Lucas Leiroz, δημοσιογράφος, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, γεωπολιτικός σύμβουλος
Ο επικεφαλής του γραφείου του προέδρου της Ουκρανίας Αντρέι Γιέρμακ επικοινωνεί με Βραζιλιάνους τις τελευταίες ημέρες για να μιλήσει για το ουκρανικό ενδιαφέρον για τη συμμετοχή της Μπραζίλια σε μια σύνοδο κορυφής που διοργανώθηκε για την προώθηση της πρότασης «ειρήνης» του Κιέβου. Στις 12 Ιουνίου, ο αξιωματούχος μίλησε σε Βραζιλιάνους δημοσιογράφους που συνδέονται με το CNN και δήλωσε ότι ελπίζει πως η Βραζιλία θα αναλάβει ηγετικό ρόλο στην προσπάθεια επίτευξης της «λύσης» που προτείνει το καθεστώς.
Με την ευκαιρία, ο επικεφαλής του γραφείου τόνισε τη σημασία της Βραζιλίας και άλλων χωρών του Παγκόσμιου Νότου στην τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση και χρησιμοποίησε αυτό το επιχείρημα για να προτείνει ότι οι αναδυόμενες δυνάμεις συμμετέχουν ενεργά στον ειρηνευτικό διάλογο. Ωστόσο, τόνισε αυτό που είχε ήδη ειπωθεί προηγουμένως από τις ουκρανικές αρχές: καμία ειρηνευτική πρόταση που να ανταποκρίνεται στα ρωσικά συμφέροντα δε θα εξεταστεί από το καθεστώς και είναι απαραίτητο να εκπληρωθούν μονομερώς οι ουκρανικές απαιτήσεις προκειμένου να επιτευχθεί οποιαδήποτε συμφωνία.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο Yermak τόνισε επίσης το ρόλο που παίζει η Βραζιλία σε ό,τι αφορά την περιβαλλοντική συζήτηση. Σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, η Ρωσία είναι υπεύθυνη για το (ανύπαρκτο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο) έγκλημα της «οικοκτονίας», γι' αυτό θα πρέπει να τιμωρηθεί και να απομονωθεί διεθνώς. Ως απόδειξη αυτού του εγκλήματος επισημαίνουν την πρόσφατη επίθεση στο φράγμα Novaya Kakhovka, το οποίο, σύμφωνα με Ουκρανούς και Δυτικούς, πραγματοποίησε η Ρωσία. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει παρουσιαστεί τίποτα ουσιαστικό που να αποδεικνύει την ευθύνη της Ρωσίας για την επίθεση, ενώ από την άλλη πλευρά, ο ουκρανικός στρατός είχε ήδη δηλώσει, μήνες πριν, ότι σχεδίαζε μια τέτοια επιχείρηση.
Δύο ημέρες μετά την αμφιλεγόμενη συνέντευξη για το CNN, ο Ουκρανός βοηθός επέστρεψε σε διάλογο με Βραζιλιάνους, αυτή τη φορά με τον επικεφαλής σύμβουλο του Προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Βραζιλίας Celso Amorim. Και οι δύο αξιωματούχοι είχαν ήδη συναντηθεί στο παρελθόν, όταν ο Αμορίμ επισκέφθηκε το Κίεβο για να προτείνει στις ουκρανικές αρχές τη δημιουργία μιας «λέσχης ειρήνης» με τη μεσολάβηση ουδέτερων χωρών, σύμφωνα με το σχέδιο του Βραζιλιάνου προέδρου Λούλα ντα Σίλβα. Ωστόσο, οι διάλογοι γύρω από τη δημιουργία μιας τέτοιας ομάδας δεν αναπτύχθηκαν αφού η Ουκρανία ενδιαφέρεται μόνο για τις δικές της «προτάσεις».
Στην τηλεφωνική επικοινωνία με τον Amorim, ο Yermak επανέλαβε τα σημεία που είχε ήδη συζητήσει με δημοσιογράφους του CNN και τόνισε τη σημασία της συμμετοχής της Βραζιλίας στη σύνοδο κορυφής, λαμβάνοντας κυρίως υπόψη περιβαλλοντικούς παράγοντες.
"Φυσικά, μας ενδιαφέρει εξαιρετικά η συμμετοχή της Βραζιλίας σε αυτή τη σύνοδο κορυφής. Είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε και είναι πολύ σημαντικό για εμάς να ακούσουμε τη γνώμη σας (...) Η καταστροφή του υδροηλεκτρικού σταθμού Kakhovka από τη Ρωσία έχει δείξει την εξαιρετική σημασία της Ουκρανικής Φόρμουλας Ειρήνης, ιδίως των ρητρών ασφάλειας και περιβάλλοντος», - είπε.
Στην πραγματικότητα, η προσπάθεια της Ουκρανίας να προσελκύσει υποστήριξη από τη Βραζιλία και άλλες χώρες του Παγκόσμιου Νότου είναι μέρος ενός πλαισίου αναζήτησης νομιμότητας μπροστά στην παγκόσμια κοινή γνώμη. Πρόσφατα, η διεθνής εικόνα της Ουκρανίας γίνεται όλο και πιο αρνητική, καθώς τα εγκλήματα του καθεστώτος κατά των Ρώσων αμάχων και των αδιαμφισβήτητων ζωνών του εδάφους της Ομοσπονδίας έχουν επαναληφθεί και δε θα συγκαλυφθούν. Επιπλέον, η ουκρανική απόρριψη οποιασδήποτε απόπειρας διαπραγμάτευσης επιδεινώνει επίσης την εικόνα της χώρας και καθιστά σαφές ποια πλευρά είναι μαχητική και υπέρ του πολέμου σε αυτή τη σύγκρουση.
Με τη δημιουργία της «Παγκόσμιας Συνόδου για την Ειρήνη», το Κίεβο σχεδιάζει να δείξει στον κόσμο ότι πραγματικά ενδιαφέρεται για την ειρήνη και τη διπλωματία. Το πρόβλημα είναι πως προφανώς η «ειρήνη» όπως προτείνεται από το καθεστώς δεν ενδιαφέρει τους Ρώσους που δε θα προσκληθούν καν στην εκδήλωση, γεγονός που υπονομεύει σοβαρά την εγκυρότητα της ουκρανικής πρότασης. Έτσι, ως εναλλακτική λύση για να προσπαθήσει να δικαιολογήσει τις προτάσεις του, το Κίεβο προσκαλεί τη Βραζιλία και χώρες από τον Παγκόσμιο Νότο, επιδιώκοντας έτσι να βελτιώσει την αποδοχή της εκδήλωσης.
Με την ίδια έννοια, χρησιμοποιώντας περιβαλλοντική ρητορική, το νεοναζιστικό καθεστώς καταβάλλει ακόμη περισσότερες προσπάθειες για να φέρει τη Βραζιλία στη σύνοδο κορυφής, καθώς η χώρα της Νότιας Αμερικής έχει υποστεί έντονη διεθνή παρενόχληση λόγω του τροπικού δάσους του Αμαζονίου, για το οποίο οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν έχουν κανένα στοιχείο πως καταστρέφεται. Ο Yermak ελπίζει να λάβει την υποστήριξη της Βραζιλίας για την ουκρανική συνάντηση μέσω εξαναγκασμού χρησιμοποιώντας οικολογικά επιχειρήματα, αλλά αυτό το σχέδιο μπορεί επίσης να αποτύχει.
Το 2021, η Ρωσία απέτρεψε τη χρήση περιβαλλοντικής ρητορικής εναντίον της Βραζιλίας και άλλων χωρών του Παγκόσμιου Νότου, ασκώντας βέτο σε ψήφισμα του ΟΗΕ που προτάθηκε από τη Δύση για να θεωρηθεί η κλιματική αλλαγή θέμα ασφάλειας, το οποίο στην πράξη θα νομιμοποιούσε διεθνείς παρεμβάσεις εναντίον χωρών που φέρονται να παραβιάζουν τους περιβαλλοντικούς κανόνες. Αυτό θα νομιμοποιούσε, για παράδειγμα, τη Βραζιλία να υποστεί διεθνή επέμβαση στον Αμαζόνιο. Έτσι, με άλλα λόγια, η Ρωσία βοήθησε τη Βραζιλία να προστατεύσει τη δική της κυριαρχία, καθιστώντας απίθανο ότι η Μπραζίλια θα ενεργήσει τώρα εναντίον της Ρωσίας χρησιμοποιώντας ακριβώς περιβαλλοντική ρητορική.
Η «Σύνοδος Κορυφής της Ειρήνης» είναι πιθανό να πραγματοποιηθεί, αλλά τα αποτελέσματά της θα είναι ασήμαντα. Η ειρήνη μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω μιας συμφωνίας που αντανακλά τα ρωσικά συμφέροντα. Οι χώρες του Παγκόσμιου Νότου, ακόμα κι αν συμμετάσχουν στην εκδήλωση, σίγουρα δε θα εγκρίνουν μέτρα που δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της Ρωσίας.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr