ANDREW KORYBKO / Παρουσίαση Freepen.gr
"Έχουμε διαφορετικές, ενίοτε αντίθετες απόψεις σε ορισμένα θέματα με τον Πρόεδρο Ερντογάν. Αλλά κρατάει το λόγο του σαν πραγματικός άνθρωπος. Δεν κουνάει την ουρά του. Αν πιστεύει πως κάτι είναι καλό για τη χώρα του, πηγαίνει για αυτό. Πρόκειται για προβλεψιμότητα. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε με ποιον έχετε να κάνετε”
Ο Πρόεδρος Πούτιν εξακολουθούσε να αισθάνεται τον ίδιο τρόπο σχεδόν δύο χρόνια αργότερα τον Οκτώβριο του 2022:
"Ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι ένας συνεπής και αξιόπιστος εταίρος. Αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του, ότι είναι αξιόπιστος συνεργάτης...Γνωρίζουμε πως εάν καλύψαμε μια δύσκολη πορεία και είναι δύσκολο να καταλήξουμε σε συμφωνία, αλλά καταλήξαμε παρ ' όλα αυτά, μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως θα εφαρμοστεί”
Λίγο αργότερα, στις αρχές Δεκεμβρίου, η πρώην Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ παραδέχτηκε ότι η δημόσια υποστήριξή της στις συμφωνίες του Μινσκ ήταν απλώς ένα τέχνασμα για να κερδίσει χρόνο για τον επανεξοπλισμό της Ουκρανίας πριν από την προγραμματισμένη ανακατάληψη του Ντονμπάς. Ο Πρόεδρος Πούτιν την είχε εμπιστευτεί πως θα κρατήσει το λόγο της όπως εμπιστεύτηκε τον Πρόεδρο Ερντογάν, γι ' αυτό και ήταν βαθιά απογοητευμένος από την παραδοχή της. Όπως το έθεσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου το Δεκέμβριο του 2022:
"Ειλικρινά, δεν περίμενα να το ακούσω αυτό από την πρώην ομοσπονδιακή καγκελάριο γιατί πάντα πίστευα ότι οι ηγέτες της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας ήταν ειλικρινείς μαζί μας... Προφανώς, καταλάβαμε τι συμβαίνει πολύ αργά, ειλικρινά"
Η μεγάλη στρατηγική της Ρωσίας μέχρι την έναρξη της Ειδικής της επιχείρησης ήταν να επιτύχει μια συμφωνία με τις ΗΠΑ για την Ουκρανία που θα επιλύσει ειρηνικά το δίλημμα ασφαλείας τους και έτσι θα επιτρέψει στη χώρα του να χρησιμεύσει ως οικονομική γέφυρα μεταξύ της ΕΕ και της Κίνας. Αυτό ήταν καταδικασμένο να αποτύχει εκ των υστέρων, επειδή ο Πρόεδρος Πούτιν – ο οποίος δεν είναι ούτε το τέρας, ο τρελός, ούτε ο εγκέφαλος που έχει γελοιοποιηθεί ως τέτοιος – προέβαλε ευσεβώς την ορθολογική κοσμοθεωρία του στη Δύση.
Απέτυχε να συνειδητοποιήσει μέχρι που ήταν πολύ αργά ότι ήταν όλοι ανεπανόρθωτοι φιλελεύθεροι-παγκοσμιοποιητές που θα θυσιάσουν με ανυπομονησία τα αντικειμενικά εθνικά τους συμφέροντα για να προωθήσουν τη ριζοσπαστική ιδεολογία τους. Αυτό εξηγεί γιατί ήταν σε θέση να τον εξαπατήσουν για τόσο πολύ καιρό. Παρά την καθυστερημένη συμφωνία με αυτήν την πραγματικότητα, ο Πρόεδρος Πούτιν παρέμεινε πεπεισμένος πως ο Τούρκος ομόλογός του ήταν διαφορετικός, τόσο επειδή είναι μη Δυτικός ηγέτης όσο και επειδή είχε αρκετές διαφωνίες υψηλού προφίλ με τη Δύση.
