ANDREW KORYBKO / Παρουσίαση Freepen.gr
Αυτή η εξέλιξη είναι μια άλλη παραχώρηση από το Καζακστάν προς τη Δύση σε μια προσπάθεια να ανακουφίσει την πίεση από αυτό το de facto νέο μπλοκ του Ψυχρού Πολέμου να αποστασιοποιηθεί περαιτέρω από τη Ρωσία μετά την ανεπίσημη συμμόρφωση με ορισμένες από τις κυρώσεις τους εναντίον του εταίρου του στην Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (EAEU). Είναι αδύνατο για το Καζακστάν να "αποσυνδέσει" πλήρως την οικονομία του με τη Ρωσία, αλλά ελπίζει πως η δημόσια αποστασιοποίηση από τη χώρα αυτή μπορεί να εξυπηρετήσει τον προαναφερθέντα σκοπό και επίσης να οδηγήσει σε κάποιες ανταμοιβές και από τη Δύση.
Το ανακοινωθέν των ηγετών της G7 τον περασμένο μήνα έδειξε ότι αυτή η ομάδα έχει την Κεντρική Ασία στο στόχαστρό της, γεγονός που έκανε την κυβέρνηση του Καζακστάν να σκεφτεί ότι θα μπορούσε να εξαργυρώσει μερικά από τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια που δεσμεύτηκαν για μη δυτικές χώρες για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής. Ο αναπληρωτής διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας του Καζακστάν δήλωσε στο Reuters τον περασμένο μήνα πως η χώρα του δεν αξίζει κυρώσεις από την ΕΕ κατά τον επόμενο προγραμματισμένο γύρο της, επειδή "τα χρηματοπιστωτικά μας ιδρύματα... δεν εργάζονται ή έχουν επαφή με κυρώσεις ρωσική τράπεζες”.
Δύο εβδομάδες αργότερα, στις αρχές Ιουνίου, ο υπουργός Οικονομικών του Καζακστάν ισχυρίστηκε ότι οι αρχές δεν έδωσαν εντολή στις εγχώριες τράπεζες να απορρίψουν συναλλαγές από τη Ρωσία, αφού τα μέσα ενημέρωσης της τελευταίας ανέφεραν πως αυτό είχε συμβεί δεκάδες φορές. Παρόλο που ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Μιχαήλ Γκαλούζιν δήλωσε ότι "δεν μπορεί να φανταστεί ένα τέτοιο σενάριο" όπου οι χώρες της Κεντρικής Ασίας να επιβάλλουν κυρώσεις στη δική του, σίγουρα φαίνεται εκ των υστέρων πως αυτό συνέβη, ειδικά υπό το φως της απόφασης του Καζακστάν να σταματήσει να φιλοξενεί συνομιλίες για τη Συρία.
Η τελευταία εξέλιξη που ενέπνευσε την παρούσα ανάλυση δεν έχει καμία σχέση με την οικονομία, αλλά στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στη Δύση ότι το Καζακστάν δεν αισθάνεται άνετα να συνδεθεί με τη Ρωσία εκτός από τυπικά στο πλαίσιο του Συμφώνου ασφαλείας CSTO και του εμπορικού μπλοκ EAEU. Ακόμη και όσον αφορά αυτά τα δύο πολυπολικά ιδρύματα στα οποία η χώρα τους είναι ιδρυτικό μέλος, δεν προσέφερε καμία υποστήριξη στην ειδική επιχείρηση της Μόσχας και το πρόσφατο σκάνδαλο κυρώσεων των τραπεζών της δείχνει ότι οι οικονομικοί δεσμοί δεν μπορούν να θεωρηθούν δεδομένοι.
Η πρώτη από αυτές τις παρατηρήσεις δεν αποτελεί πρόβλημα για τη Ρωσία, δεδομένου πως δεν απαιτεί στρατιωτική βοήθεια από το Καζακστάν, παρά το γεγονός ότι οι δύο είναι αμοιβαίοι αμυντικοί εταίροι, αλλά το δεύτερο είναι ενοχλητικό και για τις δύο χώρες, καθώς εγείρει πολύ σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τη βιωσιμότητα του εμπορικού τους μπλοκ. Η επιρροή που ασκεί ένα εχθρικό τρίτο μέρος όπως η Δύση στους διμερείς οικονομικούς δεσμούς των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων είναι ανησυχητική, διότι υποδηλώνει ότι το Καζακστάν είναι επιρρεπές στην ανάμειξη του χάσματος και του κανόνα.
