ANDREW KORYBKO / Παρουσίαση Freepen.gr
Η τελευταία συζήτηση για την επέκταση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών έρχεται μετά τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σολτς, το πρώην μέλος της Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Φιόνα Χιλ και τον Πρόεδρο παγκόσμιων υποθέσεων της Goldman Sachs, Τζάρεντ Κόεν, όπου όλοι συμπτωματικά υποστήριξαν την ίδια ημέρα τον περασμένο μήνα για τη Δύση πως πρέπει να ενισχύσει τους δεσμούς με τον παγκόσμιο Νότο. Οι τελευταίοι δεκαπέντε και μισοί μήνες από την έναρξη της ειδικής επιχείρησης της Ρωσίας εξέθεσαν τα όρια της επιρροής αυτού του νέου μπλοκ του Ψυχρού Πολέμου, αφού κάθε αναπτυσσόμενη χώρα αρνήθηκε να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα.
Φαίνεται λοιπόν ότι η δυτική ελίτ έχει συμφωνήσει πως πρέπει τουλάχιστον επιφανειακά να συνεργαστεί με αυτά τα κράτη, προκειμένου να αποφευχθεί η ανεπανόρθωτη απώλεια καρδιών και μυαλών μεταξύ τους στους αντιπάλους τους στην σινο-ρωσική Αντάντ. Η παρακράτηση των δικαιωμάτων βέτο αυτών των δυνητικά νέων μόνιμων μελών θα μπορούσε να θεωρηθεί ως συμβιβασμός για την άρση της αντίστασης από τα υπάρχοντα μέλη που είτε δεν θέλουν να αραιώσουν την εξουσία τους είτε πιστεύουν ότι τα πιο ισότιμα μέλη θα μπορούσαν να καταστήσουν αδύνατη την επίτευξη συναίνεσης.
Υπάρχει μια συγκεκριμένη λογική σε αυτό, δεδομένου πως η Κίνα μπορεί να αντιταχθεί στην Ινδία και την Ιαπωνία που χορηγούνται αυτά τα προνόμια από φόβο ότι θα συνεργαστούν εναντίον της λόγω των εδαφικών διαφορών τους με τη Λαϊκή Δημοκρατία. Επιπλέον, οι Βρετανοί και οι Γάλλοι θα μπορούσαν να προσβληθούν από την σκέψη ότι οι πρώην αφρικανικές αποικίες τους θα είχαν ίσα δικαιώματα με αυτούς στην πιο σημαντική σκηνή του κόσμου. Ανεξάρτητα από το αν κάποιος αισθάνεται για αυτές τις προαναφερθείσες ανησυχίες, αναμφισβήτητα υπάρχουν και έτσι αποτελούν πρόκληση για την επέκταση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Τούτου λεχθέντος, είναι επίσης η περίπτωση ότι αυτά τα ίδια νέα δυνητικά μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ενδέχεται να απορρίψουν την ένταξή τους εάν δεν είναι σε θέση να ασκήσουν βέτο στα ψηφίσματα της ομάδας, ειδικά επειδή η διαίρεση αυτού του σώματος σε δύο ξεχωριστές βαθμίδες αφαιρεί το κύρος που ήλπιζαν να λάβουν μέσω της συμμετοχής τους. Επιπλέον, οι χώρες του Παγκόσμιου Νότου που καλούνται να συμμετάσχουν υπό αυτές τις συνθήκες μπορεί να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι υφίστανται διακρίσεις από ορισμένα υπάρχοντα μέλη για εθνο-φυλετικούς λόγους.
Για παράδειγμα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η Ινδία συμφωνεί με όρους που θα θεσμοθετούσαν νομικά μια κατώτερη σχέση με την Κίνα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αφού υπάρχει ήδη νομική ισότητα της χώρας σε BRICS και SCO. Στην πραγματικότητα, οι διπλωμάτες της πιθανότατα θα αντιδρούσαν με μανία εάν κάποιοι υφιστάμενοι εκπρόσωποι μόνιμων μελών τολμήσουν να κάνουν μια τέτοια συγκαταβατική πρόταση στο πρόσωπό τους. Το μόνο ρεαλιστικό σενάριο όπου θα μπορούσαν να τους ακούσουν ήρεμα είναι εάν υποσχεθούν ίσα δικαιώματα μετά την ολοκλήρωση της μετάβασης προς την πλήρη ένταξη.
Αυτός ο συμβιβασμός μπορεί να αρκεί για την έναρξη της διαδικασίας ενσωμάτωσης νέων δυνητικά μόνιμων μελών, αλλά μόνο εάν συμφωνήσουν όλα τα υπάρχοντα μέλη, κάτι που δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο στο παράδειγμα της Ινδίας λόγω των ταχέως επιδεινούμενων σχέσεών της με την Κίνα. Σε αυτό το σενάριο, η ήδη σκληρή μάχη τους για καρδιές και μυαλά σε ολόκληρο τον παγκόσμιο Νότο θα ενταθεί ακόμη περισσότερο εάν η Ινδία παρουσιάσει στη συνέχεια την Κίνα ως εμπόδιο για τις αναπτυσσόμενες χώρες να λάβουν ίση εκπροσώπηση στο πιο σημαντικό στάδιο του κόσμου.
Ακόμη και στην απίθανη περίπτωση που η Κίνα εγκρίνει τη δυνητικά μόνιμη ένταξη της Ινδίας με πλήρη δικαιώματα βέτο χωρίς καμία αντίσταση, η προαναφερθείσα ανησυχία για περισσότερα μόνιμα μέλη που ασκούν βέτο, καθιστώντας αδύνατη την επίτευξη συναίνεσης, θα εξακολουθήσει να ισχύει. Είναι ήδη αρκετά δύσκολο για αυτούς να συμφωνήσουν σε οτιδήποτε λαμβάνοντας υπόψη τις νέες διαιρέσεις του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ του Χρυσού Δισεκατομμυρίου της Δύσης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ και της Σινο-Ρωσικής Αντάντ, ωστόσο, αυτό είναι στην πραγματικότητα ένα αμφισβητήσιμο σημείο.
Κανείς δεν περιμένει σοβαρά από καμία πλευρά να υποστηρίξει ποτέ εκείνα τα ψηφίσματα της άλλης που θεωρούν ότι είναι ενάντια στα συμφέροντά τους, ούτε είναι λογικό να προβλέψουμε πως ένας από αυτούς θα υποστεί σύντομα τόσο ριζικές πολιτικές αλλαγές στο εσωτερικό που ξαφνικά θα συμφωνήσει με την κοσμοθεωρία του αντιπάλου του. Επομένως, η πιο πιθανή πρόβλεψη είναι ότι η παρούσα δυσλειτουργία του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών θα παραμείνει επ' αόριστον και δε θα επιτευχθεί τίποτα απτό, εκτός από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου τα συμφέροντα και των δύο πλευρών ευθυγραμμίζονται.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, δεν έχει σημασία αν τα νέα δυνητικά μόνιμα μέλη έχουν δικαιώματα βέτο ή όχι, καθώς αυτό δε θα αλλάξει την προαναφερθείσα δυναμική. Αυτά τα υπάρχοντα μέλη που αντιτίθενται στη χορήγηση αυτών των δικαιωμάτων σε άλλους θα προκαλούσαν έτσι μεγάλη ζημιά στη δική τους ήπια δύναμη, πηγαίνοντας ενάντια σε κάτι άσχετο, επειδή οι αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να τους θεωρούν αλαζονικούς επειδή θέλουν να διατηρήσουν αυτό το ισχυρό προνόμιο μόνο για τον εαυτό τους ή ακόμη και από φανατισμό εναντίον τους για εθνο-φυλετικούς λόγους.
Ανεξάρτητα από τους όρους με τους οποίους εντάσσονται νέα δυνητικά μόνιμα μέλη, η επέκταση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών εξακολουθεί να είναι αμφιλεγόμενη για εκείνες τις συγκριτικά μεσαίες και μικρότερες χώρες που δεν είναι επιλέξιμες για αυτό, καθώς θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι ενισχύει τις υπάρχουσες διεθνείς ιεραρχίες. Ενώ ορισμένοι μπορεί να αισθάνονται πως τα συμφέροντά τους εκπροσωπούνται καλύτερα από την ένταξη του μεγαλύτερου Περιφερειακού εταίρου τους, άλλοι μπορεί να αισθάνονται ότι δεν έχουν στενή συνεργασία με οποιαδήποτε μεγαλύτερη περιφερειακή χώρα μπορεί να τους δοθεί αυτή η έδρα.
Δεδομένου ότι τα δύο τρίτα των συνολικών μελών της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών (128/193) πρέπει να εγκρίνουν την επέκταση του Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών, αυτές οι αντιλήψεις μεταξύ της πλειοψηφίας αυτού του σώματος που αναφέρθηκε για πρώτη φορά θα μπορούσαν να γίνουν ένα σοβαρό σημείο διαμάχης που προκαλεί μια ακόμη μάχη για τις καρδιές και τα μυαλά στον παγκόσμιο Νότο. Κατά συνέπεια, η επικείμενη συζήτηση θα μπορούσε να αφορά όχι μόνο το ζήτημα του ποιες χώρες θα πρέπει να προσκληθούν να συμμετάσχουν και με ποια δικαιώματα, αλλά ακόμη και αν ο αριθμός των μόνιμων εδρών θα πρέπει να επεκταθεί κατά πρώτο λόγο.
Είναι αναμφισβήτητο ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ στη σημερινή του μορφή δεν αντικατοπτρίζει με ακρίβεια τις σύγχρονες γεωπολιτικές πραγματικότητες, γι ' αυτό υπάρχει μια προσπάθεια μεταρρύθμισης αυτού του παγκόσμιου σώματος μέσω της επέκτασης των μόνιμων μελών του, αλλά ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες όπως λένε, αφού αυτό είναι πολύ πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει. Ας ελπίσουμε πως ένας συμβιβασμός που είναι αποδεκτός από τον μεγαλύτερο αριθμό χωρών μπορεί να συμφωνηθεί στο προσεχές μέλλον, προκειμένου ο Παγκόσμιος Νότος να λάβει τελικά την εκπροσώπηση που του αξίζει.