Η αλήθεια είναι ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι πράγματι διαφορετικός από τον Μπάιντεν και τη Μέρκελ, αφού δεν είναι φιλελεύθερος-παγκοσμιοποιητής όπως αυτοί, αλλά αυτό το κάνει ακόμη πιο απογοητευτικό που δεν κράτησε το λόγο του για τη συμφωνία Azovstal όπως περίμενε ο Πρόεδρος Πούτιν. Αν και η απελευθέρωσή αυτών των φασιστών μαχητών παρουσιάζεται από τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης ως "χειρονομία καλής θέλησης" μετά την τελευταία επίσκεψη του Ζελένσκι, μπορεί να υποστηριχθεί πως ήταν στην πραγματικότητα μέρος μιας ευρύτερης συμφωνίας που αποσκοπούσε στην προώθηση μιας προσέγγισης με τη Δύση.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Πρόεδρος Ερντογάν συμφώνησε να υποστηρίξει την προσφορά της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ σε αντάλλαγμα για την "ενεργή υποστήριξη των προσπαθειών για την αναζωογόνηση της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και της απελευθέρωσης των θεωρήσεων" [βίζα] σύμφωνα με τη δήλωση Τύπου τους. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζέικ Σάλιβαν δήλωσε στη συνέχεια ότι ο Μπάιντεν υποστηρίζει την πώληση των F-16 στην Τουρκία χωρίς "προειδοποιήσεις ή όρους", με τις οι δύο εξελίξεις να συμβάλλουν στη βελτίωση των προβληματικών σχέσεων Τουρκίας-Δύσης.
Ως εκ τούτου, ο Πρόεδρος Ερντογάν ενήργησε εν μέρει σύμφωνα με αυτό που περίμενε ο Ρώσος ομόλογός του σε σχέση με το να κάνει αυτό που θεωρεί καλό για τη χώρα του, αν και αυτό ήταν εις βάρος του Τούρκου ηγέτη που παραβίασε τη συμφωνία Azovstal με τον Πρόεδρο Πούτιν. Επιπλέον, έλαβε απτά μέτρα για την απελευθέρωση αυτών των φασιστών μαχητών και την υποστήριξη της προσφοράς της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ σε αντάλλαγμα για ασαφείς υποσχέσεις ότι θα σημειωθεί πρόοδος στη βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών δεσμών με την ΕΕ και των στρατιωτικών με τις ΗΠΑ.
Αυτό δε σημαίνει ότι ούτε η ΕΕ ούτε οι ΗΠΑ θα τηρήσουν το λόγο τους, δεδομένου πως είναι προς το συμφέρον τους να το πράξουν, ώστε να μην γίνει αγανακτισμένος αφού θα μοιάζει ανόητος ενώπιον του λαού του, αν τον εμπαίξουν και ως εκ τούτου αυξάνει τις πιθανότητες ότι η Τουρκία μπορεί να περιστραφεί προς τα ανατολικά με εκδίκηση. Αντίθετα, είναι απλό να επισημάνουμε ότι το αντάλλαγμα μέχρι στιγμής είναι μονόπλευρο επειδή έγιναν απτές ενέργειες σε αντάλλαγμα για ασαφείς υποσχέσεις. Ένας τέτοιος συμβιβασμό δεν αναμενόταν από κάποιον τόσο λογικό όσο ο Πρόεδρος Ερντογάν.
Αυτή η παρατήρηση προσδίδει αξιοπιστία στην υποψία που εξέφρασε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ πως η Τουρκία "αναγκάστηκε" να το κάνει αυτό ενόψει της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, αν και πρόσθεσε επίσης ότι "η παραβίαση μιας συμφωνίας δεν κολακεύει κανέναν". Δε θα επηρεάσει τα σχέδια του κόμβου φυσικού αερίου των χωρών τους ή άλλες μορφές "αμοιβαία επωφελούς εμπορικής και οικονομικής συνεργασίας", διαβεβαίωσε όλους, αλλά η Ρωσία "σίγουρα θα λάβει υπόψη την τρέχουσα κατάσταση όταν θα συνάψει μελλοντικές συμφωνίες σε διάφορους τομείς”.
Η πραγματική καλή θέληση που είχε δημιουργήσει προηγουμένως η Τουρκία μεταξύ των Ρώσων που χαράσσουν πολιτική εξατμίζεται, όπως αποδεικνύεται από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Άμυνας και ασφάλειας του Συμβουλίου Ομοσπονδίας Βίκτορ Μποντάρεφ προειδοποιώντας ότι τώρα κινδυνεύει να θεωρηθεί ως "εχθρική" μετά από αυτό το σκάνδαλο. Είπε επίσης πως "ασφαλώς, η εθνική ασφάλεια και το εθνικό συμφέρον έχουν την προτεραιότητα. Αλλά ακόμη και κάτω από σοβαρή δυτική πίεση θα πρέπει να διατηρηθεί το κύρος τους, όπως απέδειξε επανειλημμένα ο Ούγγρος ηγέτης Βίκτορ Ορμπάν”.
