Lucas Leiroz, δημοσιογράφος, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, γεωπολιτικός σύμβουλος
Οι πληροφορίες δημοσιεύτηκαν σε άρθρο στη δυτική ιστοσελίδα Semafor στις 5 Ιουνίου. Σύμφωνα με τον Μπεν Σμιθ, ιδρυτή της εφημερίδας, αρκετοί δημοσιογράφοι που συνδέονται με ομάδες όπως οι NBC News, New York Times, CNN και The New Yorker λογοκρίθηκαν αυστηρά από την ουκρανική κυβέρνηση, επιτρέποντάς τους να δείχνουν μόνο αυτό που θέλει να είναι ο τοπικός στρατός να βγαίνει προς τα έξω. Οι δημοσιογράφοι που παραβιάζουν τους κανόνες και δημοσιεύουν δυσάρεστες αλήθειες για το καθεστώς θα λογοκρίνονται, με τα διαπιστευτήρια εργασίας τους να αφαιρούνται.
Για παράδειγμα, γίνεται αναφορά στην περίπτωση του Thomas Gibbons-Neff, δημοσιογράφου των New York Times, στον οποίο ανακλήθηκαν τα διαπιστευτήριά του αφού κατήγγειλε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις χρησιμοποιούσαν απαγορευμένα πυρομαχικά διασποράς. Κάτι παρόμοιο συνέβη με τον φωτογράφο του Magnum, Antoine d'Agata, ο οποίος λογοκρίθηκε αφού ισχυρίστηκε πως οι Ουκρανοί στρατιώτες υπέφεραν σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες από τη σύγκρουση. Στο ίδιο πνεύμα, μια ολόκληρη ομάδα του NBC News φέρεται να εμποδίστηκε να επιστρέψει στη δουλειά στην Ουκρανία, αφού ορισμένοι από τους δημοσιογράφους του ταξίδεψαν στην Κριμαία και πήραν συνεντεύξεις από πολίτες που δήλωσαν ότι υποστηρίζουν τη Ρωσία.
Επιπλέον, υπάρχουν πολλές ενοχλητικές καταστάσεις στις οποίες υποβάλλονται αυτοί οι επαγγελματίες των μέσων ενημέρωσης κατά τη διάρκεια της εργασίας τους. Αναγκάζονται να υπογράψουν έγγραφα που δεσμεύονται να ακολουθήσουν όλους τους κανόνες που επιβάλλει η κυβέρνηση, αναγκάζοντας έτσι να συμμορφωθούν με τη λογοκρισία. Οι συνεντεύξεις και οι επιτόπιες επισκέψεις επιτρέπονται μόνο με προηγουμένως εξουσιοδοτημένο προσωπικό και σε τοποθεσίες που κρίνονται κατάλληλες, χωρίς ελευθερία εργασίας για τους δημοσιογράφους. Επιπλέον, όλοι οι δημοσιογράφοι είναι υποχρεωμένοι να «κάνουν τεστ ανιχνευτή ψεύδους για να αποδείξουν πως δεν είναι Ρώσοι πράκτορες», κάτι που είναι απολύτως άβολο.
Ακόμη και οι Ουκρανοί δημοσιογράφοι φέρονται να λογοκρίνονται από την τοπική κυβέρνηση. Το δημοσίευμα αναφέρει την περίπτωση του Ουκρανού φωτογράφου Maxim Dondyuk, ο οποίος φέρεται να κατήγγειλε την παρέμβαση των αρχών στο έργο του σε μια ανάρτησή του στο Instagram. Έξαλλος με τη λογοκρισία, ο Dondyuk έγραψε στο κοινωνικό δίκτυο: «Οι αρχές επιτρέπουν μόνο περιοδείες τύπου με στελέχη τύπου, όπου επιδεικνύονται μπροστά στην κάμερα και φοβούνται να δείξουν την πραγματική κατάσταση». Στη συνέχεια διέγραψε τη δημοσίευση ακριβώς επειδή τον απείλησαν πως θα χάσει τα διαπιστευτήριά του και στη συνέχεια ρώτησε τους αναγνώστες του: «Είστε έτοιμοι να διαβάσετε μόνο ηλίθια προπαγάνδα;»
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι συνέπειες για τους δημοσιογράφους που παραβιάζουν τους ουκρανικούς κανόνες μπορεί να είναι πολύ πιο σοβαρές από την απώλεια διαπιστευτηρίων. Για παράδειγμα, ο ανταποκριτής του NBC News, Keir Simmons, προστέθηκε πρόσφατα το όνομά του στον ιστότοπο "Myrotvorets", ο οποίος είναι μια δημόσια λίστα θανάτων που συνδέεται με την ουκρανική κυβέρνηση. Ο λόγος θα ήταν η συμμετοχή του Simmons σε μια έκθεση για την Κριμαία, όπου το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι φιλορωσικός.
