Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Όπως έγραψα, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δε θα επιτρέψει την ένταξη της σκανδιναβικής χώρας στο ΝΑΤΟ εκτός εάν η Ουάσιγκτον αλλάξει την πολιτική της για το Κουρδικό στη Μέση Ανατολή. Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τζεφ Φλέικ, έχει αναγνωρίσει, σε συνέντευξή του στον Axios, ότι είναι «απίθανο» η Σουηδία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ πριν από τη σύνοδο κορυφής του Βίλνιους τον επόμενο μήνα (όπως ήλπιζε η Ουάσιγκτον). Υπάρχει, ωστόσο, κάποιο περιθώριο για πολιτικές και διπλωματικές διαπραγματεύσεις, καθώς η Άγκυρα προσπαθεί να αγοράσει μια νέα παρτίδα μαχητικών αεροσκαφών F-16 από τις ΗΠΑ και, παρόλο που η αμερικανική προεδρία το υποστηρίζει, το Κογκρέσο χρειάζεται ακόμα να εγκρίνει τη συμφωνία. Έτσι, οι Αμερικανοί νομοθέτες προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν την πώληση των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων ως μοχλό για να βάλουν την Άγκυρα να εγκαταλείψει την αντίθεσή της στην ένταξη της Στοκχόλμης.
Αυτή η σουηδική εξέλιξη εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο της Στοκχόλμης που προσπαθεί να «κατευνάσει» τις τουρκικές αρχές στην Άγκυρα. Μόλις τον περασμένο μήνα, η χώρα έκανε αυστηρότερους τους νόμους κατά της τρομοκρατίας, ως μια σαφής απάντηση στους ισχυρισμούς της Τουρκίας ότι η Σουηδία αποτελεί ασφαλές καταφύγιο για τους (Κούρδους) «τρομοκράτες». Η πολιτική και διπλωματική πίεση στην Άγκυρα, ωστόσο, έχει αυξηθεί: κατά τη διάρκεια συνομιλιών στον Λευκό Οίκο στις 13 Ιουνίου, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken και ο ίδιος ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ζήτησαν όλοι να εγκρίνει η Τουρκία τη σουηδική ένταξη.
Η πίεση, στην πραγματικότητα, δεν είναι μόνο στην Άγκυρα. Ο Αμερικανός γερουσιαστής Jim Risch, μια ισχυρή φωνή στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, έχει απειλήσει να μπλοκάρει την πώληση όπλων 735 εκατομμυρίων δολαρίων στην Ουγγαρία λόγω της καθυστέρησης της τελευταίας να εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας. Είπε: «Δεδομένων των υποσχέσεων που δόθηκαν σε εμένα και σε άλλους πέρυσι ότι αυτή η ψηφοφορία θα γινόταν, και το γεγονός πως τώρα είναι Ιούνιος και δεν έχει γίνει ακόμα, αποφάσισα ότι η πώληση νέου στρατιωτικού εξοπλισμού των ΗΠΑ στην Ουγγαρία να μείνει σε αναμονή". Οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν κατηγορηθεί για ανάμειξη στις εσωτερικές εκλογές της Ουγγαρίας το 2022, υποστηρίζοντας την αντιπολίτευση εναντίον του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν.
Επιπλέον, η όρεξη του δυτικού μπλοκ και του ΝΑΤΟ για επέκταση επεκτείνεται και στα Βαλκάνια. Στην περιοχή, υπάρχουν τέσσερα μέλη του ΝΑΤΟ (Ελλάδα, Ισπανία, Ρουμανία και Σλοβακία) που δεν αναγνωρίζουν το κράτος του Κοσσυφοπεδίου, το οποίο κήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σερβία το 2008, μετά από δημοψήφισμα. Εκείνη την εποχή, το Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης του ΟΗΕ για το Κοσσυφοπέδιο έκρινε ότι το έδαφος ενός συγκεκριμένου κράτους δεν είναι υποχρεωμένο να υποβάλει αίτηση για άδεια στις κεντρικές αρχές της χώρας προκειμένου να δηλώσει την κυριαρχία του μακριά από αυτό. Αυτό φυσικά είναι μια ακόμη περίπτωση δυτικών διπλών σταθμών και υποκρισίας για την Κριμαία, για παράδειγμα.
