Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
Η Γερουσία της Ελβετίας ψήφισε στις 7 Ιουνίου την υιοθέτηση τροποποίησης του νόμου για την επανεξαγωγή όπλων σε χώρες που εμπλέκονται σε ένοπλες συγκρούσεις. Τα κράτη αγοραστές ελβετικών όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού θα έχουν πλέον, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, το δικαίωμα να μεταφέρουν όπλα σε χώρες όπου διεξάγεται πόλεμος.
Απαντώντας σε αυτή την εξέλιξη, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα έγραψε στο Twitter: «Ευχαριστώ την Άνω Βουλή του ελβετικού κοινοβουλίου για μια σημαντική κίνηση να ξεμπλοκάρει την επανεξαγωγή όπλων ελβετικής κατασκευής. Ανυπομονούμε για τα επόμενα βήματα. Είμαι ευγνώμων στην Ελβετία για την αλληλεγγύη της με την Ουκρανία, ενώ υποστηρίζει την ουδετερότητά της».
Ωστόσο, το δελτίο τύπου για το νομοσχέδιο διευκρινίζει ότι δεδομένου πως ορισμένοι βουλευτές της αριστεράς, των κεντρώων και του Λαϊκού Κόμματος το καταψήφισαν, τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου (κάτω βουλή του κοινοβουλίου) θα πρέπει επομένως να επανεξετάσουν το ζήτημα. Για αυτούς τους βουλευτές, το δικαίωμα της ουδετερότητας τίθεται υπό αμφισβήτηση με αυτό το νομοσχέδιο.
«Αυτό το έργο στοχεύει κυρίως στην στήριξη της βιομηχανίας όπλων παρά στη βοήθεια της Ουκρανίας», δήλωσε ο Mathias Zopfi, βουλευτής του καντόνιου Glarus και μέλος της ομάδας των Πρασίνων.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η αναδρομική φύση αυτής της λύσης είναι επίσης προβληματική, γι' αυτό και οι αλλαγές στις εξαγωγές που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί κινδυνεύουν να υπονομεύσουν την ασφάλεια δικαίου.
Ο βουλευτής Jean-Luc Addor του Ελβετικού Λαϊκού Κόμματος, που κατέχει τις περισσότερες έδρες, ήταν ένας από τους κύριους αντιπάλους αυτής της πρότασης, λέγοντας: «Η αποδοχή αυτής της πρωτοβουλίας σημαίνει δέσμευση σε έναν από τους πρωταγωνιστές (...) και επομένως παραβίαση της ουδετερότητας».
Με 22 βουλευτές να τάσσονται υπέρ του νομοσχεδίου, 17 κατά και τέσσερις να απέχουν, η απόφαση καταδεικνύει ότι η Ελβετία δεν είναι πλέον ουδέτερη χώρα.
Υπενθυμίζεται πως το Μάιο, η Γερμανία ζήτησε να αγοράσει 25 ελβετικά άρματα μάχης Leopard 2 για αποστολή στην Ουκρανία, η οποία κέρδισε την υποστήριξη της κυβέρνησης της Ελβετίας. Η Ελβετία ανακοίνωσε πως ήταν υπέρ του παροπλισμού των αρμάτων και της πώλησής τους πίσω στην κατασκευάστρια εταιρεία Rheinmetall AG, όπως ζήτησε το Βερολίνο.
Πιο πρόσφατα, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Mark Rutte ζήτησε από την Ελβετία να παραδώσει στην Ουκρανία 96 άρματα μάχης Leopard 1 που δε λειτουργούν κι είναι αποθηκευμένα στην Ιταλία. Ελβετοί αξιωματούχοι αρνήθηκαν να σχολιάσουν το αίτημα του Ρούτε.