Αυτό το κρατικό χτύπημα στην γεωστρατηγική Ευρασιατική καρδιά δεν είναι τόσο κυρίαρχο όσο ισχυρίζεται, το οποίο είναι το αποτέλεσμα του οικονομικού μοντέλου μετά την ανεξαρτησία. Το τέλος του Παλαιού Ψυχρού Πολέμου έκανε την ηγεσία του Καζακστάν να σκεφτεί ότι οι εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Δύσης δε θα επιστρέψουν ποτέ, γι ' αυτό προσπάθησε να ισορροπήσει μεταξύ τους όσον αφορά το κεφάλαιο, τις εισαγωγές, τις επενδύσεις, την πρόσβαση στην αγορά και τις εμπορικές συμφωνίες. Αυτό το μοντέλο λειτούργησε πολύ καλά στην τόνωση εντυπωσιακών ρυθμών ανάπτυξης, αλλά τώρα αναγκάζεται σε μια επιλογή μηδενικού αθροίσματος.
Η Δαμόκλειος Σπάθη των δυτικών δευτερευουσών κυρώσεων κρέμεται πάνω από το κεφάλι του Καζακστάν ως τιμωρία εάν αρνείται να αποστασιοποιηθεί εν μέρει από τη Ρωσία με ουσιαστικό τρόπο, ενώ ένα μερίδιο των 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων της G7 σε χρηματοδότηση υποδομών επεκτείνεται ταυτόχρονα με το καρότο για να το δελεάσει να συμμορφωθεί. Όπως φαίνεται, η Αστάνα λύγισε αφού οι τράπεζές της επέλεξαν να απορρίψουν συναλλαγές από τη Ρωσία, αλλά είναι αδύνατο να περιμένουμε πως αυτοί οι δύο θα "αποσυνδεθούν" πλήρως, αν και η Δύση πιθανότατα γνωρίζει αυτή την πραγματικότητα.
Αυτό το χειρότερο σενάριο θα παραλύσει την ενεργειακή βιομηχανία του Καζακστάν, η οποία εξαρτάται από τη Ρωσία τόσο για εισαγωγές όσο και για εξαγωγές, ενώ πιθανότατα θα καταλύσει μια σειρά κρίσεων στους συγκριτικά πιο εύθραυστους νότιους γείτονές της, αφού αποκοπούν από τη ρωσική ενέργεια. Δεν υπάρχει εύλογη πιθανότητα το Καζακστάν να προκαλέσει τέτοια άνευ προηγουμένου ζημιά στα δικά του οικονομικά συμφέροντα και συμφέροντα ασφαλείας, γι' αυτό η Δύση δεν έχει απειλήσει κυρώσεις κατά της ενεργειακής συνεργασίας της με τη Ρωσία.
Παρ ' όλα αυτά, η επιτυχία τους να πείσουν το Καζακστάν να επιβάλει ανεπίσημα κυρώσεις στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της Ρωσίας δείχνει ότι η Αστάνα προτίμησε να προκαλέσει μερική ζημιά στα δικά της οικονομικά συμφέροντα με τη Μόσχα, προκειμένου να αποφευχθεί η μαζική ζημιά που θα της προκάλεσε η Δύση μέσω δευτερογενών κυρώσεων. Το Καζακστάν επρόκειτο να υποφέρει με κάθε τρόπο αφού η Δύση οπλοποίησε το οικονομικό μοντέλο της μετά την ανεξαρτησία εναντίον του, αλλά επέλεξε να συμμαχήσει με αυτόν τον κακοποιό αντί με το ρωσική θύμα.
Αυτό το πλαίσιο βοηθά στην κατανόηση της απόφασης του Καζακστάν να σταματήσει να φιλοξενεί συνομιλίες για τη Συρία, καθώς είναι μια πιο δημόσια παραχώρηση προς τη Δύση από την άτυπη συμμόρφωσή του με τις ρωσική κυρώσεις. Σε αντάλλαγμα για να θυσιάσει τη φήμη του ως αναδυόμενης πολυπολικής Μεσαίας Δύναμης στη γεωστρατηγική Ευρασιατική καρδιά, το Καζακστάν ελπίζει πως η Δύση θα ανακουφίσει μέρος της πίεσης που ασκείται σε αυτό για περαιτέρω περιορισμό των οικονομικών-χρηματοπιστωτικών δεσμών με τη Ρωσία, καθώς και να το ανταμείψει με μερικά από τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια της G7 σε χρηματοδότηση υποδομών.
Μπορούμε μόνο να υποθέσουμε αν το Καζακστάν το έκανε αυτό κινούμενο από μόνο του για δικό του συμφέρον ή ως απάντηση στα δυτικά αιτήματα, αλλά εξακολουθεί να είναι μια παραχώρηση σε αυτό το de facto νέο μπλοκ Ψυχρού Πολέμου είτε έτσι είτε αλλιώς. Αν αυτή η χώρα συνεχίσει να υποκύπτει στην πίεση από εχθρικά τρίτα μέρη, τότε δεν μπορεί να αποκλειστεί πως μπορεί μια μέρα να εξαναγκαστεί να κάνει κάτι παρόμοιο εχθρικό προς την Κίνα. Είναι πολύ νωρίς για να προβλέψουμε αν αυτό θα συμβεί, αλλά δε θα ήταν έκπληξη σε αυτή την περίπτωση μετά το προηγούμενο που μόλις τέθηκε με τη Ρωσία.