The Jamestown Foundation - oilprice.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Η απαγωγή έλαβε χώρα την ώρα που ο πρόεδρος του Κοσσυφοπεδίου Vjosa Osmani μιλούσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ανακοίνωσε στους δημοσιογράφους ότι η Πρίστινα είναι σχεδόν έτοιμη με μια πρόταση για αποκλιμάκωση της κατάστασης στο βορρά ( Europarl.europa.eu , 14 Ιουνίου). Εν τω μεταξύ, ο πρόεδρος της Σερβίας Aleksandar Vucic γιόρταζε την Ημέρα της Ρωσίας στη ρωσική πρεσβεία στο Βελιγράδι, τονίζοντας τους ισχυρούς δεσμούς της χώρας του με τη Μόσχα παρά τον επιθετικό της πόλεμο κατά της Ουκρανίας (Twitter.com/theGeopost , 14 Ιουνίου).
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Vucic κατάφερε να υποκινήσει διαφωνίες μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και των δυτικών υποστηρικτών του, να ενισχύσει την κεντρική θέση της χώρας του στην πολιτική της Δύσης για τα Βαλκάνια και να πυροδοτήσει μια ενδοαλβανική σύγκρουση μεταξύ Πρίστινα και Τιράνων—όλα με σκοπό την αποφυγή εσωτερικών προκλήσεων στην εξουσία του.
Μετά από δύο μαζικούς πυροβολισμούς, ένα κύμα διαμαρτυριών κατά της βίας με όπλα ξεκίνησε στο Βελιγράδι στις 3 Μαΐου, απειλώντας με ανατροπή της κυβέρνησης. Η έκτη τέτοια διαμαρτυρία από τις αρχές Μαΐου έλαβε χώρα στο κέντρο του Βελιγραδίου στις 9 Ιουνίου, με την αντιπολίτευση να απαιτεί τη δίωξη κυβερνητικών αξιωματούχων, συμπεριλαμβανομένου του Vucic και την πρωθυπουργό Άνα Μπρνάμπιτς ( RTV.rs , 9 Ιουνίου).
Ο Vucic, ο οποίος απέτυχε να καταστείλει το κίνημα διαμαρτυρίας με αντιδιαδηλώσεις, χρειαζόταν έναν εξωτερικό αντιπερισπασμό. Και αμέσως βρήκε ένα στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο. Όταν η Πρίστινα αποφάσισε να επιτρέψει σε τρεις νεοεκλεγμένους Αλβανούς δημάρχους και έναν Βόσνιο να πάρουν τα δημοτικά τους γραφεία στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, οργανωμένες σερβικές ομάδες, υποστηριζόμενες από το Βελιγράδι, κατέφυγαν σε βία κατά της αστυνομίας του Κοσσυφοπεδίου και των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ εκεί. Στον απόηχο των συγκρούσεων, 30 ειρηνευτικά στρατεύματα από τη Δύναμη του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο τραυματίστηκαν στις 29 Μαΐου ( Radio Free Europe/Radio Liberty , 29 Μαΐου). Σύμφωνα με πληροφορίες, τραυματίστηκαν επίσης 52 άμαχοι.
Οι 15.000 Σέρβοι που κατοικούν κοντά στα σύνορα με τη Σερβία αρνούνται να αναγνωρίσουν το Κοσσυφοπέδιο ως ανεξάρτητο κράτος και μποϊκόταραν τις δημοτικές εκλογές που διοργάνωσε η Πρίστινα τον Απρίλιο του 2023. Ως αποτέλεσμα, εκλέχθηκαν Αλβανοί και Βόσνιοι υποψήφιοι, ενώ η συμμετοχή ήταν πολύ χαμηλή. Ο Vucic συνεχάρη τους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου για την πραγματοποίηση «μιας ειρηνικής πολιτικής εξέγερσης και την άρνησή τους να αποδεχθούν επιβεβλημένες λύσεις» (YouTube , 25 Απριλίου). Ωστόσο, το Υπουργείο Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών αναγνώρισε τις εκλογές ως συνεπείς με τις συνταγματικές και νομικές απαιτήσεις του Κοσσυφοπεδίου, ενώ εξέφρασε τη λύπη του που δεν έκαναν όλα τα κόμματα χρήση του δημοκρατικού τους δικαιώματος συμμετοχής (Xk.usembassy.gov , 23 Απριλίου).
Ωστόσο, στις 18 Μαΐου, μια κοινή δήλωση των κρατών του Quint —Ηνωμένων Πολιτειών, Γαλλίας, Ιταλίας, Γερμανίας και Ηνωμένου Βασιλείου— διακήρυξε ότι «μετά το μποϊκοτάζ από μια σημαντική μερίδα της σερβικής κοινότητας, τα αποτελέσματα δεν είναι μακροπρόθεσμα όρος πολιτική λύση για αυτούς τους δήμους» ( State.gov , 18 Μαΐου). Η δήλωση, ουσιαστικά, απαγόρευε στους νεοεκλεγείς δημάρχους να εγκαινιάσουν τα δημοτικά κτίρια, υποχωρώντας έτσι στα πολιτικά παιχνίδια του Βελιγραδίου.
Η αποτυχία της Πρίστινα να υπακούσει σε αυτές τις απαιτήσεις καταδικάστηκε τελικά από τη Δύση ως μεγαλύτερη αμαρτία από το ξέσπασμα της βίας που τραυμάτισε στρατιώτες του ΝΑΤΟ όπως διαιωνίστηκε από σερβικές συμμορίες. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν είπε ότι οι ενέργειες της Πρίστινα θα έχουν συνέπειες στις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ-Κοσόβου. Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Πρίστινα, Τζέφρι Χοβενιέ, δήλωσε πως η Ουάσιγκτον θα εφαρμόσει κυρώσεις κατά του Κοσσυφοπεδίου μετά την αναταραχή—η πρώτη είναι η ακύρωση της συμμετοχής του Κοσσυφοπεδίου στη στρατιωτική άσκηση «Defender Europe 2023» υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Παραδόξως, ο Πρέσβης Hovenier υποστήριξε επίσης ότι οι ΗΠΑ «θα σταματήσουν όλες τις προσπάθειες να βοηθήσουν το Κοσσυφοπέδιο να κερδίσει την αναγνώριση από κράτη που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο και στη διαδικασία ένταξης σε διεθνείς οργανισμούς» (Balkan Insight, 7 Ιουνίου) . Εάν συμβεί αυτό, είναι σαφές ότι οφείλεται όχι μόνο στο Βελιγράδι αλλά και τις διχαστικές προσπάθειες της Μόσχας στα Βαλκάνια.
Η κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου βρίσκεται αντιμέτωπη με μια απόφαση εάν θα αποδεχθεί τα αιτήματα της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών για αποκλιμάκωση της τεταμένης κατάστασης στο βορρά με τη διεξαγωγή νέων τοπικών εκλογών και την απόσυρση των αστυνομικών μονάδων του Κοσσυφοπεδίου από την περιοχή. Στις 2 Ιουνίου, ο Osmani και ο Kurti δήλωσαν ότι είναι ανοιχτοί να προκηρύξουν νέες τοπικές εκλογές σε τέσσερις βόρειους δήμους με πλειοψηφία Σέρβων — σύμφωνα με αιτήματα δυτικών αξιωματούχων (Balkan Insight , 2 Ιουνίου).
Η υπουργός Εξωτερικών του Κοσσυφοπεδίου Donika Gervalla-Schwarz δήλωσε στην Πράγα ότι πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις για να μπορέσει η Πρίστινα να εξετάσει νέα προσφυγή στις κάλπες: η πρώτη είναι ο τερματισμός της βίας και η δεύτερη θα είναι «μια δέσμευση από τη Σερβία ότι δεν θα απειλεί πλέον τους Σέρβους πολίτες του Κοσσυφοπεδίου να μην συμμετέχουνστις εκλογές» (Radio Prague International, 6 Ιουνίου).
Το κομβικό σημείο σε αυτές τις συζητήσεις είναι η ίδρυση μιας αυτόνομης Ένωσης Σερβικών Δήμων στο Κοσσυφοπέδιο με σαρωτικές εξουσίες αυτοδιοίκησης, συμπεριλαμβανομένης της λήψης αναπτυξιακών κεφαλαίων από το Βελιγράδι. Αν και συμφωνήθηκε το 2013 από το Βελιγράδι και την Πρίστινα, το Συνταγματικό Δικαστήριο του Κοσσυφοπεδίου έκρινε ότι ορισμένες διατάξεις του προτεινόμενου καταστατικού έρχονται σε αντίθεση με το σύνταγμα της χώρας. Στην πραγματικότητα, η συμφωνία, όπως προτείνεται, μπορεί να γίνει ένα βήμα προς τη διχοτόμηση του Κοσσυφοπεδίου, καθώς πρακτικά θα εξαλείφει τον κρατικό έλεγχο σε σημαντικό μέρος της χώρας.
Για να γίνουν τα πράγματα πιο περίπλοκα, ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα υποκίνησε μια ενδοαλβανική σύγκρουση στέλνοντας μια πρόταση στο Παρίσι και το Βερολίνο σχετικά με την Ένωση Σερβικών Δήμων στο Κοσσυφοπέδιο, χωρίς να συμβουλευτεί την Πρίστινα (Balkan Insight , 8 Ιουνίου). Η πρόταση δεν ακούστηκε καλά στο Κοσσυφοπέδιο, όπου θεωρήθηκε ότι εξυπηρετούσε σερβικά συμφέροντα ( Euractiv , 9 Ιουνίου). Ο Κούρτι υποστήριξε ότι «ο Ράμα θα πρέπει να προτείνει στον Vucic κατά την επόμενη συνάντηση Open Balkan, αντί να σταλούν προτάσεις για τους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου στο Παρίσι και το Βερολίνο. Άλλωστε, το άρθρο 8 του Αλβανικού Συντάγματος τον υποχρεώνει να προστατεύει τα δικαιώματα των Αλβανών» ( Twitter.com/admirim , 13 Ιουνίου).
Προφανώς, η δυτική πολιτική στα Βαλκάνια αποτυγχάνει και χρειάζεται μια νέα προσέγγιση. Ο κατευνασμός του Vucic μοιάζει με την πολιτική κατευνασμού προς τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, η οποία απέτυχε να προβλέψει και να αποτρέψει τον τρέχοντα βάναυσο πόλεμο εναντίον του ουκρανικού λαού. Παρόμοια με τη δυτική πολιτική με επίκεντρο τη Μόσχα στην Ευρασία, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν θέσει σε εφαρμογή μια βαλκανική πολιτική που επικεντρώνεται στο Βελιγράδι, ανεξάρτητα από την εθνικιστική ηγεσία της Σερβίας, η οποία θέτει αυξημένο κίνδυνο για πολλά βαλκανικά κράτη, συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου, του Μαυροβουνίου και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.