Μια τραγωδία που ξεδιπλώνεται: η αδυναμία του να μην κάνουμε "οτιδήποτε άλλο"

Photo: Public domain

Η τραγωδία που πλήττει τη Δύση σήμερα συνίσταται, αφενός, στην απόλυτη αδυναμία να συνεχίσει να κάνει ό,τι έκανε – συνδυάζεται όμως και με την αδυναμία της να κάνει οτιδήποτε άλλο.

Alastair Crooke - strategic-culture.org / Παρουσίαση Freepen.gr

Γιατί συμβαίνει αυτό; Είναι επειδή οι συνθήκες που οδήγησαν στη χρυσή εποχή που δημιούργησε τη «Γενιά Άνεσης» δεν είναι πλέον διαθέσιμες: Μηδενικό επιτόκιο, μηδενικός πληθωρισμός, συμπαιγνιακά μέσα και φθηνή ενέργεια που «επιδοτεί» μια συρρικνούμενη και ολοένα πιο σκληρωτική παραγωγική βάση (τουλάχιστον στην Ευρώπη).

Αυτές οι δεκαετίες ήταν η φευγαλέα «στιγμή στον ήλιο» της Δύσης. Αλλά έχει τελειώσει. Η "περιφέρεια" μπορεί να τα καταφέρει μόνη της, ευχαριστώ! Τα πάνε καλά - μάλλον καλύτερα, στην πραγματικότητα, από το αυτοκρατορικό κέντρο αυτές τις μέρες.

Το βαθύτερο παράδοξο είναι ότι όλες οι εύκολες επιλογές είναι πίσω μας. Και οι αντίθετοι άνεμοι του χρέους, του πληθωρισμού και της ύφεσης μας πλήττουν τώρα άγρια. Η «διάλυση» του συστήματος είναι ήδη παρούσα με τη μορφή κυβερνητικής και θεσμικής αδυναμίας: το «σύστημα» δεν είχε τη βούληση να λάβει δύσκολες αποφάσεις όταν μπορούσε. Τότε εξακολουθούσαν να υπάρχουν εύκολες επιλογές και ο εύκολος τρόπος ήταν πάντα αυτός.

Οι ελίτ είχαν απορροφήσει το εγωκεντρικό, κακομαθημένο παιδικό ήθος της γενιάς του «εγώ». Η Μόνιμη Τάξη επιδόθηκε, παραιτούμενη από κάθε ανησυχία για τους βαθιά περιφρονημένους «peons [ανειδίκευτοι εργάτες]» τους. Έφεραν πάνω τους την παρούσα κρίση. Εξάλειψαν διακόσια χρόνια οικονομικής ευθύνης μέσα σε 20 περίπου χρόνια.

Ωστόσο , είναι αυτό που είναι – και εκεί βρισκόμαστε. Και παρόλο που γίνεται ολοένα και περισσότερο κατανοητό ότι η Δύση δεν μπορεί να επιμείνει στο «όλα καλά» –ακόμα και όταν οι κυβερνώντες προσπαθούν να συνεχίσουν την εκτύπωση χρημάτων, τα προγράμματα διάσωσης και με την αφήγηση των μέσων ενημέρωσης να ξεπλένει τα λάθη τους– αντιλαμβάνονται την επερχόμενη κρίση.

Έτσι, για να το πούμε ξεκάθαρα, αυτό αποτελεί το παράδοξο: Είναι ήδη προφανές πως το να συνεχίσουμε να κάνουμε αυτό που κάνουν οι δυτικές ελίτ στην Ουκρανία αγγίζει τον ορισμό της τρέλας (για να συνεχίσουμε να επαναλαμβάνουμε το ίδιο πράγμα, που ταιριάζει μόνο με την πεποίθηση ότι «την επόμενη φορά» το αποτέλεσμα θα είναι διαφορετικό). Το ερώτημα που «κολλάει» είναι η αδυναμία «να κάνεις οτιδήποτε άλλο».

Η Washington Post αμφισβητεί:

«Καθώς η Ουκρανία ξεκινά την πολυαναμενόμενη αντεπίθεσή της εναντίον των ριζοσπαστών Ρώσων κατακτητών, τόσο το Κίεβο όσο και οι υποστηρικτές του ελπίζουν σε μια ταχεία ανακατάληψη στρατηγικά σημαντικού εδάφους. Οτιδήποτε λιγότερο θα παρουσιάσει στις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους άβολα ερωτήματα που δεν είναι ακόμη διατεθειμένοι να απαντήσουν».