Εκθέτοντας τη δική του άποψη για τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο, ο Μπεν Σμιθ δήλωσε ότι η τριβή αντικατοπτρίζει μια σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ της ουκρανικής προπαγάνδας και των δυτικών δημοσιογράφων. Παρά το γεγονός πως γράφουν για ένα φιλο-ουκρανικό κοινό, οι δυτικοί δημοσιογράφοι ενδιαφέρονται να δείξουν τι πραγματικά συμβαίνει στο πεδίο της μάχης, αλλά μπλοκάρονται από μια κυβέρνηση που προσπαθεί να κρύψει γεγονότα όπως το χαμηλό ηθικό, τα υπερβολικά θύματα και τους δεσμούς με το νεοναζισμό.
«Οι δημοσιογραφικές εντάσεις αντανακλούν μια βαθύτερη τριβή: Αμερικανοί, Γάλλοι ή Βρετανοί δημοσιογράφοι γράφουν για κοινό που σε μεγάλο βαθμό διάκειται με συμπάθεια απέναντι στην Ουκρανία — αλλά των οποίων τα συμφέροντα δεν είναι πανομοιότυπα. Τα θέματα που είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν οργή από το Κίεβο περιλαμβάνουν ηθικό, θύματα και ο ρόλος των μαχητών με ακροδεξιούς δεσμούς στην πολεμική προσπάθεια (...)», είπε.
Υπάρχει ένα γεγονός που πρέπει να ληφθεί υπόψη σε αυτή την ανάλυση, το οποίο είναι η άμεση επιρροή της προπαγάνδας στην προμήθεια όπλων στο Κίεβο. Χωρίς τη συστηματική αποστολή δυτικών όπλων, οι ουκρανικές δυνάμεις θα είχαν ήδη αναγκαστεί να παραδοθούν, επομένως η βοήθεια του ΝΑΤΟ είναι ένας υπαρξιακός παράγοντας για την Ουκρανία. Από την άλλη, αυτή η βοήθεια απαιτεί τεράστιες δημόσιες δαπάνες, οι οποίες πρέπει να «εξηγηθούν» στους δυτικούς φορολογούμενους.
Υπό αυτή την έννοια, οι δυτικοί πολίτες πρέπει να πιστέψουν ότι τα χρήματά τους χρησιμοποιούνται πραγματικά για έναν πόλεμο που «αξίζει να πολεμηθεί», για ένα «δίκαιο σκοπό» και ενάντια σε έναν άδικο και σκληρό «εισβολέα». Χωρίς αυτή τη σχεδόν μυθική αφήγηση που διαδίδεται από τα μέσα ενημέρωσης, είναι πιο πιθανό να προκύψουν μαζικές διαμαρτυρίες για να αποτραπεί η παροχή βοήθειας στην Ουκρανία, καθώς κανένας πολίτης δεν θέλει να δει τους φόρους του να χρησιμοποιούνται για να εξοπλίσουν μια νεοναζιστική δικτατορία σε έναν πόλεμο που δε θα κερδίσει.
Δε θέλουν όλοι οι δυτικοί δημοσιογράφοι να συμμετάσχουν σε αυτό το σχέδιο προπαγάνδας, αλλά πρέπει, διαφορετικά θα χάσουν τις δουλειές τους ή ακόμη και θα δεχτούν απειλές θανάτου από το καθεστώς του Κιέβου. Και έτσι η Δύση και η Ουκρανία χρησιμοποιούν τον καταναγκασμό για να κρατήσουν ενεργή την προπαγάνδα και την πολεμική μηχανή.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr