της Κέρης Μαυρομμάτη
Δρ Διεθνούς Δικαίου, μέλος της ΠΓ του ΕΠΑΜ
Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα συναντηθούν στο Βίλνιους της Λιθουανίας στις 11-12 Ιουλίου 2023 για να αντιμετωπίσουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως η ένταξη της Ουκρανίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ , οι εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, η ενίσχυση της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ και η αναβίωση, για πρώτη φορά μετά το Β παγκόσμιο πόλεμο, των αποκαλούμενων περιφερειακών σχεδίων, με νατοϊκές οδηγίες αναβάθμισης του ανθρώπινου δυναμικού των εθνικών στρατιωτικών δυνάμεων και της στρατιωτικής υλικοτεχνικής τους υποδομής στο 2% του ΑΕΠ κάθε κράτους-μέλους μέσα σε μια δεκαετία ως ελάχιστη απαίτηση.
Η Τουρκία ήδη από το 2022 έχει εμποδίσει την έγκριση αυτών των περιφερειακών σχεδίων λόγω της διατύπωσης σχετικά με τις γεωγραφικές τοποθεσίες όπως η Κύπρος.
Η Τουρκία στη σύνοδο κορυφής στο Βίλνιους πρόβαλε δυο απαιτήσεις- εκβιασμούς για να συναινέσει στην επικύρωση των νατοϊκών στρατιωτικοπολιτικών σχεδιασμών.
Πρώτον να μην υπάρχει αναφορά στα νατοϊκά σχέδια και στους νατοϊκούς χάρτες στην Κύπρο ως κυρίαρχο κράτος, και δεύτερον τα Στενά στα Δαρδανέλια, στη Θάλασσα του Μαρμαρά και στο Βόσπορο, που αναφέρονται ως «Στενά» στον τίτλο , στο Προοίμιο και στα άρθρα της Διεθνούς Συνθήκης του Μοντρέ 1936, να αναφέρονται στα σχέδια του ΝΑΤΟ ως «Τουρκικά Στενά».
Ερωτούμε εάν στις 11-12 Ιουλίου ο υπεύθυνος για την υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων Έλληνας πρωθυπουργός της νατοϊκής Ελλάδας θα συναινέσει σ’ αυτούς τους τουρκικούς εκβιασμούς, που αποτελούν πρόδηλη παραβίαση κανόνων και αρχών διεθνούς δικαίου και των διατάξεων της συνθήκης του ΝΑΤΟ, με συνέπεια την άμεση προσβολή των εθνικών συμφερόντων του ελληνισμού.
Εμείς πιστεύουμε ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει, ως πολιτειακό όργανο, την ευθύνη να αρνηθεί να συναινέσει σε οποιαδήποτε νατοϊκή-αμερικανική παράνομη λύση στο διεθνές τουρκικό πρόβλημα της παραβίασης των διεθνών κανόνων με την άσκηση συστηματικού τουρκικού εκβιασμού προς το ΝΑΤΟ-ΗΠΑ για τους παρακάτω νόμιμους λόγους:
Η Κύπρος είναι ανεξάρτητο κράτος από το 1960 και ισότιμο κράτος μέλος του ΟΗΕ.
Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ έχουν διεθνή συμβατική υποχρέωση, ως κράτη μέλη του ΟΗΕ, να σεβασθούν το νόμιμο δικαίωμα ύπαρξης της Κύπρου ως ανεξάρτητου-κυρίαρχου κράτους μέλους της διεθνούς κοινότητας, σύμφωνα με τους κανόνες του γενικού διεθνούς δικαίου περί νομίμου σύστασης και περί διεθνούς αναγνώρισης του κράτους της κυπριακής δημοκρατίας.
Η Κύπρος ως μέλος της διεθνούς κοινότητας ασκεί ενιαία πολιτειακή κυριαρχία εντός σαφώς καθορισμένων συνόρων αποκλειομένης της εξουσίας οιουδήποτε άλλου κράτους ή οργάνωσης, σύμφωνα με τη θεμελιώδη αρχή του διεθνούς δικαίου περί πολιτειακής κυριαρχίας ενός κράτους.
Το έδαφος του κράτους της Κύπρου καθορίζεται από σύνορα, που είναι χαρακτηριστικό της σύγχρονης οργάνωσης ενός κράτους, κατά το διεθνές δίκαιο.
Το ΝΑΤΟ, ως περιφερειακός οργανισμός του ΟΗΕ σύμφωνα με το άρθρο 51 ΧΗΕ περί δικαιώματος συλλογικής αμύνης, προτείνει στα κράτη μέλη του να συναινέσουν, υποκύπτοντας στους τουρκικούς εκβιασμούς, στη παραβίαση των κανόνων και των αρχών του διεθνούς δικαίου, ούτως ώστε το κράτος της Κύπρου να μην αναφέρεται ως κυρίαρχο κράτος-μέλος του ΟΗΕ στα νατοϊκά σχέδια, αλλά ως γεωγραφικοί παράλληλοι.
Όμως το κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μπορεί να καταλυθεί ή να διαμελισθεί σε δύο κράτη, ή να γίνει χώρος από χώρα με απόφαση των κρατών μελών του ΝΑΤΟ, διότι αυτά δεσμεύονται και ως μέλη του ΟΗΕ να εφαρμόζουν τις αρχές και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου, περί νομίμου σύστασης και περί νομίμου διεθνούς αναγνώρισης του κυπριακού κράτους ως ισότιμου κράτους μέλους ΟΗΕ, καθώς και περί μη αποδοχής των αποτελεσμάτων της διεθνούς παράνομης πράξης βίας της τουρκικής εισβολής και κατοχής τμήματος του κυπριακού εδάφους .
Η Συνθήκη του Βορειοατλαντικού συμφώνου (ΝΑΤΟ) περιλαμβάνει ότι τα κράτη μέλη διαδηλώνουν τη πίστη τους στις αρχές και στους σκοπούς του Χάρτη ΟΗΕ.
Οι διατάξεις για τις αρχές και τους σκοπούς του Χάρτη του ΟΗΕ περιλαμβάνουν την διεθνή συμβατική υποχρέωση των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ εφαρμογής της αρχής της αμοιβαίας ισότητας των κυριάρχων κρατών μελών ΟΗΕ, της εδαφικής κυριαρχίας και ακεραιότητας κάθε κράτους μέλους ΟΗΕ, της μη επέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις κυρίαρχου κράτους, της απαγόρευσης χρήσης βίας και της ειρηνικής συνύπαρξης.
Συνεπώς τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, που είναι και κράτη μέλη του ΟΗΕ, έχουν διεθνή υποχρέωση, σύμφωνα με τη Συνθήκη ΝΑΤΟ:
α) να σεβασθούν το κυρίαρχο ενιαίο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας, δηλαδή τα συστατικά στοιχεία του κυπριακού Κράτους, δηλαδή να σεβασθούν το ενιαίο κυπριακό έδαφος, την άσκηση ενιαίας κυπριακής εξουσίας σε ολόκληρο το ενιαίο έδαφος και την αυτοδιάθεση του κυπριακού λαού,
β) να σεβασθούν την εδαφική κυριαρχία και ακεραιότητα της Κύπρου και να απέχουν, σύμφωνα με τις αποφάσεις 541/1983 και 550/1984 του Συμβουλίου Ασφαλείας ΟΗΕ, από την οποιαδήποτε νομιμοποίηση της διεθνούς παράνομης πράξης της Τουρκίας περί βιαίας εδαφικής μεταβολής στο βόρειο τμήμα του Κυπριακού κράτους,
γ) να αρνηθούν να υλοποιήσουν τον παράνομο διαχρονικό τουρκικό ισχυρισμό περί μη ύπαρξης κράτους κυπριακής δημοκρατίας όπως δημιουργήθηκε το 1960, που διαρκώς περιλαμβάνεται σε τουρκικές NAVTEX. Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Συνθήκη του Μοντρέ 1936 έχει ως τίτλο “περί καθορισμού των Στενών”, δηλαδή αναφέρεται στον καθορισμό του διεθνούς ειδικού συμβατικού καθεστώτος των “Στενών”. Στις διατάξεις του Προοιμίου ορίζεται το περιεχόμενο του όρου “Στενά” και ο σκοπός, αντικείμενο συνομολόγησης αυτής της διεθνούς Συνθήκης.
