 |
| JΕFF PACΗΟUD / ΑFΡ |
Το "banlieue", όπως ονομάζονται τα γαλλικά προάστια, έχει πυρποληθεί τακτικά κατά τη διάρκεια ταραχών από τη δεκαετία του 1970. Σχεδόν 20 χρόνια αργότερα, όλοι οι εμπλεκόμενοι, η αστυνομία και οι διαδηλωτές, είναι περισσότερο από πρόθυμοι να καταφύγουν στη βία.
Η Δρ. Karin Kneissl είναι επικεφαλής του Think tank GORKI (γεωπολιτικό
Παρατηρητήριο για τα βασικά ζητήματα της Ρωσίας) και πρώην υπουργός
Εξωτερικών της Αυστρίας. Τον Ιούνιο του 2020, η Δρ.Kneissl δημοσίευσε το
βιβλίο της με τίτλο "Η διπλωματία κάνει ιστορία – Η τέχνη του διαλόγου
σε αβέβαιους καιρούς" (Olms Verlag, Hildesheim) - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Τα γεγονότα είναι σχεδόν παρμένα από το ίδιο σενάριο: το φθινόπωρο του 2005, δύο νεαροί αραβικής καταγωγής, υπέστησαν ηλεκτροπληξία ενώ προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τη σύλληψη από τη γαλλική αστυνομία. Σήμερα έχουμε δύο αστυνομικούς που πυροβόλησαν έναν νεαρό αλγερινής καταγωγής καθώς προσπαθούσε να δραπετεύσει με ένα κλεμμένο αυτοκίνητο. Η εκδήλωση καταγράφηκε σε βίντεο και έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρόμοια με την περίπτωση του Τζορτζ Φλόιντ στις ΗΠΑ πριν από τρία χρόνια, οδηγώντας στις εξεγέρσεις Black Lives Matter σε όλο τον κόσμο.
Τις ώρες που ακολούθησαν, δεκάδες χιλιάδες κυρίως νεαροί άνδρες, πολλοί από αυτούς ανήλικοι, ξεκίνησαν βίαιες ταραχές στα προάστια των γαλλικών πόλεων, από τη Νάντη στο βορρά έως τη Μασσαλία στο νότο. Πολλά αυτοκίνητα πυρπολήθηκαν, δημόσια κτίρια, συμπεριλαμβανομένων σχολείων, καταστήματα λεηλατήθηκαν και εκατοντάδες άνθρωποι συνελήφθησαν. Σε ορισμένα μέρη, οι δράστες, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι απόγονοι μεταναστών τρίτης και τέταρτης γενιάς, λέγεται ακόμη πως χρησιμοποίησαν πυροβόλα όπλα για να παρενοχλήσουν τους ντόπιους που ζουν κυρίως σε κοινωνικές κατοικίες.
Κατηγορήστε Το TikTok
Η κυβέρνηση απάντησε με την ανάπτυξη τεθωρακισμένων οχημάτων, ενώ μεγάλες δημόσιες εκδηλώσεις όπως συναυλίες ακυρώθηκαν. Επιπλέον, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος, ειρωνικά, έπρεπε να διακόψει την παρουσία του σε μια αποτυχημένη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ για τη μετανάστευση, ανακοίνωσε ότι τα δίκτυα κοινωνικών μέσων, ειδικά το TikTok, ήταν η βασική αιτία για την κλιμάκωση της βίας. Απευθυνόμενος απευθείας στις πλατφόρμες, ο Μακρόν ζήτησε την αφαίρεση του "ευαίσθητου περιεχομένου" και περισσότερους ελέγχους σχετικά με τη φύση του δημοσιευμένου περιεχομένου.
Την περασμένη Παρασκευή, το Twitter άρχισε να καταστέλλει λογαριασμούς χρηστών στη Γαλλία, οι οποίοι δημοσίευσαν εικόνες και βίντεο από τις ταραχές, ένα μέτρο που επηρέασε ακόμη και λογαριασμούς των οποίων οι ιδιοκτήτες βρίσκονταν εκτός Γαλλίας και έτσι δε διέπραξαν ποινικό αδίκημα σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία για τα μέσα ενημέρωσης. Ο Γάλλος αρχηγός κράτους κατέστησε επίσης υπεύθυνους τους γονείς των ανηλίκων που ξεσηκώθηκαν. Ως υπενθύμιση, ο προκάτοχός του, Νικολά Σαρκοζί, ως απάντηση στην αυξανόμενη βία που διαπράττουν οι φυγάδες, είχε μειώσει τα κοινωνικά οφέλη για τις οικογένειές τους. Αυτό ήταν πριν από 15 χρόνια.
Μπορούν όμως οι ταραχές στους δρόμους να τεθούν υπό έλεγχο αμέσως και μόνιμα με την ανάπτυξη τεθωρακισμένων οχημάτων, με λογοκρισία των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης ή με την άσκηση πίεσης στους γονείς ανηλίκων; Αυτό είναι αμφίβολο. Ακόμα κι αν η Γαλλία κάνει τακτικά διεθνή πρωτοσέλιδα με τέτοιες εξεγέρσεις και ταραχές, η ευθύνη δεν βαρύνει αποκλειστικά τις αρχές. Πρόκειται για ένα βαθύτερο δίλημμα που κλονίζει τη γαλλική κοινωνία στον πυρήνα της, παρόλο που η μετανάστευση και η ένταξη διαχειρίζονται πολύ καλύτερα στη Γαλλία από ό, τι στη Γερμανία ή την Αυστρία.
Τα επιτεύγματα της Δημοκρατίας
Το να γίνεις Γάλλος πολίτης είναι σχετικά εύκολο: πρέπει να έχεις γνώση της Γαλλικής Γλώσσας και να δεσμευτείς στα ιδανικά της δημοκρατίας, όπως ο διαχωρισμός της πολιτικής και της θρησκείας – το βασικό ζήτημα εδώ είναι η απαγόρευση της μαντίλας σε δημόσιους χώρους. Δε θα συναντήσετε ποτέ ειδοποιήσεις ή ανακοινώσεις σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα εκτός από τα γαλλικά σε γραφεία, διοικητικά κτίρια ή νοσοκομεία. Το γλωσσικό πρόβλημα, το οποίο καθιστά δύσκολη την ένταξη στη Γερμανία και την Αυστρία, δεν υπάρχει στη Γαλλία. Τα γραφεία μετανάστευσης οργανώνουν και χρηματοδοτούν διερμηνείς, αλλά όλες οι βασικές πληροφορίες δημοσιεύονται επίσης στα αραβικά, τουρκικά και άλλες γλώσσες στα βιεννέζικα νοσοκομεία. Η επικοινωνία αποτυγχάνει εδώ λόγω του γλωσσικού φραγμού, κάτι που δε συμβαίνει στη Γαλλία.
Η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών στη Γαλλία προέρχονται από τις πρώην αποικίες της αφρικανικής ηπείρου και οι άνθρωποι εκεί μιλούν γαλλικά. Η Αλγερία ήταν μέρος της Γαλλίας μέχρι το 1962. Η μετανάστευση προς τη Γαλλία συνέβη σε κύματα. Ο Πόλεμος της Αλγερίας ήταν ένα σημαντικό κεφάλαιο, καθώς, μεταξύ άλλων, εκατοντάδες χιλιάδες Άραβες έπρεπε να εγκαταλείψουν τη χώρα μετά την ανεξαρτησία της, επειδή είχαν προηγουμένως συνεργαστεί με τις γαλλικές αρχές, για παράδειγμα. Η πολιτική μετανάστευση ποιητών και διανοουμένων και ακαδημαϊκών στη δεκαετία του 1970 και του 1980 μετατράπηκε όλο και περισσότερο σε οικονομική μετανάστευση, ενισχυμένη από την πίεση του πληθυσμού και την εμπορία ανθρώπων στην περιοχή της Μεσογείου.
Με την υιοθέτηση της διαδικασίας της Βαρκελώνης το 1995, η Γαλλία ήθελε ιδιαίτερα να θέσει τέρμα στην ανεξέλεγκτη μετανάστευση και, μαζί με την Ιταλία και την Ισπανία, ξεκίνησε μια σειρά συμφωνιών σύνδεσης με κράτη της Νότιας και Ανατολικής Μεσογείου, προκειμένου να διατηρήσουν τους πολίτες τους στις χώρες καταγωγής τους μέσω επενδύσεων στην τοπική οικονομία. Αυτά τα προγράμματα απέτυχαν, και σε ορισμένες περιπτώσεις, οδήγησαν ακόμη και σε περαιτέρω κοινωνική ανισότητα. Η επονομαζόμενη Αραβική Άνοιξη το 2011 εξαπέλυσε περαιτέρω κύματα μετανάστευσης, ειδικά από τότε που οι πρώην "εταίροι" που είχαν τον έλεγχο των μεταναστευτικών οδών της Βόρειας Αφρικής καθαιρέθηκαν, κυρίως ο αρχηγός του κράτους της Λιβύης, Μουαμάρ Καντάφι, ο οποίος σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια μιας "ανθρωπιστικής" επέμβασης, η οποία ισοδυναμούσε με βομβαρδισμό της χώρας του, με τη συμμετοχή της Γαλλικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα η τρίτη και τέταρτη γενιά μεταναστών, το γαλλικό κράτος πρόνοιας προσφέρει τη δυνατότητα κοινωνικής προόδου. Το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα βρίσκεται σε καλύτερο επίπεδο από ό, τι στη γερμανόφωνη περιοχή, όπου, σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, έως και το 90% των παιδιών στα Δημοτικά Σχολεία σε ορισμένες αστικές περιοχές δεν έχουν γνώση της Γερμανικής ως μητρικής γλώσσας. Είχα την ευκαιρία να σπουδάσω στη Γαλλία και έζησα εκεί ένα αξιοκρατικό σύστημα στην εκπαίδευση και τη διοίκηση που ήταν άγνωστο στην Αυστρία. Και η κοινωνική άνοδος είναι δυνατή επειδή το σύστημα είναι πολύ πιο διαπερατό από ό, τι στη Γερμανία.
Ακόμη και όταν εξετάζουμε απόλυτα στοιχεία, η Γαλλία παραμένει σε καλύτερη θέση από την Αυστρία, για παράδειγμα. Στη Γαλλία, το ποσοστό των ατόμων που γεννήθηκαν στο εξωτερικό ήταν σταθερό περίπου στο 10% εδώ και χρόνια. Στην Αυστρία, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε από 13% το 2015 σε πάνω από 20% σήμερα. Το μαζικό κύμα μετανάστευσης του 2015-16 έπληξε τη Γερμανία, τις σκανδιναβικές χώρες και την Αυστρία λόγω των συστημάτων πρόνοιας τους, ενώ η Γαλλία δεν ήταν ποτέ χώρα στόχος για αυτή τη μαζική μετανάστευση κατά τη διάρκεια αυτών των ετών. Οι τρομοκρατικές επιθέσεις, δηλαδή αυτές του 2013 στο κλαμπ Μπατακλάν στο Παρίσι και του 2016 στη Νίκαια, προκάλεσαν σοβαρό σοκ στη γαλλική κοινωνία, η οποία πριν από αυτά τα γεγονότα ήταν ανέμελη και γεμάτη ζωή. Στη συνέχεια, κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και κατόπιν παρατάθηκε. Τελικά άρθηκε το 2017, αλλά ορισμένες από τις διατάξεις της έγιναν μόνιμες με νέο νόμο που ψηφίστηκε ταυτόχρονα.
Ένα καυτό καλοκαίρι αβεβαιότητας
Η γαλλική κυβέρνηση εξετάζει τώρα την επιστροφή στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ας φανταστούμε για μια στιγμή μια τέτοια κατάσταση να προκύπτει στη Ρωσία, την Ινδία ή την Κίνα. Οι πολιτικοί σε όλη την ΕΕ και σε όλα τα δυτικά μέσα ενημέρωσης θα θρηνούσαν πικρά για την κατάρρευση της Δημοκρατίας σε αυτά τα κράτη, θα τους απειλούσαν με νέες κυρώσεις και θα δημιουργούσαν ειδική τηλεοπτική κάλυψη για τις συνιστώσες μάζες τους.
Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Βόλκερ Τερκ, επέκρινε τον ρατσισμό στη γαλλική αστυνομία, ο οποίος με τη σειρά του απορρίφθηκε αυστηρά από το γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών. Δεν υπάρχει αμφιβολία για τη μειωμένη απροθυμία όλων των πλευρών να χρησιμοποιήσουν βία. Ωστόσο, η αστυνομική βία μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε στη Γαλλία, όπως δείχνουν πολλές τεκμηριωμένες περιπτώσεις. Οι διαδηλώσεις κατά των περιορισμών μόνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 συνοδεύτηκαν μερικές φορές από βίαιες αστυνομικές επιχειρήσεις.
Συχνά γίνεται λόγος για έλλειψη προσωπικού, έλλειψη πολιτικής υποστήριξης και άλλα ζητήματα που αυξάνουν την απογοήτευση και τον θυμό μέσα στην Αστυνομία. Ο υπουργός Εσωτερικών Τζέραλντ Μούσα Νταρμανίν - του ίδιου του Μαγκρέμπ-έχει προχωρήσει στην υπεράσπιση της αστυνομίας. Ο Νταρμανίν δεν είναι άτομο και πολιτικός που δε συγκρούεται. Ο τρόπος με τον οποίο κυριαρχεί αυτή η τρέχουσα κρίση θα διαμορφώσει την εσωτερική πολιτική ατζέντα στη Γαλλία.
Πώς θα αντιδράσει η γαλλική κυβέρνηση; Με νυχτερινές απαγορεύσεις κυκλοφορίας μετά από χρόνια κλειδώματος; Με μαζικές συλλήψεις που οδηγούν σε υπερπλήρεις φυλακές και κλέβουν τους δικαστές από τους τελευταίους πόρους τους σε συντριπτικά δικαστήρια; Η Γαλλία βρίσκεται στο χείλος μιας νευρικής κατάρρευσης από πολλές απόψεις. Και όμως, με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, η κατάσταση στη Γαλλία δεν είναι τόσο εκρηκτική όσο στη Γερμανία ή την Αυστρία. Η κοινωνική συνοχή παραμένει σχετικά σταθερή. Όλοι μιλούν γαλλικά αρκετά καλά για να μπορούν να φωνάζουν ο ένας στον άλλο. Δεν έχει ακόμη δημιουργηθεί πλήρης αφωνία, ενώ ένα μείγμα παλαιών και νέων προβλημάτων δημιουργείται σε όλη την Ευρώπη, όπως η μαζική αύξηση του κόστους για την καθημερινή ζωή.
Η γαλλική κυβέρνηση πρέπει να κατανοήσει πού βρίσκονται οι προτεραιότητες στο εγγύς μέλλον. Οι ερωτήσεις σχετικά με κοινωνικά ζητήματα έχουν προκαλέσει συχνά πολιτικά σημεία καμπής – ειδικά στη Γαλλία.