Τον περασμένο μήνα, εν μέσω της ολοένα και πιο τεταμένης διαμάχης Κοσσυφοπεδίου-Σερβίας, ο πρόεδρος της Σερβίας Aleksandar Vučić απαίτησε από τα στρατεύματα υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ που σταθμεύουν στο Κοσσυφοπέδιο να προστατεύουν τους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου από την εθνοτική βία. Το Κοσσυφοπέδιο, ένα νέο κράτος που δεν αναγνωρίζεται από τη Σερβία, επιδιώκει επίσης την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Οι Αμερικανοί γερουσιαστές Gary Peters, της επιτροπής ενόπλων υπηρεσιών, και ο Chris Murphy, μέλος της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην πρωτεύουσα του Κοσσυφοπεδίου Πρίστινα, προέτρεψαν τη χώρα να εφαρμόσει μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Δύση με τη γειτονική Σερβία, ώστε να μπορέσει να ενταχθεί τόσο στο ΝΑΤΟ όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι υποψηφιότητες της Φινλανδίας και της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ αποτελούν επομένως μέρος της στρατιωτικοποίησης της ηπείρου (η «νατοϊκοποίησή» της), όπως επιδιώκεται από τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν επίσης καταστήσει σαφές ότι επιθυμούν μια ολοένα πιο πυρηνοποιημένη Ευρώπη. Η ένταξη των δύο χωρών, στην πραγματικότητα, θα έχει ως αποτέλεσμα την επέκταση της εδαφικής εμβέλειας της Συμμαχίας μέχρι τη ρωσική ανατολική Αρκτική πτέρυγα, καθιστώντας έτσι τη Ρωσία το μόνο κράτος εκτός ΝΑΤΟ στην Αρκτική. Αυτό δεν μπορεί να περιγραφεί με κανέναν άλλο τρόπο παρά ως η περαιτέρω «περικύκλωση» της Ρωσίας.
Λαμβάνοντας υπόψη τη γνωστή βούληση της Ατλαντικής Συμμαχίας να επεκταθεί, τουλάχιστον από το 1999, η οποία ήταν, παρεμπιπτόντως, μια περιβόητη παραβίαση της υπόσχεσης του 1990, θα μπορούσε κανείς ακόμη και να αιτιολογήσει ότι οι βασικοί στόχοι της Ρωσίας ήταν αμυντικού χαρακτήρα και ως επί το πλείστον απάντηση σε αυτό, και πως η διεύρυνση του ΝΑΤΟ ήταν μια από τις κύριες αιτίες της ουκρανικής κρίσης πριν από 9 χρόνια και παραμένει μέχρι σήμερα.
Η προθυμία της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ πολιτικής Δύσης να συνεργαστεί με την αντιπολίτευση στην Ουγγαρία (μέλος του ΝΑΤΟ) δείχνει πόσο άνετα νιώθει να στερήσει τη Βουδαπέστη της κυριαρχίας της στη λήψη τόσο εξωτερικών όσο και εσωτερικών πολιτικών αποφάσεων. Οι ενέργειες της Ουάσιγκτον να προωθήσει τα δικά της συμφέροντα χωρίς καν να λαμβάνει υπόψη τις θέσεις των δικών της εταίρων και συμμάχων ήταν σταθερά χαρακτηριστικό γνώρισμα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.
Η απόφαση που ελήφθη από την πολιτική ηγεσία της Φινλανδίας και της Σουηδίας με τη σειρά της να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ χωρίς τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος είναι μια σαφής ένδειξη ότι οι αρχές σε αυτά τα έθνη αγνοούν τις απόψεις των δικών τους πληθυσμών για βασικά ζητήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη αυτών των χωρών.
Εν μέσω της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης και του αυξανόμενου κόστους φιλοξενίας των κυμάτων των Ουκρανών προσφύγων, όταν υποβάλλουν αίτηση για ένταξη στη μεγαλύτερη στρατιωτική συμμαχία στον κόσμο, αυτές οι σκανδιναβικές χώρες βασικά υπογράφουν τεράστιες αυξήσεις στις δαπάνες του εθνικού προϋπολογισμού προκειμένου να εκπληρώσουν τις απαιτήσεις ένταξης στο ΝΑΤΟ. Αυτό θα έχει επίσης κοινωνικό και πολιτικό κόστος στο εσωτερικό.
Συνοψίζοντας, η απερίσκεπτη επέκταση του ΝΑΤΟ είναι βέβαιο πως θα αυξήσει τις εσωτερικές εντάσεις εντός του ευρωπαϊκού μπλοκ ενώ θα προκαλέσει περαιτέρω και θα ανταγωνιστεί τη Μόσχα, καθιστώντας έτσι την ειρήνη μια όλο και πιο μακρινή προοπτική.