Στις διατάξεις δε των άρθρων αυτής της Συνθήκης χρησιμοποιείται ο όρος Στενά για το καθορισμό του καθεστώτος διάπλου και ναυσιπλοΐας εμπορικών και πολεμικών πλοίων σε καιρό ειρήνης και πολέμου.
Συνεπώς η αποδοχή του τουρκικού εκβιασμού και της αμερικανικής πρότασης να αναφέρονται τα Στενά της Συνθήκης του Μοντρέ ως “Τουρκικά Στενά” στα σχέδια μίας περιφερειακής οργάνωσης του ΟΗΕ όπως το ΝΑΤΟ, συνιστά, πρώτον, παραβίαση των διεθνών κανόνων του δικαίου των Συνθηκών, που διέπουν την τροποποίηση ή την αναθεώρηση διατάξεων πολυμερούς διεθνούς συνθήκης.
Δεύτερον, εάν γίνει δεκτός αυτός ο τουρκικός εκβιασμός, θα χρησιμοποιηθεί δόλια από την Τουρκία για να ενισχύσει τον διαχρονικά αβάσιμο νομικά ισχυρισμό της ότι η Συνθήκη του Μοντρέ έχει ως σκοπό και ως αντικείμενο την ασφάλεια της Τουρκίας, με συνέπεια αυτή να μην καταργεί ολόκληρη τη Συνθήκη της Λωζάνης 1923 για τα Στενά και να μην επιτρέπει να εξοπλισθούν τα ελληνικά νησιά Λήμνος και Σαμοθράκη, που ευρίσκονται στην είσοδο των Στενών.
Όμως η διεθνής Συνθήκη του Μοντρέ έχει ως σκοπό και αντικείμενο την εφαρμογή της αρχής ελευθερίας ναυσιπλοΐας σε καιρό ειρήνης και πολέμου σε αυτά τα διεθνή Στενά, μεγάλης οικονομικής και στρατηγικής σημασίας, που συνέχονται με το ελληνικό Αιγαίο Πέλαγος και επιτρέπει τον εξοπλισμό των πιο πάνω αναφερομένων ελληνικών νησιών.
Τρίτον, τα διεθνή στενά των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου εμπίπτουν στη νομική έννοια των διεθνών στενών ναυσιπλοΐας, όπως καθορίζονται στη Σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας 1982, και αποτελούν αντικείμενο των εργασιών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού.
Είναι προφανές ότι μία νατοϊκή απόφαση περί αποδοχής του τουρκικού εκβιασμού περί Τουρκικών Στενών, προσβάλλει το διεθνές δίκαιο και τα εθνικά συμφέροντα.
Προκύπτει λοιπόν ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός, εάν έχει την πολιτική βούληση να υπερασπισθεί τα εθνικά συμφέροντα, έχει νομικά και πολιτικά επιχειρήματα να αρνηθεί να συναινέσει στους τουρκονατοϊκούς εκβιασμούς και να μην επιτευχθεί η απαιτούμενη ομοφωνία.
Το ΝΑΤΟ προβάλλει ότι είναι πρωτίστως ένας κατεξοχήν πολιτικός οργανισμός ισότιμων μελών, που απαιτείται ομοφωνία για κάθε του απόφαση.