«Καθώς προχωρά στην εκστρατεία επανεκλογής του επόμενου έτους, ο Μπάιντεν χρειάζεται μια σημαντική νίκη στο πεδίο της μάχης για να δείξει ότι η ανεπιφύλακτη υποστήριξή του στην Ουκρανία έχει εξυγιάνει την παγκόσμια ηγεσία των ΗΠΑ, έχει αναζωογονήσει μια ισχυρή εξωτερική πολιτική με δικομματική υποστήριξη και έχει δείξει τη συνετή χρήση της αμερικανικής στρατιωτικής δύναμης στο εξωτερικό».

Η αδυναμία «να κάνει οτιδήποτε άλλο» εκτός από τη συνέχιση της σύγκρουσης θα προωθηθεί σθεναρά: ο Μπάιντεν το χρειάζεται, (τα όπλα που παρασχέθηκαν στην Ουκρανία δεν έφτασαν αρκετά μακριά…), και περαιτέρω, έξι γεωπολιτικά «κράτη ταλάντευσης» (Βραζιλία, Ινδία, Ινδονησία , η Σαουδική Αραβία, η Νότια Αφρική και η Τουρκία) κινδυνεύουν να ευθυγραμμιστούν με τον Άξονα Ρωσίας-Κίνας, εκτός εάν φανεί ότι ο Πούτιν ταπεινώνεται:

«[Πρέπει να δράσουμε] για να αποτρέψουμε μια σημαντική αποδυνάμωση της θέσης των ΗΠΑ στην παγκόσμια ισορροπία ισχύος. Με την άρνηση των Swing States να παραταχθούν πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας ή τον ανταγωνισμό με την Κίνα, πολλές από αυτές τις βασικές χώρες ήδη απομακρύνονται. Η απειλή μιας σινο-ρωσικής συνεργασίας ενός διευρυμένου σχήματος των BRICS - και μέσω αυτού, του παγκόσμιου νότου - είναι πραγματική και πρέπει να αντιμετωπιστεί».

Με λίγα λόγια: Οι ΗΠΑ πρέπει να επιμείνουν στην Ουκρανία. Γιατί; Για να σωθεί η πλέον απειλούμενη «τάξη βάσει κανόνων».

Η αδυναμία να κάνουμε κάτι άλλο (από το να συνεχίσουμε να κλιμακώνουμε με την ελπίδα τουλάχιστον να «παγώσει» η σύγκρουση, ως μια από καιρό προτιμώμενη επιλογή των ΗΠΑ) θα παρουσιαστεί ως επιτακτική. Με απλά λόγια, η Μόνιμη Πολιτεία δεν έχει το θάρρος να λάβει σκληρές αποφάσεις – να πει στη Μόσχα, «Ας αφήσουμε πίσω μας αυτό το ατυχές επεισόδιο (την Ουκρανία). Φέρτε πάλι αυτά τα σχέδια συνθηκών που γράψατε το Δεκέμβριο του 2021 και ας δούμε πώς μπορούμε να συνεργαστούμε, για να επαναφέρουμε κάποια λειτουργικότητα και πάλι στην Ευρώπη».

Και φυσικά, η «αδυναμία να κάνουμε οτιδήποτε άλλο» ισχύει για το δυτικό οικονομικό σύστημα. Οι διαρθρωτικές αντιφάσεις καθιστούν αδύνατο οτιδήποτε άλλο εκτός από τα προγράμματα διάσωσης και το να ξοδέψεις περισσότερα από όσα κερδίζεις. Είναι πολιτιστικά σκληραγωγημένο στο εγωκεντρικό, κακομαθημένο ήθος των παιδιών της γενιάς «Comfort» που είναι οι δυτικές ελίτ. Μια αποτυχία του πολιτισμού – του θάρρους να αντιμετωπίζουμε τις δύσκολες επιλογές με ακεραιότητα.

Αυτό είναι το δυτικό παράδοξο. Ελληνική τραγωδία είναι εκείνη στην οποία η κρίση – στην καρδιά οποιασδήποτε «τραγωδίας» – δεν προκύπτει από καθαρή ατυχία, για την οποία κανείς δεν ευθύνεται πραγματικά, ούτε θα μπορούσε να είχε προβλέψει. Η ελληνική αίσθηση είναι ότι η τραγωδία είναι εκεί που συμβαίνει κάτι, γιατί πρέπει να συμβεί λόγω της φύσης των συμμετεχόντων· γιατί οι εμπλεκόμενοι ηθοποιοί το κάνουν να συμβεί. Και δεν έχουν άλλη επιλογή, παρά να το πραγματοποιήσουν, γιατί αυτή είναι η φύση τους.

