[ΓΝΩΜΗ] Η απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου χρησιμεύει ως προπέτασμα καπνού για τις μηχανορραφίες του AKP

Οzan ΚΟSE / ΑFΡ

Επτά χρόνια έχουν περάσει από τα ταραχώδη γεγονότα της 15ης Ιουλίου 2016, όταν μια απόπειρα πραξικοπήματος συγκλόνισε την Τουρκία ως τον πυρήνα της. Η χώρα βυθίστηκε σε άνευ προηγουμένου χάος εκείνη την ημέρα, και ωστόσο, η πλήρης αλήθεια πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα παραμένει τυλιγμένη στο μυστήριο. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έσπευσε να κουνήσει το δάχτυλο, κατηγορώντας τον ισλαμιστή κληρικό Φετουλάχ Γκιουλέν με έδρα τις ΗΠΑ ότι ήταν ο εγκέφαλος του πραξικοπήματος κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης στις 16 Ιουλίου. 

Τουρκμέν Τερζί - turkishminute.com / Παρουσίαση Freepen.gr

Ωστόσο, ο Γκιουλέν αρνείται συνεχώς οποιαδήποτε ανάμειξη στην απόπειρα πραξικοπήματος. Πάντως υπάρχει συναίνεση μεταξύ όλων των μεγάλων κομμάτων της αντιπολίτευσης στην Τουρκία, και μιας σημαντικής μερίδας των μέσων ενημέρωσης, ότι μέλη του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) μπορεί να είχαν ρόλο στην απόπειρα πραξικοπήματος. Έχουν επίσης διατυπωθεί ισχυρισμοί πως το AKP και ο εκλογικός του εταίρος, το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), εμπόδισαν τις επίσημες έρευνες για απόκρυψη πιθανής εμπλοκής τους.

Τα τελευταία δύο χρόνια, τα κόμματα της αντιπολίτευσης υπέβαλαν περισσότερες από 13 κοινοβουλευτικές προτάσεις για τη διερεύνηση των πολιτικών διασυνδέσεων του γεγονότος της 15ης Ιουλίου, αλλά το ΑΚΡ παρεμπόδιζε με συνέπεια αυτές τις προσπάθειες. Ο Kemal Kılıçdaroğlu, ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κατηγόρησε ευθαρσώς τον Ερντογάν πως είναι ο πολιτικός εγκέφαλος πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος. Ο Temel Karamollaoğlu, ηγέτης του Κόμματος Ευτυχίας, έχει υποστηρίξει ότι το ίδιο το ΑΚΡ ήταν η πολιτική πτέρυγα της απόπειρας πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Τόσο το Iyi (Καλό) Κόμμα όσο και το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) έχουν επανειλημμένα υποβάλει προτάσεις στο κοινοβούλιο απαιτώντας την αποκάλυψη των πολιτικών κινήτρων πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. 

Ο διακεκριμένος Τούρκος δημοσιογράφος ερευνητής και πρώην βουλευτής Ahmet Şık κατηγόρησε το ΑΚΡ για τη διαγραφή του πλήρους βίντεο από την αεροπορική βάση και το αρχηγείο του Γενικού Επιτελείου Ακιντζί, κρίσιμες τοποθεσίες κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος. Μια κοινοβουλευτική επιτροπή, αποτελούμενη από νομοθέτες από τέσσερα διαφορετικά κόμματα, ξεκίνησε έρευνα για το πραξικόπημα τον Οκτώβριο. Ωστόσο, αυτή η έρευνα τερματίστηκε ξαφνικά τον Δεκέμβριο του 2016 μετά τον ισχυρισμό του Ερντογάν ότι όλα ήταν διαφανή και ξεκάθαρα, εμποδίζοντας έτσι την κλήση βασικών προσωπικοτήτων όπως ο αρχηγός της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών Hakan Fidan και ο υπουργός Άμυνας Hulusi Akar, οι οποίοι ήταν κεντρικοί πρωταγωνιστές στα γεγονότα. Αυτό σημαίνει πως τα αρχεία του τουρκικού κοινοβουλίου δεν περιέχουν πληροφορίες σχετικά με την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Εν τω μεταξύ, ο Ερντογάν συνεχίζει να καταδιώκει τους επικριτές του, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών τους και όσων ασχολούνται με φιλανθρωπικό έργο, χωρίς καμία κατηγορία.

Στον απόηχο της απόπειρας πραξικοπήματος, τα δικαστήρια, με πολιτικά κίνητρα, συνέλαβαν δεκάδες χιλιάδες άτομα που συνδέονται με το κίνημα του Γκιουλέν, εμπνευσμένα από τον κληρικό Γκιουλέν. Πάνω από 130.000 δημόσιοι υπάλληλοι απολύθηκαν από τις θέσεις τους σε μια εκκαθάριση μετά το πραξικόπημα και περισσότερα από 150 μέσα ενημέρωσης έκλεισαν. Αν και περίπου 300 στρατιώτες συμμετείχαν στο πραξικόπημα, οι επιπτώσεις επεκτάθηκαν σε περισσότερους από 24.000 στρατιώτες που εκδιώχθηκαν από τον τουρκικό στρατό, συμπεριλαμβανομένων 150 στρατηγών. Ως αποτέλεσμα αυτής της σαρωτικής καταστολής, το ΑΚΡ του Ερντογάν γέμισε βασικούς κρατικούς θεσμούς αποκλειστικά με εκείνους που είναι πιο πιστοί στο κόμμα και τον ηγέτη του. Ο Ερντογάν κατάφερε να πραγματοποιήσει μια σημαντική πολιτική μετάβαση, μετατρέποντας το κοινοβουλευτικό σύστημα της Τουρκίας σε έναν τύπο εκτελεστικής προεδρίας, καθιερώνοντας ουσιαστικά την μονοπρόσωπη διακυβέρνηση.

Τα αινιγματικά γεγονότα της 15ης Ιουλίου επέτρεψαν στον Ερντογάν να κρύψει τις παράνομες δραστηριότητές του, συμπεριλαμβανομένων των εκτεταμένων υποθέσεων διαφθοράς του Δεκεμβρίου 2013, που ενέπλεξαν την οικογένειά του και τον στενό του κύκλο. Ο Ερντογάν δημιούργησε μια συμμαχία κατανομής της εξουσίας με το τουρκικό στρατιωτικό κατεστημένο, που αναφέρεται ως «βαθύ κράτος». Το δικαστικό σώμα και η αστυνομία, με την υποστήριξη του Ερντογάν, διεξήγαγαν τις δίκες Ergenekon και Sledgehammer [Βαριοπούλα] εναντίον ανώτερων τουρκικών στρατιωτικών, δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών, επιχειρηματιών, πολιτικών και μελών της πολιτικής αντιπολίτευσης. Η Ergenekon αναφέρεται σε ένα υποτιθέμενο μυστικό δίκτυο που κατηγορείται πως λειτουργούσε ως παράλληλο κράτος εντός της Τουρκίας για αρκετές δεκαετίες. Ωστόσο, τον Απρίλιο του 2015, τα πολιτικά επηρεασμένα δικαστήρια της Τουρκίας αθώωσαν 236 πρώην στρατιωτικούς στην υπόθεση υψηλού προφίλ Sledgehammer (Balyoz). Οι αναφορές τονίζουν πως πολλοί από αυτούς τους αθωωμένους στρατιώτες συμμετείχαν ενεργά στην απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Οι δίκες Ergenekon και Sledgehammer αποκάλυψαν τη συμμετοχή του βαθέως κράτους σε πολυάριθμες εξωδικαστικές δολοφονίες, συμπεριλαμβανομένων αυτών του Τούρκου Αρμένιου δημοσιογράφου Hrant Dink, του ακαδημαϊκού Necip Hablemitoğlu και του Muhsin Yazıcıoğlu, ιδρυτή και ηγέτη του Κόμματος Μεγάλης Ενότητας (BBP), μεταξύ άλλων κατά τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του ΑΚΡ. Στη συνέχεια, ο Ερντογάν μετέφερε την ευθύνη για αυτές τις δολοφονίες στο κίνημα Γκιουλέν, ευθυγραμμιζόμενος με το βαθύ κράτος και αποφεύγοντας την ευθύνη. Πρόσφατα, ο πρώην ταξίαρχος Gökhan Şahin Sönmezateş, ο οποίος συμμετείχε στην απόπειρα πραξικοπήματος, δήλωσε κατά τη διάρκεια μιας δίκης για το πραξικόπημα πως η 15η Ιουλίου δεν ήταν ένα πραξικόπημα υπό την ηγεσία του Γκιουλέν, αλλά μια κρατική συνωμοσία.

Ο Ερντογάν έχει κάνει πολλαπλές, αντικρουόμενες δηλώσεις για την ώρα έναρξης της απόπειρας πραξικοπήματος. Αυτό τροφοδότησε εικασίες ότι μπορεί να σχεδίαζε να πραγματοποιήσει το πραξικόπημα στο παραθαλάσσιο θέρετρο Μαρμαρίς στη νοτιοδυτική Τουρκία, καθώς εξαφανίστηκε μυστηριωδώς από την κοινή θέα μεταξύ 9 Ιουλίου και 15 Ιουλίου. Οι πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της απόπειρας πραξικοπήματος, Φιντάν και Ακάρ, έχοντας περάσει έξι ώρες σε συναντήσεις στο αρχηγείο του στρατού την προηγούμενη ημέρα του πραξικοπήματος, δεν έχουν αποκαλύψει σημαντικές λεπτομέρειες για την απόπειρα πραξικοπήματος. Παρά τους αμφιλεγόμενους ρόλους τους, προωθήθηκαν μέσα στο κατεστημένο.

Η γέφυρα του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη μετονομάστηκε από τότε σε Γέφυρα Μαρτύρων της 15ης Ιουλίου σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί η επίσημη αφήγηση. Πολλά άλλα ιδρύματα, γέφυρες, σχολεία και δρόμοι έχουν ονομαστεί από τις 15 Ιουλίου για να ενισχύσουν τον καθιερωμένο λόγο. Το AKP του Ερντογάν συνεχίζει να εμποδίζει τα μέσα ενημέρωσης, τα πολιτικά κόμματα, ακόμη και το κοινοβούλιο να ερευνήσουν τους πραγματικούς ενόχους πίσω από την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Αντίθετα, για το κόμμα συνεχίζει να είναι αποδιοπομπαίος τράγος το κίνημα Γκιουλέν, χρησιμοποιώντας το ως προπέτασμα καπνού για να κρύψει τα δικά του αδικήματα.