Του Reza Javadi - presstv.ir / Παρουσίαση Freepen.gr
Αυτή η «συστηματική τάξη» ορίζεται ως μια «τάξη που μοιάζει με χωριό» στο οποίο συνυπάρχουν αρκετοί περιφερειακοί συνασπισμοί. Αυτά τα περιφερειακά δίκτυα δεν είναι απαραίτητα αντίπαλοι, αλλά υγιείς ανταγωνιστές.
Συνεργάζονται και συναγωνίζονται ταυτόχρονα. Ωστόσο, ένας πιο σημαντικός και κοινός παράγοντας μεταξύ αυτών των συνασπισμών είναι ότι δεν είναι διατεθειμένοι να υποταχθούν στη δυτική ηγεμονία.
Οι ΗΠΑ ήταν μια κυρίαρχη δύναμη για χρόνια στη μονοπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Ωστόσο, εν μέσω της ταχέως μεταβαλλόμενης παγκόσμιας δυναμικής ισχύος, η μεταβατική περίοδος έχει ξεκινήσει και ο κόσμος κινείται γρήγορα προς μια νέα τάξη πραγμάτων.
Αυτή η μετάβαση έχει πολλά βασικά στοιχεία, από τα οποία το πιο σημαντικό είναι η απομόνωση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, που φέρεται κυρίως από τις χώρες που αρνούνται να είναι αμερικανικά υποτελή κράτη.
Η Δυτική Ασία ως η καρδιά και η Λατινική Αμερική ως η πλησιέστερη περιοχή στη Βόρεια Αμερική, έχουν τοποθετηθεί ως κύριοι αμφισβητίες για την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ μονοπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων και στην αντικατάστασή της με έναν πολυπολικό κόσμο.
Κατά τη διάρκεια συνάντησης στην πρωτεύουσα Μπραζίλια την περασμένη εβδομάδα, ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα και άλλοι 11 ηγέτες της Λατινικής Αμερικής συζήτησαν μια κοινή στρατηγική που θα έφερνε ένα ακόμη πλήγμα στην κυριαρχία των ΗΠΑ.
Ο Λούλα, ο οποίος έχει αναδειχθεί σε προπύργιο κατά της αμερικανικής ηγεμονίας, ζήτησε τη θέσπιση ενός κοινού νομίσματος για την περιοχή της Νότιας Αμερικής στο πλαίσιο των προσπαθειών μείωσης της εξάρτησης από το δολάριο ΗΠΑ.
«[Προτείνω] τη δημιουργία μιας κοινής πίστωσης στο εμπόριο, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση από εξωπεριφερειακά νομίσματα», είπε, τονίζοντας την ανάγκη «να ενισχυθεί η νοτιοαμερικανική ταυτότητα στη νομισματική πολιτική».
Η οικονομική θεωρία του Adam Smith για το «αόρατο χέρι» μπορεί να εφαρμοστεί σε αυτό το πολιτικό φαινόμενο όταν πρόκειται για την εξασφάλιση των οφελών των περιφερειακών χωρών σε μια συστηματική παγκόσμια τάξη πραγμάτων.
Ζητώντας ένα κοινό νόμισμα στην περιοχή, ο Βραζιλιάνος πρόεδρος ενεργεί σαν αόρατο χέρι για να δημιουργήσει μια συστηματική τάξη και να διατηρήσει τα συμφέροντα των κρατών μελών σε αυτό το αντιαμερικανικό δίκτυο.
Οι αυξήσεις των επιτοκίων στις ΗΠΑ και οι γεωπολιτικές συγκρούσεις έχουν πιέσει την αξία του αμερικανικού νομίσματος, ωθώντας διαφορετικές χώρες και συμμαχίες σε όλο τον κόσμο να εισαγάγουν τα δικά τους ανεξάρτητα νομίσματα στο εμπόριο.
Επιπλέον, η ομάδα των εθνών BRICS θα συζητήσει επίσης την σκοπιμότητα εισαγωγής ενός κοινού νομίσματος, σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών της Νότιας Αφρικής, που ετοιμάζεται να φιλοξενήσει μια σύνοδο κορυφής των ηγετών του μπλοκ στις 22 Αυγούστου 2023, στο Γιοχάνεσμπουργκ.
Η καθιέρωση ενός κοινού νομίσματος μεταξύ των κρατών, είτε στη Νότια Αμερική είτε στις χώρες BRICS, μπορεί να απαιτήσει πολύ χρόνο. Ωστόσο, η σύγκλιση αυτών των κρατών και η αυξανόμενη τάση τους να αψηφούν την υπεροχή του δολαρίου ΗΠΑ παραπέμπουν σε έναν μετααμερικανικό κόσμο.
Από την άλλη πλευρά, η Δυτική Ασία, ως καλύτερο παράδειγμα του φρουρίου ενάντια στην ηγεμονία των ΗΠΑ, είναι μάρτυρας μιας σειράς σημαντικών γεγονότων τον τελευταίο καιρό, που εκτείνονται από την Τουρκία έως την περιοχή του Περσικού Κόλπου.
Σε μια ευρεία εικόνα της περιοχής της Δυτικής Ασίας - η Τουρκία εξομαλύνει τις σχέσεις με τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ, η Σαουδική Αραβία και το Ιράν αποκαθιστούν τους δεσμούς τους και μετέχουν στον επερχόμενο ναυτικό συνασπισμό μεταξύ των ΗΑΕ, του Ομάν, της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν - η νέα συστηματική παγκόσμια τάξη πραγμάτων μπορεί να φανεί καθαρά.
Η Τουρκία, υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει ενισχύσει τους δεσμούς της με τη Ρωσία, ενώ αποκαθιστά τις σχέσεις με πολλές αραβικές χώρες. Ζήτησε επίσης την ένταξη στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης και στο BRICS Plus. Όλα αυτά τα κινήματα απεικονίζουν μια νέα εικόνα της παγκόσμιας τάξης που σηματοδοτεί το τέλος της εποχής των ΗΠΑ.
Ένα άλλο στοιχείο του μεταβαλλόμενου κόσμου είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που αποσύρονται από την υπό την ηγεσία των ΗΠΑ ναυτική ομάδα στον Περσικό Κόλπο και στρέφονται προς την Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν ως περιφερειακό σύμμαχο.
«Σχεδόν όλες οι χώρες του βόρειου Ινδικού Ωκεανού έχουν πιστέψει πως πρέπει να σταθούν στο πλευρό της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν και να δημιουργήσουν από κοινού ασφάλεια με σημαντική συνέργεια», δήλωσε ο ναύαρχος Shahram Irani, επικεφαλής του ιρανικού ναυτικού, σε τηλεοπτική συνέντευξη την τελευταία εβδομάδα ενώ ανακοίνωσε τη σύσταση της νέας περιφερειακής ναυτικής συμμαχίας.
Η πλήρης αποκατάσταση των διπλωματικών δεσμών μεταξύ του Ιράν και των ΗΑΕ έρχεται μετά τον επαναδιορισμό των πρεσβευτών τους τους τελευταίους μήνες, ύστερα από περισσότερα από έξι χρόνια, προκαλώντας συναγερμό στο Τελ Αβίβ και την Ουάσιγκτον.
Το Ιράν ηγείται αυτών των προσπαθειών προς την περιφερειακή σύγκλιση, συνδυάζοντας συνασπισμούς ομοϊδεατών μερών, καθώς η επιρροή του εκτείνεται από τη Δαμασκό στη Βηρυτό μέχρι την Υεμένη και το Αφγανιστάν.
Μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από το Αφγανιστάν, Πακιστανοί αξιωματούχοι επισκέφθηκαν την Τεχεράνη για να συζητήσουν το κενό ισχύος στη χώρα. Άλλες περιφερειακές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ρωσίας, δέχτηκαν το Ιράν ως μόνιμο μέλος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης. Σε εξέλιξη βρίσκεται και η διαδικασία ένταξης του Ιράν στους BRICS.
Η πρόσφατη επιδιόρθωση των φραγμάτων μεταξύ των περιφερειακών χωρών σημαίνει ότι η Δύση, με τις ΗΠΑ στο τιμόνι, υφίστανται ένα βαρύ πλήγμα στην περιφερειακή τους πολιτική που εδώ και χρόνια βασίζεται στην υποκίνηση της αποσταθεροποίησης.
Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε το 2019, ο Andrew Hurrell προειδοποίησε για το τέλος της παγκόσμιας τάξης που κυριαρχείται από τις ΗΠΑ και τη μετάβαση σε μια νέα παγκόσμια τάξη, στην οποία υπάρχει μια μετατόπιση της εξουσίας στα πολλαπλά κέντρα εξουσίας.
«Η εξουσία απλώς μετατοπίζεται σε μεγάλα αναδυόμενα κράτη ως μέρος της συνεχιζόμενης δυναμικής της ανόδου και της πτώσης των μεγάλων δυνάμεων. Αυτό είναι όλο το νόημα των ιστοριών για την «υπερδύναμη Κίνα», την «ανατολή της Ινδίας» ή την «στιγμή της Βραζιλίας» και για την άνοδο των BRICS ή των BASIC», έγραψε τότε ο Hurrell.
«Υπήρξε μια μακροπρόθεσμη διάβρωση της δυτικής κυριαρχίας στη διεθνή κοινωνία. Η διεθνής κοινωνία σήμερα είναι πολύ πιο έντονα παγκόσμια – όχι μόνο από την άποψη της οικονομικής παγκοσμιοποίησης αλλά και από την άποψη της ικανότητας ενός πολύ ευρύτερου φάσματος κρατών και κοινωνιών να κινητοποιηθούν, να εκφράσουν τις αξίες και τα συμφέροντά τους και να αμφισβητήσουν τις πολιτικές των παλαιών δυνάμεων, τη δυτική, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ τάξη. Η ικανότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να επαναβεβαιώσουν μονομερώς την ηγεμονία τους και να χρησιμοποιήσουν την καταναγκαστική στρατιωτική και άλλη ισχύ τους για να επιτύχουν τους στόχους τους είναι και θα παραμείνει περιορισμένη».
Τα περισσότερα από τα κράτη στον Παγκόσμιο Νότο κατέληξαν επιτέλους στη συμφωνία πως ο δρόμος για τη διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων περνά μέσα από την «περιφερειακή ολοκλήρωση», αψηφώντας την παγκόσμια τάξη πραγμάτων που βασίζεται στις ΗΠΑ.
* Ο Reza Javadi είναι Ph.D. Υποψήφιος Βρετανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης.