Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
«Η Τουρκία περιμένει στην πόρτα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πάνω από 50 χρόνια τώρα και σχεδόν όλες οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ είναι πλέον μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάνω αυτό το κάλεσμα σε αυτές τις χώρες που κράτησαν την Τουρκία να περιμένει στις πύλες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για περισσότερα από 50 χρόνια», είπε ο Ερντογάν. «Πρώτα, ανοίξτε τον δρόμο για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μετά θα τον ανοίξουμε για τη Σουηδία, όπως τον είχαμε ανοίξει και για τη Φινλανδία».
Η Τουρκία είναι υποψήφια μέλος της ΕΕ από το 1999. Από το 2016, οι διαπραγματεύσεις για ένα καθεστώς χωρίς βίζα μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ έχουν ανασταλεί. Η προσπάθεια της χώρας για ένταξη στην ΕΕ έχει σταματήσει λόγω της δημοκρατικής οπισθοδρόμησης και της αδυσώπητης κατοχής του βόρειου τμήματος της Κύπρου-μέλους της ΕΕ από το 1974.
Τελικά, ο Ερντογάν οπισθοχώρησε μόλις λίγες ώρες μετά την έκδοση του εκβιασμού του.
«Είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω… ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν συμφώνησε να προωθήσει το πρωτόκολλο προσχώρησης για τη Σουηδία στη μεγάλη εθνική συνέλευση το συντομότερο δυνατό και να συνεργαστεί στενά με τη συνέλευση για να εξασφαλίσει την επικύρωση», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ την παραμονή της συνόδου κορυφής της συμμαχίας στο Βίλνιους, που θα διεξαχθεί στις 11-12 Ιουλίου.
Η Φινλανδία και η Σουηδία υπέβαλαν αίτηση για ένταξη στο μπλοκ το Μάιο του 2022. Η Φινλανδία απέκτησε την ιδιότητά της στις 4 Απριλίου 2023, ενώ οι Σουηδοί αναμένουν έγκριση από την Ουγγαρία και την Τουρκία. Καθώς η Τουρκία δε θα παραδώσει ποτέ την κατοχή της στη βόρεια Κύπρο, η ένταξη της στην ΕΕ θα σταματήσει για πάντα, καθιστώντας το τελεσίγραφο του Ερντογάν είτε μια απελπισμένη ενέργεια είτε έναν υπολογισμένο ελιγμό για την προώθηση άλλων συμφερόντων.
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας, Tobias Billström, δήλωσε στο δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό SVT ότι αναμένει πως η Τουρκία θα σηματοδοτήσει τελικά ότι θα αφήσει τη Σουηδία να ενταχθεί στη συμμαχία, αν και δεν μπορούσε να πει αν αυτό θα συμβεί στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη λιθουανική πρωτεύουσα. Ο κορυφαίος διπλωμάτης της Σουηδίας είπε πως αναμένει από την Ουγγαρία, η οποία επίσης δεν έχει επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας, να το κάνει πριν από την Τουρκία.
Η Τουρκία και η Ουγγαρία παραμένουν τα μόνα μέλη του ΝΑΤΟ που εξακολουθούν να εμποδίζουν τη Σουηδία να γίνει το 32ο μέλος του μπλοκ υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν να σηματοδοτεί έντονα ότι θα ακολουθήσει το παράδειγμα του Ερντογάν και θα εγκρίνει την ένταξη της Σουηδίας μόνο εάν κάνει το ίδιο η Τουρκία.
Τώρα που ο Ερντογάν φέρεται να ξεμπλοκάρει το δρόμο της Σουηδίας, το ερώτημα είναι τι προσφέρθηκε για να κατευνάσει τον Τούρκο ηγέτη. Πιθανώς, ο Ερντογάν θα είχε ξεμπλοκάρει τη διαδικασία ένταξης μόνο με την υπόσχεση να λάβει μαχητικά αεροσκάφη F-16, να προωθήσει τις ενταξιακές συνομιλίες στην ΕΕ χωρίς να αλλάξει την εγχώρια καταπίεση και την εθνοκάθαρση στο εξωτερικό ή να εξασφαλίσει δυτική χρηματοδότηση καθώς η τουρκική οικονομία συνεχίζει να τροφοδοτείται με χρήματα από τον Κόλπο.
Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ θα κυριαρχεί το πώς θα δει η συμμαχία τη μελλοντική της σχέση με το Κίεβο εν μέσω ατελείωτων προσπαθειών του προέδρου Volodymyr Zelensky για να γίνει η Ουκρανία μέλος και να υπογράψει το αμοιβαίο αμυντικό σύμφωνο. Προφανώς, όμως, θα συζητηθεί και η κατάσταση της Σουηδίας αφού η Τουρκία είναι το κύριο εμπόδιο για την ένταξή τους.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, από την πλευρά του, προσχώρησε σε μια χορωδία άλλων Ευρωπαίων ηγετών και αξιωματούχων που είπαν πως η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ δεν πρέπει να συνδέεται με την αδιέξοδη προσπάθεια ένταξης της Άγκυρας στην ΕΕ.
«Η Σουηδία πληροί όλες τις προϋποθέσεις για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Το άλλο ερώτημα είναι αυτό που δεν συνδέεται με αυτό. Και αυτός είναι ο λόγος που δεν νομίζω ότι πρέπει να θεωρηθεί ως ένα συνδεδεμένο ζήτημα», είπε ο Γερμανός καγκελάριος.
Ο Στόλτενμπεργκ εξέφρασε επίσης πριν ανακοινώσει την απεμπλοκή του Ερντογάν ότι τα δύο ζητήματα δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους, υπενθυμίζοντας πως ενώ υποστηρίζει την προσπάθεια της Άγκυρας για ένταξη στην ΕΕ, δεν ήταν ένας από τους όρους της συμφωνίας που υπέγραψαν Τουρκία, Σουηδία και Φινλανδία το 2022 στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη.
Παρά το γεγονός ότι ο Ερντογάν αρχικά προσέθεσε άλλο έναν όρο στην ένταξη της Σουηδίας, δεν είναι σημάδι ότι η Τουρκία έχει γίνει απατεώνας στο ΝΑΤΟ, αλλά μάλλον είναι ο Τούρκος πρόεδρος που εκβιάζει τη συμμαχία και την ΕΕ για να κερδίσει πλεονεκτήματα για τη χώρα του – ποια είναι αυτά συγκεκριμένα από την ένταξη στην ΕΕ που δεν είναι ρεαλιστική, μένει να το δούμε.
Ο Ερντογάν έσπασε μια συμφωνία που είχε με τη Μόσχα, απελευθερώνοντας στις 8 Ιουλίου, λίγες μόνο μέρες πριν από τη σύνοδο του ΝΑΤΟ, πέντε αξιωματικούς του ουκρανικού τάγματος Azov, οι οποίοι επέστρεψαν στην Ουκρανία με προεδρικό αεροπλάνο. Οι μαχητές του τάγματος Azov ήταν αιχμάλωτοι από τη μάχη του Azovstal μετά τη ρωσική απελευθέρωση του λιμανιού της Μαριούπολης. Ο Ερντογάν δεν είχε προφανή λόγο για να παραβιάσει τη συμφωνία, πράγμα που σημαίνει ότι θα θέλει τώρα κάτι στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ για να το κάνει αυτό.
Αν και μπορεί να φαίνεται πως ο Ερντογάν φέρεται ως απατεώνας θέτοντας μια αδύνατη προϋπόθεση για να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ η Σουηδία, απλώς αξιοποιεί τη δυνατότητα για να κερδίσει κάποιο πλεονέκτημα για την Τουρκία. Η απελευθέρωση των μελών του τάγματος Azov χωρίς φαινομενικά καλό λόγο καταδεικνύει ότι η Τουρκία εξακολουθεί να είναι σταθερά εντός του μπλοκ του ΝΑΤΟ.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr