Burak Bekdil - gatestoneinstitute.org / Παρουσίαση Freepen.gr
Οι δύο βασικοί διορισμοί της Τουρκίας είναι ο νέος υπουργός Εξωτερικών και πρώην αρχηγός πληροφοριών, Hakan Fidan και ο νεοδιορισθείς αρχηγός πληροφοριών, Ibrahim Kalın, επίσης έμπιστος του Ερντογάν.
Και οι δύο άνδρες έχουν ενδιαφέρουσα και εντυπωσιακή καριέρα. Το πώς και οι δύο έχουν γίνει οι μόνοι δύο άνθρωποι που κάνουν πολιτική και μοιράζονται την εξουσία με τον Ερντογάν είναι διαφωτιστικό, ειδικά εκεί που η καριέρα τους διασταυρώθηκε υπό τον πρόεδρο.
Ο αινιγματικός Χακάν Φιντάν
Ο Φιντάν, γεννημένος στην Άγκυρα το 1968, υπηρέτησε τη Διοίκηση Χερσαίων Δυνάμεων του Τουρκικού Στρατού ως υπαξιωματικός. Εργάστηκε στη Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης του ΝΑΤΟ στη Γερμανία. Η διατριβή του είχε τίτλο, «Σύγκριση των υπηρεσιών πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου, των ΗΠΑ και της Τουρκίας». Αφού εγκατέλειψε ξαφνικά την στρατιωτική του καριέρα το 2001, εργάστηκε στην Αυστραλιανή Πρεσβεία στην Άγκυρα ως πολιτικός και οικονομικός αναλυτής -- μια περίεργη καταχώρηση στο βιογραφικό του. Στην Τουρκία, ωστόσο, δε συνηθίζεται να μπαίνει ένας υπαξιωματικός σε μια πρεσβεία χωρίς σχεδόν καθόλου πολιτικούς και στρατιωτικούς δεσμούς με την Τουρκία.
Ο πρώτος πλήρως πολιτικός διορισμός του Φιντάν ήρθε το 2007, όταν διορίστηκε αναπληρωτής υφυπουργός του τότε πρωθυπουργού Ερντογάν. Τρία χρόνια αργότερα, έγινε αναπληρωτής διευθυντής του Εθνικού Οργανισμού Πληροφοριών της Τουρκίας (MIT). Μόλις ένα μήνα μετά, ο Ερντογάν τον διόρισε διευθυντή της MIT. Εκείνη την εποχή, ο Fidan ήταν 42 ετών, ο νεότερος ποτέ Τούρκος αξιωματούχος που κατείχε αυτό το γραφείο.
Πριν αναλάβει τη MIT, η υπηρεσία λειτουργούσε χωρίς διαχωρισμό μεταξύ ξένων και εγχώριων επιχειρήσεων πληροφοριών. Το πρώτο του καθήκον ήταν να διαχωρίσει αυτά τα τμήματα, μια επαναστατική κίνηση για την υπηρεσία. Σε ολόκληρη την ιστορία της MIT, το καθήκον της ήταν να πολεμήσει τους εχθρούς στο εξωτερικό και στο εσωτερικό. Δεν υπήρχε διαφοροποίηση μεταξύ της κατασκοπευτικής εργασίας, ας πούμε, στη Γερμανία ή στην Κωνσταντινούπολη. Οι αξιωματικοί της MIT αναμενόταν να είναι ειδικοί στις μυστικές υπηρεσίες, γνωρίζοντας, για παράδειγμα, τόσο το Αφγανιστάν όσο και τη νοτιοανατολική Τουρκία. Η κίνηση του Fidan τράβηξε μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ των δραστηριοτήτων στο εξωτερικό και στο εσωτερικό.
Ο Φιντάν, ένας σκιώδης χαρακτήρας με ελάχιστες δημόσιες εμφανίσεις, δεν έπαψε ποτέ να βρίσκεται στο επίκεντρο των αντιπαραθέσεων εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Το 2010, ο τότε υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Εχούντ Μπαράκ τον αποκάλεσε «άνθρωπο που υποστηρίζει το Ιράν». Ο Μπαράκ είπε ότι φοβόταν πως υπό τον Φιντάν, η MIT θα μοιραζόταν με το Ιράν ευαίσθητες πληροφορίες σχετικά με το Ισραήλ. Το 2020, η ισραηλινή εφημερίδα Makor Rishon έγραψε ότι «ο Fidan ήταν δίδυμος του [Ιρανού τρομοκράτη] Qasim Soleimani και θεωρητικός συνωμοσίας».
Το 2009, ο Φιντάν ήταν μέρος μιας τουρκικής αντιπροσωπείας που διεξήγαγε γύρους ειρηνευτικών συνομιλιών, με τη μεσολάβηση της Νορβηγίας, με το κουρδικό αυτονομιστικό PKK. Ηχογραφήσεις αυτών των συνομιλιών διέρρευσαν στα μέσα ενημέρωσης το 2011.
Το 2015, ο Φιντάν παραιτήθηκε από τη θέση του επικεφαλής του MIT για να θέσει υποψηφιότητα για το κοινοβούλιο στη λίστα του κόμματος AKP του Ερντογάν. Ο Ερντογάν δεν ενέκρινε την κίνηση και είπε όπως προσβλήθηκε από τον Φιντάν, ο οποίος στη συνέχεια υπέβαλε την παραίτησή του από τη MIT και επέστρεψε στη θέση του.
Το 2013 το όνομά του εμφανίστηκε για άλλη μια φορά στα πρωτοσέλιδα. Πρώτα όταν διέρρευσε στα μέσα ενημέρωσης ένα ηχητικό, φερόμενο από οπαδούς του εξόριστου ισλαμιστή ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, με ένα λεπτό της συνάντησης μεταξύ του υφυπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Φιντάν, του υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου και του στρατιωτικού αρχηγού στρατηγού Γιασάρ Γκιουλέρ – ο τελευταίος διορίστηκε υπουργός Άμυνας στο νέο υπουργικό συμβούλιο του Ερντογάν. Κατά τη διάρκεια εκείνης της συνάντησης, ο Φιντάν είπε στους άλλους ότι αν αποφάσιζαν να πάνε σε πόλεμο με τη Συρία, θα μπορούσε εύκολα να κανονίσει μια επιχείρηση ψευδούς σημαίας: "Εύκολο για μένα. Μπορώ να στείλω τέσσερις άνδρες στη Συρία, εκτοξεύουν οκτώ πυραύλους [στο τουρκικό έδαφος] και ορίστε".
Αργότερα την ίδια χρονιά, εισαγγελείς (φερόμενοι ως οπαδοί του Γκιουλέν) κινητοποίησαν δυνάμεις Χωροφυλακής για να σταματήσουν και να ερευνήσουν φορτηγά καθ' οδόν προς τη Συρία. Τα φορτηγά ανήκαν ή παραγγέλθηκαν από τη MIT. Το φορτίο τους περιείχε φορτία με όπλα, πυρομαχικά, εκρηκτικά και ιατρικές προμήθειες. Τα φορτηγά προορίζονταν να παραδώσουν το φορτίο τους σε τζιχαντιστές που πολεμούσαν στη Συρία.
Η κυβέρνηση Ερντογάν απαγόρευσε αμέσως στα μέσα ενημέρωσης τις σχετικές ειδήσεις και απέλυσε τους εισαγγελείς και τους αξιωματικούς της Χωροφυλακής που εμπλέκονταν στο σκάνδαλο με τις συνήθεις κατηγορίες ότι ήταν οπαδοί του Γκιουλέν.
Στην πρώτη του δημόσια ομιλία ως υπουργός Εξωτερικών, ο Φιντάν είπε πως αποστολή του θα είναι να ασκήσει μια ανεξάρτητη και εθνική εξωτερική πολιτική. Στην πραγματικότητα, ο λογισμός της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας είχε πάντα επινοηθεί και επαναβαθμονομηθεί από τρεις άνδρες: τον Ερντογάν, τον Φιντάν και τον Καλίν, με τον προηγούμενο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, να ακολουθεί απλώς εντολές και να εργάζεται ως υπάλληλος της γραμματείας.
Ο διορισμός του Φιντάν ως υπουργού Εξωτερικών επισημοποίησε μια de facto κατάσταση. Ο Φιντάν θα έχει πιθανώς μεγαλύτερη ανεξαρτησία στη διαμόρφωση εξωτερικής πολιτικής. Μάλλον θα ακολουθήσει μια λιγότερο εκρηκτική ρητορική από τους προκατόχους του.
Kalın: Ένας ισλαμιστής διανοούμενος στο τιμόνι του MIT
Ο Καλίν, όπως και ο Φιντάν, υπήρξε στενός έμπιστος του Ερντογάν, ειδικά σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών του σπουδών, ο Καλίν εμφανιζόταν συχνά σε φοιτητικές διαδηλώσεις υπέρ του ισλαμισμού. Σύμφωνα με το Wikileaks, εργαζόταν για την Stratfor με την κωδική ονομασία TR-306. Ο G. Friedman του Stratfor θα τον περιέγραψε αργότερα ως «αυτός ο άνθρωπος είναι μια μεγάλη πηγή».
Μεταξύ 2002 και 2005 σπούδασε στο Κολέγιο του Τιμίου Σταυρού όπου επικεντρώθηκε στη φιλοσοφία, την ισλαμική σκέψη και τις διεθνείς σχέσεις. Πίσω στην Άγκυρα ίδρυσε τη δεξαμενή σκέψης SETA υπέρ του Ερντογάν. Το 2007 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Ισλάμ και Δύση. Η SETA έχει γίνει από τότε πρόσφορο έδαφος για τους πιο εξέχοντες έμπιστους του Ερντογάν, τον Καλίν, τον διευθυντή επικοινωνίας του προέδρου Fahrettin Altun και τον Burhanettin Duran, μέλος του Συμβουλίου Ασφάλειας και Εξωτερικής Πολιτικής του Ερντογάν.
Ο Kalın έχει συσσωρεύσει έναν αρκετά πλούσιο όγκο εμπειρίας πληροφοριών. Στα πρόσφατα επαγγελματικά του χρόνια, πέρασε κυριολεκτικά εκατοντάδες ώρες με τον πρώην αρχικατασκοπό Φιντάν και τον Ερντογάν. Οι διορισμοί σηματοδοτούν την επισημοποίηση των θέσεων εκτελεστικού υπουργικού συμβουλίου για δύο πιο σημαντικούς άνδρες στον πιο στενό κύκλο του Ερντογάν.