Αυτή είναι η βαθύτερη επίπτωση που απορρέει από το σημερινό τραγικό δίλημμα που θα μπορούσε κάλλιστα να μετατραπεί σε ένα πλήρες ξετύλιγμα της τραγωδίας σε αυτό που σωστά θα μπορούσε να οριστεί ως ένας δυτικός «πόλεμος επιλογής».

Τι συνέβη; Η φύση των ελίτ άλλαξε. Η διογκωμένη αίσθηση της σημασίας του εαυτού και της τέρψης του εαυτού εκτόπισε αυτήν της ακεραιότητας και του να κοιτάμε «την αλήθεια στα μάτια». Πού είναι αυτοί με το ανάστημα; Αντίθετα, έχουμε μια ελίτ που πιστεύει ότι δεν υπήρχε «κανένας κίνδυνος»: Κανένα κράτος, κανένα πρόσωπο ή θεσμός που θα μπορούσε να αντισταθεί στο βάρος της συνδυασμένης οικονομικής δυτικής δύναμης που οπλοποιήθηκε εναντίον τους.

Ωστόσο, οι αντιδράσεις έχουν ξεκινήσει. Ο θυμός μεγαλώνει καθώς ο δημόσιος λόγος συζητά ατελείωτα το «παράλογο» ενώ όλοι παραιτούνται από το να διορθώνουν τα βαθύτερα ζητήματα που διακυβεύονται.

Στο έργο των Neil Howe και William Strauss το 1997, The Fourth Turning: An American Prophecy, οι συγγραφείς «απορρίπτουν τη βαθιά υπόθεση των σύγχρονων δυτικών ιστορικών πως ο κοινωνικός χρόνος είναι είτε γραμμικός (συνεχής πρόοδος ή παρακμή) είτε χαοτικός (πολύ περίπλοκος για να αποκαλυφθεί οποιαδήποτε κατεύθυνση). Αντίθετα, υιοθετούμε τη διορατικότητα όλων σχεδόν των παραδοσιακών κοινωνιών: ότι ο κοινωνικός χρόνος είναι ένας επαναλαμβανόμενος κύκλος».

Στην τέταρτη στροφή, η κρίση φτάνει. Αυτό, γράφουν οι συγγραφείς, είναι όταν η θεσμική ζωή ανακατασκευάζεται από την αρχή, πάντα ως απάντηση σε μια αντιληπτή απειλή για την ίδια την επιβίωση του έθνους. «Άνθρωποι και ομάδες αρχίζουν να συμμετέχουν ως συμμετέχοντες σε μια ευρύτερη κοινότητα».

Αυτό αντιπροσωπεύει πιθανώς την ιλιγγιώδη πολιτική επανευθυγράμμιση που βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη – το ανακάτεμα όλων των παραδοσιακών κατηγοριών και αφήνοντας στο πέρασμά του μόνο δύο πλευρές, όχι αριστερά και δεξιά, αλλά από μέσα και έξω.

Αλλά ο Malcom Kyeyune προειδοποιεί:

«Η κυρίαρχη ελίτ είναι όλο και πιο θυμωμένη και πικραμένη που οι κυβερνώμενοι δεν ακούνε πλέον. Οι κυβερνώμενοι, από την πλευρά τους, είναι πικραμένοι που το σύστημα προφανώς δεν ενεργεί προς το συμφέρον τους, ούτε καν το προσποιείται πια. Μπορεί στην πραγματικότητα να ξυπνήσουμε μια μέρα και να διαπιστώσουμε πως ούτε οι πολιτικοί ούτε οι ψηφοφόροι πιστεύουν ότι η «δημοκρατία» κάνει πολλά για να τους βοηθήσει πια».

Αυτό αντανακλά σε μεγάλο βαθμό την αίσθηση ότι διακυβεύεται η επιβίωση του δυτικού πολιτισμού. Η διαδικασία είναι πιθανό να αναδιαμορφώσει τη δυτική πολιτική κατά μήκος ενός νέου ρήγματος, που βρίσκει έκφραση στην αντιπαράθεση μεταξύ εκείνων που επιθυμούν μια «πράσινη» ανατροπή της ανθρώπινης κοινωνίας. Ένας «Τρανς» κόσμος για παιδιά. Εύκολη μετανάστευση; Η ριζική αναδιάταξη της εξουσίας μεταξύ ομάδων «ταυτότητας» στην κοινωνία, αλλαγή της ίδιας της φύσης της δυτικής κουλτούρας – και εκείνων που αντιτίθενται γενικά σε όλα τα παραπάνω.