρημάτων από την ΕΕ και άλλες χώρες που υποστηρίζουν την Ουκρανία θα πρέπει να επιστραφούν με τόκους.
Είναι ήδη δυνατό να δούμε αυτό το αποτέλεσμα στο δημόσιο χρέος, το οποίο στο τέλος του 2022 έφτασε το 78,5% του ΑΕΠ, σχεδόν διπλάσιο από αυτό που ήταν ένα χρόνο νωρίτερα. Πιθανότατα θα αυξηθεί και φέτος. Ωστόσο, παρά αυτές τις δυσκολίες, το Κίεβο δεν έχει πλέον καμία άλλη λύση, τονίζει η Roksolana Pidlasa, πρόεδρος της επιτροπής προϋπολογισμού του Ανώτατου Ράντα, του κοινοβουλίου της Ουκρανίας.
Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολόγισε το Μάρτιο ότι η χώρα θα χρειαζόταν 411 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (περίπου 375 δισεκατομμύρια ευρώ) σε μια δεκαετία για να ανακάμψει από τη σύγκρουση. Είπαν επίσης πως θα μπορούσε εύκολα να φτάσει πάνω από 1 τρισεκατομμύριο ευρώ.
Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Τζέιμς Κλέβερλι δήλωσε στη διεθνή διάσκεψη για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας που διοργανώθηκε στο Λονδίνο στις 22 Ιουνίου ότι η εμπόλεμη χώρα θα λάβει 60 δισεκατομμύρια ευρώ.
«Δεν σκεφτήκαμε αυτό το συνέδριο ως ένα συνέδριο υπόσχεσης. Ωστόσο, σήμερα, έχουμε συνολικά ανακοινώσεις για συνολική στήριξη 60 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία», είπε κατά τη διάρκεια της συνόδου λήξης του συνεδρίου.
Τα 60 δισ. ευρώ θα αποδεσμεύονται περιοδικά μέχρι το 2027, με το μεγαλύτερο μέρος τους να προέρχεται από ένα πακέτο βοήθειας 50 δισ. ευρώ που η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη σχεδιάσει και ανακοινώσει την παραμονή του συνεδρίου. Η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε επίσης υποστήριξη 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων (περίπου 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ) σε βοήθεια, ειδικά προς τους τομείς της ενέργειας και των υποδομών της χώρας.
Αυτό δείχνει ότι η Δύση δεν παρέχει αρκετά κεφάλαια για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, και όπως είπε η Nadiya Bigun, αναπληρώτρια υπουργός Οικονομίας της Ουκρανίας: «Θα μάθουμε το συνολικό κόστος μόνο όταν τελειώσει ο πόλεμος».
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr