Του Kimani Kahumbu - presstv.ir / Παρουσίαση Freepen.gr
Η κρίση ξέσπασε μετά από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα στα τέλη Ιουλίου, όταν η προεδρική φρουρά της χώρας απομάκρυνε και συνέλαβε τον Πρόεδρο Μοχάμεντ Μπαζούμ και ο διοικητής της φρουράς στρατηγός Abdourahamane Tchiani αυτοανακηρύχθηκε αρχηγός της νέας κυβερνώσας χούντας.
Η πολιτική αναταραχή είναι η τελευταία στην περιοχή που έχει δει μια σειρά επιτυχημένων στρατιωτικών πραξικοπημάτων στο γειτονικό Μάλι, τη Γουινέα και την Μπουρκίνα Φάσο, μαζί με αρκετά ανεπιτυχή σε άλλες χώρες.
Το κοινό που έχουν όλοι είναι πως στράφηκαν ενάντια στα διεφθαρμένα κυβερνώντα κατεστημένα και ενάντια στις καταστροφικές πολιτικές της Γαλλίας, του πρώην αποικιστή τους, καθώς και των ΗΠΑ.
Κάποτε μέρος της αποικιακής γαλλικής Δυτικής Αφρικής, ο Νίγηρας κέρδισε την ανεξαρτησία του το 1960 μετά από μακροχρόνιο αγώνα, αλλά η οριοθέτηση των συνόρων και η σημαία τον έκαναν να μην είναι πιο οικονομικά ανεξάρτητος από πριν.
Η νομισματική του πολιτική συνέχισε να είναι στενά συνδεδεμένη με τη Γαλλία και το μπλοκ της Δυτικής Αφρικής, όπου το φράγκο χρησιμοποιείται ευρέως, όπως στις επτά χώρες της Δυτικής Αφρικής που ήταν προηγουμένως αποικίες του Παρισιού.
Η Γαλλία εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος του Νίγηρα, αντιπροσωπεύοντας περίπου το ένα τρίτο των εισαγωγών και εξαγωγών. Το σημαντικότερο εξαγωγικό προϊόν του Νίγηρα είναι το ουράνιο, το οποίο καλύπτει το ένα πέμπτο των συνολικών αναγκών της Γαλλίας.
Η γαλλική εταιρεία Orano Cycle απολαμβάνει το μονοπώλιο στη βιομηχανία ουρανίου στην αφρικανική χώρα και εκτιμάται ότι ο Νίγηρας λαμβάνει μόνο το 10% και 15% των κερδών, τα περισσότερα από τα οποία καταλήγουν και πάλι σε γαλλικές τράπεζες σε γαλλικό νόμισμα.
Τον 21ο αιώνα, ο Νίγηρας ήταν ο ίδιος με την Αλβανία, το Κοσσυφοπέδιο και την Ουκρανία στην Ευρώπη, την Αϊτή στη Βόρεια Αμερική, το Αφγανιστάν στην Ασία και το Κιριμπάτι στην Ωκεανία - η φτωχότερη χώρα της αφρικανικής ηπείρου, την ίδια στιγμή επίσης πιστός εταίρος της ΗΠΑ και Γαλλία.
Το ποσοστό του Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (ΔΑΑ) στο Νίγηρα είναι το χαμηλότερο στον κόσμο εδώ και χρόνια – μόνο κάθε έκτος κάτοικος ζει σε μια πόλη, λιγότερο από το ένα πέμπτο έχει πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια και μόνο το ένα τρίτο του πληθυσμού είναι εγγράμματοι, συμπεριλαμβανομένου ενός τετάρτου των γυναικών, γεγονός που υποδηλώνει χαμηλό επίπεδο ζωής παρά τους τεράστιους φυσικούς πόρους.
Ωστόσο, από Γάλλους και Αμερικανούς πολιτικούς, καθώς και από τα μέσα ενημέρωσης τους, είναι δύσκολο να ακούσουμε δηλώσεις ανησυχίας για την κατάσταση στο Νίγηρα, ειδικά τη ζοφερή οικονομική κατάσταση.
Σε μια νεο-αποικιακή κατοχή όπως ο Νίγηρας, αυτό είναι προφανώς φυσιολογικό για την Ουάσιγκτον και το Παρίσι, ένα είδος αναμφισβήτητης φύσης. Για αυτούς, είναι αμφιλεγόμενο μόνο όταν οι Νιγηριανοί προσπαθούν να αλλάξουν τη διεφθαρμένη κυβέρνηση, τα άνισα συμβόλαια και τη δύσκολη εθνική κατάσταση.
Το πραξικόπημα και η αλλαγή του πολιτικού status quo αντιτίθενται σθεναρά από τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες επειδή και οι δύο έχουν συμφέροντα στις υπάρχουσες πολιτικοοικονομικές συμφωνίες, καθώς και στη διατήρηση χιλιάδων στρατιωτών σε στρατιωτικές βάσεις σε όλο το Νίγηρα.
Από το Νοέμβριο του 2019, οι Αμερικανοί λειτουργούν την αεροπορική βάση 201, όπου σταθμεύουν περίπου 1.100 στρατιώτες και η οποία χρησιμοποιείται για MQ-9 Reaper και επανδρωμένα αεροσκάφη. Η Γαλλία διατηρεί στη βάση της 1.500 στρατιώτες.
Μετά το επιτυχημένο πραξικόπημα, οι νέες αρχές απαγόρευσαν τα αμερικανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη να πετούν στον εναέριο χώρο του Νίγηρα και ζήτησαν από τα γαλλικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν τη χώρα μέχρι το Σεπτέμβριο, κάτι που το Παρίσι αρνήθηκε.
Ο επίσημος λόγος για την παρουσία των δύο δυτικών δυνάμεων είναι η υποτιθέμενη μάχη κατά των εξτρεμιστών ανταρτών, αν και πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι το κύριο κίνητρο είναι ο έλεγχος των τεράστιων ενεργειακών πόρων της αφρικανικής χώρας καθώς και η χρήση τους για την στρατηγική επιτήρηση της Δυτικής Αφρικής.
Η Ουάσιγκτον έστειλε αρχικά τη Βικτόρια Νούλαντ, διαβόητη για τον υποκινητικό της ρόλο στον πόλεμο του Ιράκ και στον πόλεμο της Ουκρανίας, στον Νίγηρα για να πείσει τη νέα κυβέρνηση να υποχωρήσει από τα αιτήματά της και να μην επιτρέψει την παρουσία της ρωσικής ιδιωτικής πολιτοφυλακής, Wanger.
Αργότερα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν απείλησε τη χούντα του Νίγηρα για τις απαράδεκτες συνθήκες κράτησης του Μπαρζούμ και ζήτησε την αποκατάσταση της «συνταγματικής τάξης», με άλλα λόγια την κατάσταση των πραγμάτων πριν από το πραξικόπημα με τις ΗΠΑ και τη Γαλλία να υπαγορεύουν τους όρους.
Το Παρίσι ζήτησε το ίδιο, αγνοώντας όλα τα αιτήματα της χούντας του Νίγηρα, εκκενώνοντας πολίτες της ΕΕ και απειλώντας το Νίγηρα με στρατιωτική επέμβαση.
Οι πρακτικές ξένες πιέσεις στο Νίγηρα ξεκίνησαν με την επιβολή σειράς κυρώσεων σε εμπορικές και χρηματοοικονομικές συναλλαγές, το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων στο εξωτερικό και το κλείδωμα των προμηθειών ηλεκτρικής ενέργειας από γειτονικές χώρες, επιδεινώνοντας έτσι την ήδη κακή ανθρωπιστική κατάσταση στη χώρα.
Ένας βασικός σύμμαχος της Γαλλίας και των ΗΠΑ σε μια πιθανή σύγκρουση είναι η Οικονομική Κοινότητα των Δυτικοαφρικανικών Κρατών (ECOWAS), ένα περιφερειακό μπλοκ που κυριαρχείται από τη Νιγηρία και έχει εμπειρία από στρατιωτικές επεμβάσεις εναντίον «μη φιλικών» κυβερνήσεων και πολιτικών κινημάτων.
Από την άλλη πλευρά, πολιτική και στρατιωτική βοήθεια στο Νίγηρα παρέχεται από την Μπουρκίνα Φάσο, το Μάλι και τη Γουινέα, επίσης κράτη με κυβερνήσεις πραξικοπήματος, όλες πρόσφατα ανεστάλησαν από την ECOWAS.
Παρά τις εξωτερικές απειλές και το τελεσίγραφο της ECOWAS που έληξε στις 7 Αυγούστου, η χούντα δεν παρέκκλινε από τα αιτήματά της και την τριετή μεταβατική περίοδο για τη μεταφορά της στρατιωτικής στην πολιτική εξουσία.
Η επιτυχία μιας πιθανής επιχείρησης της ECOWAS είναι αμφίβολη επειδή οι προηγούμενες παρεμβάσεις περιορίζονταν στην ένταξη μιας αντιμαχόμενης πλευράς ή εναντίον μιας χούφτας πραξικοπηματιών.
Αυτή τη φορά όμως θα είχαν απέναντί τους δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες και εθελοντές.
Για παρόμοιους λόγους, τα τελευταία δύο χρόνια, η ECOWAS δεν έχει παρέμβει στο Μάλι, την Μπουρκίνα Φάσο και τη Γουινέα, οι οποίες σήμερα είναι πρόθυμες να παράσχουν στο Νίγηρα άμεση στρατιωτική υποστήριξη.
Η γαλλική και η αμερικανική πίεση στην ECOWAS να παρέμβει έχει τροφοδοτήσει μόνο τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού στο Νίγηρα, ο οποίος γνωρίζει πως οι ξένοι τον ωθούν προς το θάνατο και την απελπισία.
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο εξέχων ισλαμιστής λόγιος της Νιγηρίας Σεΐχης Ιμπραήμ αλ-Ζακζάκι προειδοποίησε δημόσια ότι οι ΗΠΑ και η Γαλλία σκοπεύουν να πυροδοτήσουν εξέγερση σε αφρικανικές χώρες.
Η σύγκρουση αντιτίθεται σθεναρά από χώρες της Βόρειας Αφρικής όπως η Αλγερία, οι οποίες γνωρίζουν πως ο πόλεμος θα είναι μεγάλης κλίμακας και μακροχρόνιος και ότι θα άνοιγε το δρόμο για εκατομμύρια νέους πρόσφυγες.
Η Ουάσιγκτον και το Παρίσι, αν και κατ' αρχήν υποστηρίζουν μια ειρηνική λύση, προετοιμάζονται για όλες τις διαθέσιμες επιλογές, συμπεριλαμβανομένου του στρατού, μόνο και μόνο για να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους, ανεξάρτητα από τις συνέπειες.
Στα μάτια των νεο-αποικιακών δυνάμεων, οι παραχωρήσεις στο Νίγηρα θα άνοιγαν την πόρτα σε πολλές άλλες αφρικανικές και άλλες χώρες να απαιτήσουν παρόμοια πιο ισότιμα συμβόλαια και σχέσεις.
Υπό το πρίσμα του πρόσφατου εορτασμού της 70ης επετείου του υποστηριζόμενου από τη Δύση πραξικοπήματος στο Ιράν, μπορούμε να πούμε πως η σημερινή Δυτική Αφρική βιώνει αυτό που έκανε το Ιράν όταν προσπάθησε να διαπραγματευτεί δικαιότερες συμφωνίες στη δεκαετία του 1950, νομίζοντας ότι οι δυτικές δυνάμεις θα το αντιμετωπίζουν ως ισότιμο εταίρο.
* Ο Kimani Kahumbu είναι συγγραφέας και πολιτικός σχολιαστής με έδρα την Κένυα για αφρικανικές υποθέσεις.