Αυτή η αντίδραση ήταν επίσης απολύτως προβλέψιμη, οπότε δεν υπάρχει περίπτωση ο Πρόεδρος Ερντογάν να αιφνιδιάστηκε από αυτήν, πράγμα που σημαίνει ότι εξακολουθεί να παραβιάζει τη συμφωνία Azovstal παρά το γεγονός πως γνωρίζει τις συνέπειες που θα είχε για την προσωπική του σχέση με τον Πρόεδρο Πούτιν και τον τρόπο με τον οποίο η Ρωσία προσεγγίζει την Τουρκία. Έχοντας αυτό κατά νου, θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν η περίπτωση που "αναγκάστηκε" σε μια επιλογή μηδενικού αθροίσματος από το ΝΑΤΟ ενόψει της Συνόδου Κορυφής του για να επιλέξει μεταξύ Ρωσίας και δύσης.
Μπορούμε μόνο να υποθέσουμε ποιες θα ήταν οι συνέπειες της άρνησής του να εισέλθει σε αυτό το αντάλλαγμα μαζί τους, αλλά ήταν προφανώς αρκετά σοβαρές ώστε ο Πρόεδρος Ερντογάν να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα εθνικά συμφέροντα της χώρας του εξυπηρετούνται καλύτερα από τη συμμόρφωση παρά την αδιαφορία. Αυτό δεν αποτελεί δικαιολογία για αυτό που έκανε, αλλά μια εξήγηση που τίθεται σε μια καλοπροαίρετη προσπάθεια να κατανοήσει πως συμπεριφέρεται με τρόπο που είναι εντελώς αντίθετος με αυτό που περίμενε ο Πρόεδρος Πούτιν.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν υπολόγισε σωστά ότι ο Πρόεδρος Πούτιν είναι πολύ λογικός για να αναστείλει την "αμοιβαία επωφελή εμπορική και οικονομική συνεργασία" ως απάντηση, αν και γνώριζε επίσης την ίδια στιγμή πως η παραβίαση της συμφωνίας Azovstal πιθανότατα θα περιορίσει τη μελλοντική συνεργασία τους ακριβώς όπως υπονοούσε ο Πεσκόφ. Παρ' όλα αυτά, ρίσκαρε αυτή τη συνέπεια γιατί άξιζε την ευκαιρία να βελτιώσει τους δεσμούς με τη Δύση και να ανακουφίσει την πίεση που συνδέεται με την Τουρκία, παρά το γεγονός ότι η ανταλλαγή τους μέχρι στιγμής ήταν αμερόληπτη.
Πιθανότατα δεν θα είχε τσιμπήσει αυτά τα παροιμιώδη "καρότα", εκτός εάν η χώρα του απειλήθηκε να χτυπηθεί με ένα σωρό "μπαστούνια", καθώς η συμφωνία με αυτήν τη συμφωνία απαιτούσε να δυσφημίσει την σκληρά κερδισμένη φήμη του ως κάποιος που "κρατά το λόγο του σαν πραγματικός άνθρωπος" και πιθανώς περιορίζοντας τους μελλοντικούς δεσμούς με τη Ρωσία. Επιστρέφοντας στον έπαινο του Προέδρου Πούτιν για τον Τούρκο ομόλογό του, μπορεί επομένως να ειπωθεί ότι ήταν εν μέρει σωστός αλλά και εν μέρει λάθος.
Από τη μία πλευρά, ο Πρόεδρος Ερντογάν έκανε πράγματι αυτό που ειλικρινά πίστευε ότι ήταν καλό για τη χώρα του, αλλά μόνο ως μέρος μιας επιλογής μηδενικού αθροίσματος που "αναγκάστηκε" να κάνει υπό πίεση. Ο Ρώσος ηγέτης δεν περίμενε ο υπερήφανος ομόλογός του να δυσφημίσει τον εαυτό του και ήταν σίγουρος πως ποτέ δε θα επιδεινώσει τους δεσμούς με έναν εταίρο μόνο για την αόριστη υπόσχεση της βελτίωσής τους με ένα άλλο. Ο Πρόεδρος Πούτιν έκανε λάθος, αλλά το ίδιο και οι υποστηρικτές του Προέδρου Ερντογάν που πίστευαν ότι είχε περισσότερο αυτοσεβασμό από αυτό.