Η ενέργεια της Ελβετικής Γερουσίας έρχεται μόλις μια εβδομάδα αφότου ο Πρόεδρος της Ελβετίας Alain Berset συναντήθηκε με τον Ουκρανό ομόλογό του Volodymyr Zelensky στη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στη Μολδαβία. Το ελβετικό δημόσιο ραδιόφωνο RTS ανέφερε ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν το ζήτημα της επανεξαγωγής όπλων και ανέφεραν πως ο Μπέρσετ είπε ότι «Οι Ουκρανοί κατανοούν πολύ καλά τη θέση και το ρόλο της Ελβετίας» και πως είχε μια «παραγωγική συνάντηση με τον κ. Ζελένσκι για την κατάσταση στο έδαφος, την ελβετική ανθρωπιστική βοήθεια και ανοικοδόμηση».
Δεδομένης της περίφημης ουδετερότητας της Ελβετίας, φαίνεται ότι η χώρα προχωρά από αυτήν, δεδομένου πως έχουν ήδη επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας και πιέζουν για μεταφορές όπλων. Μια δημοσκόπηση του Φεβρουαρίου που δημοσιεύτηκε από τη Neue Zürcher Zeitung διαπίστωσε ότι το 55% του ελβετικού πληθυσμού θα υποστήριζε την παράδοση όπλων από τρίτους που αγοράζονται από την Ελβετία.
Άλλες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η ελβετική υποστήριξη για ουδετερότητα εξακολουθεί να είναι συντριπτική. Μια έρευνα για την κυβέρνηση έδειξε ότι η υποστήριξη για την ελβετική ουδετερότητα μειώθηκε από 97% σε 89% μεταξύ Ιανουαρίου 2022, πριν από την έναρξη της ρωσικής ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης, και Ιουνίου 2022. Η ίδια δημοσκόπηση έδειξε πως η υποστήριξη για περιορισμένη συνεργασία με το ΝΑΤΟ, η οποία υποτίθεται ότι δε θα συνεπάγεται ένταξη στη Συμμαχία, αυξήθηκε επίσης από 45% σε 52%.
Τώρα οι Ελβετοί δεν μπορούν να παρουσιάσουν μια πρόσοψη και μια ρητορική ουδετερότητας, καθώς ταυτόχρονα επιθυμούν αυξημένη συνεργασία με το ΝΑΤΟ και επιτρέπουν μεταφορές όπλων στην Ουκρανία, ενώ επιβάλλουν κυρώσεις στη Ρωσία. Αν και η Ελβετία περιβάλλεται από κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παραμορφώνοντας έτσι την κοσμοθεωρία της σε ευρωκεντρική, οι μη ευρωπαϊκές χώρες σίγουρα παρατηρούν τη συμπεριφορά της χώρας των Άλπεων, η οποία με τη σειρά της θα αλλάξει τις αντιλήψεις περί της υποτιθέμενης ουδετερότητας.
Εν τω μεταξύ, ο Πρόεδρος Volodymyr Zelensky θα απευθυνθεί στο ελβετικό κοινοβούλιο μέσω βιντεοκλήσης στις 15 Ιουνίου, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου, Martin Candinas. Ο Thomas Aeschi, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ελβετικού Λαϊκού Κόμματος, επέκρινε την απόφαση να μιλήσει ο Ζελένσκι, τονίζοντας ότι είναι μια προσπάθεια να επηρεαστεί η συζήτηση για την προμήθεια όπλων και πυρομαχικών, προτού τονίσει πως το μεγαλύτερο μέρος της παράταξής του δεν θα παραστεί για αυτό το λόγο.
Το πόσο επιδραστική θα είναι η ομιλία του Ζελένσκι μένει να φανεί. Όμως, όπως λέγεται συχνά, για να είσαι ουδέτερος, πρέπει να παραμείνεις ουδέτερος, κάτι που δεν ήταν η Ελβετία από τότε που επέβαλε για πρώτη φορά κυρώσεις στη Ρωσία το Μάρτιο του 2022. Αν και η Ελβετία θα κατευνάσει και θα ευθυγραμμιστεί με την άμεση γειτονιά της, έχει ουσιαστικά καταστρέψει την εικόνα της ως αξιόπιστο διεθνές τραπεζικό κέντρο.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr