 |
| ibccs.tax |
Ο Ευρασιανισμός στην Τουρκία αντιπροσωπεύει ένα πολιτικό κίνημα που περιλαμβάνει απόστρατους στρατηγούς, ναύαρχους, πολιτικούς και μελετητές. Οι υποστηρικτές αυτού του κινήματος πιστεύουν ότι η Τουρκία πρέπει να απομακρυνθεί από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, τονίζοντας την ανάγκη να σφυρηλατήσει πολιτικές, στρατιωτικές και οικονομικές συμμαχίες με έθνη όπως η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν. Το συνεχιζόμενο «Κυπριακό πρόβλημα» έχει ιδιαίτερη σημασία για τους Ευρασιανιστές λόγω της βαθιάς επιρροής του στο εθνικιστικό αίσθημα στην Τουρκία.
Fatih Yurtsever * - turkishminute.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Το «Κυπριακό πρόβλημα» — επίσης γνωστό ως Κυπριακή σύγκρουση, Κυπριακό ζήτημα, Κυπριακή διαμάχη ή Κυπριακό — είναι μια σύνθετη διαμάχη που περιλαμβάνει την ελληνοκυπριακή κοινότητα στο νότιο τμήμα της Κύπρου και την τουρκοκυπριακή κοινότητα στο βορρά. Το νησί της Κύπρου, που βρίσκεται στη Μεσόγειο, χωρίζεται σε δύο βασικούς τομείς: τη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυπριακή Δημοκρατία, που κατοικείται κυρίως από Ελληνοκύπριους, και την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (KKTC), που αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία. Το Ηνωμένο Βασίλειο διατηρεί επίσης την κυριαρχία σε δύο στρατιωτικές βάσεις στο νησί.
Οι ευρασιανιστές υπογραμμίζουν την αντίληψη πως η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι εναντίον ενός ανεξάρτητου τουρκικού κράτους στο νησί και ισχυρίζονται ότι αυτές οι οντότητες παραβλέπουν τα δικαιώματα του τουρκικού λαού. Με αυτόν τον τρόπο, στοχεύουν στην αύξηση του αντι-ΕΕ και του αντιαμερικανικού αισθήματος στον τουρκικό πληθυσμό. Αντίθετα, υποστηρίζοντας πως η Ρωσία και η Κίνα ενδέχεται να υποστηρίξουν την ανεξαρτησία του KKTC, επιδιώκουν να καλλιεργήσουν μια ευνοϊκή άποψη για αυτά τα έθνη εντός της Τουρκίας. Οι ευρασιανιστές ισχυρίζονται ότι όσο περισσότερο η Τουρκία απομακρύνεται από τις δημοκρατικές αρχές και το κράτος δικαίου, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πολιτική τους επιρροή. Αυτή η πεποίθηση στηρίζει την σταθερή αντι-ΕΕ και αντι-ΗΠΑ στάση τους.
Ένας από τους κορυφαίους ευρασιανιστές, ο απόστρατος ναύαρχος Cem Gürdeniz, αναφέρθηκε σε ρεπορτάζ του πρακτορείου ειδήσεων TASS που υποδηλώνει την πρόθεση της Ρωσίας να ανοίξει προξενείο στο KKTC. Ο Gürdeniz ισχυρίστηκε ότι μια τέτοια κίνηση θα ήταν εξαιρετικά επωφελής για το KKTC. Προέτρεψε επίσης την Κίνα να ιδρύσει ένα προξενείο στο KKTC και να ενσωματώσει το KKTC στην Πρωτοβουλία Belt and Road, ένα έργο που στοχεύει στη σύνδεση της Ασίας με την Αφρική και την Ευρώπη μέσω χερσαίων και θαλάσσιων δικτύων για τη βελτίωση της περιφερειακής ολοκλήρωσης, την αύξηση του εμπορίου και την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης.
Ωστόσο, η πραγματικότητα της κατάστασης διαφέρει σημαντικά από όσα δήλωσε ο Gürdeniz. Η Ρωσία δεν ανοίγει προξενείο στο KKTC. Αντίθετα, δημιουργεί ένα γραφείο για να βοηθά Ρώσους πολίτες που διαμένουν στο KKTC. Το γραφείο αυτό θα λειτουργεί υπό τη δικαιοδοσία της Ρωσικής Πρεσβείας στην Κυπριακή Δημοκρατία. Διπλωμάτες που θα διοριστούν από την πρεσβεία θα ταξιδέψουν στο βόρειο τμήμα του νησιού συγκεκριμένες ημέρες για να διευκολύνουν τις υπηρεσίες στους Ρώσους πολίτες. Η προσέγγιση της Ρωσίας δεν είναι νέα. Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία έχουν ήδη εφαρμόσει παρόμοιες πρακτικές για την παροχή προξενικής βοήθειας σε πολίτες που ζουν στη βόρεια περιοχή του νησιού.
Το γεγονός πως η Ρωσία ανοίγει γραφείο για την παροχή προξενικών υπηρεσιών δεν σημαίνει ότι αναγνωρίζει επίσημα την KKTC. Σε δήλωση που εκδόθηκε στις 10 Αυγούστου από τη Ρωσική Πρεσβεία στην Κυπριακή Δημοκρατία διευκρινίστηκε πως θα ιδρυθεί γραφείο στο βόρειο τμήμα του νησιού για να βοηθήσει τους Ρώσους σε προξενικά θέματα. Στην ανακοίνωση τονίζεται ότι πρόκειται για καθαρά τεχνικό θέμα και δεν αλλοιώνει την στάση της Ρωσίας για την επίλυση του Κυπριακού. Η Ρωσία υπογράμμισε τη σημασία των διμερών της σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία. Επανέλαβε την αταλάντευτη προσέγγισή της για την επίλυση του Κυπριακού, η οποία βασίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΣΑΗΕ), συμπεριλαμβανομένων των ψηφισμάτων 541 και 550.
Το ψήφισμα 541 του ΣΑΗΕ αναφέρει ότι «η ανακήρυξη της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου ως ανεξάρτητου κράτους είναι ασυμβίβαστη με τη Συνθήκη του 1960 σχετικά με την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη Συνθήκη Εγγύησης του 1960. Επομένως, η προσπάθεια δημιουργίας Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου είναι άκυρη και θα συμβάλει στην επιδείνωση της κατάστασης στην Κύπρο».
Το σχετικό τμήμα του ψηφίσματος 550 του ΣΑΗΕ έχει ως εξής:
«Το Συμβούλιο Ασφαλείας,
– «Σοβαρή ανησυχία για τις περαιτέρω αποσχιστικές ενέργειες στο κατεχόμενο τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι οποίες παραβιάζουν το ψήφισμα 541 (1983), δηλαδή την υποτιθέμενη ανταλλαγή πρεσβευτών μεταξύ της Τουρκίας και της νομικά άκυρης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» και την προβλεπόμενη διεξαγωγή «συνταγματικού δημοψηφίσματος» και «εκλογών», καθώς και με άλλες ενέργειες ή απειλές για ενέργειες που στοχεύουν στην περαιτέρω εδραίωση του υποτιθέμενου ανεξάρτητου κράτους και τη διχοτόμηση της Κύπρου,
– «Καταδικάζει όλες τις αποσχιστικές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της υποτιθέμενης ανταλλαγής πρεσβευτών μεταξύ της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας, τις κηρύσσει παράνομες και άκυρες και ζητά την άμεση απόσυρσή τους·
– «Επαναλαμβάνει την έκκληση προς όλα τα κράτη να μην αναγνωρίσουν το υποτιθέμενο Κράτος της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» που δημιουργήθηκε με αποσχιστικές πράξεις και τα καλεί να μη διευκολύνουν ή με οποιονδήποτε τρόπο βοηθήσουν την προαναφερθείσα αποσχιστική οντότητα·
– «Καλεί όλα τα κράτη να σεβαστούν την κυριαρχία, την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα, την ενότητα και την αδέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας»
Σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καμία χώρα δεν έχει αναγνωρίσει το KKTC μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΣΑΗΕ, η Ρωσία δεν αναγνωρίζει το KKTC ως ανεξάρτητο κράτος. Όσον αφορά το διεθνές δίκαιο, οι προξενικές δραστηριότητες διεξάγονται βάσει της «Σύμβασης της Βιέννης για τις Προξενικές Σχέσεις» που υπογράφηκε στις 24 Απριλίου 1963 και τέθηκε σε ισχύ στις 19 Μαρτίου 1967. Η Ρωσική Ομοσπονδία είναι συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση. Το KKTC δεν είναι μέρος καθώς δεν αναγνωρίζεται ως κυρίαρχο κράτος από τον ΟΗΕ. Σύμφωνα με τη σύμβαση, για να ανοίξει η Ρωσία προξενείο στο KKTC, πρέπει πρώτα να δημιουργηθεί μια διακρατική σχέση μεταξύ της Ρωσίας και του KKTC ως δύο κυρίαρχων κρατών. Η δημιουργία μιας τέτοιας σχέσης μεταξύ της Ρωσίας και του KKTC είναι αδύνατη χωρίς η Ρωσία να αναγνωρίσει επίσημα το KKTC ως ανεξάρτητο κράτος. Όπως αναφέρεται σαφώς σε δήλωση της Ρωσικής Πρεσβείας στην Κύπρο, η Ρωσική Πρεσβεία επιβεβαίωσε την εξάρτησή της από τα ΣΑΗΕ 541 και 550 και δήλωσε ότι δεν θα αναγνωρίσει την KKTC σύντομα.
Ως αποτέλεσμα, η Ρωσία δεν θα ανοίξει προξενείο στο KKTC όπως ισχυρίζονται οι ευρασιανιστές και η Ρωσία δεν υποστηρίζει την πολιτική της Τουρκίας να αναγνωρίσει το KKTC ως ανεξάρτητο κράτος. Δεν θα το κάνει στο εγγύς μέλλον. Είναι αδύνατο να τύχει της υποστήριξης της Ρωσίας στο Κυπριακό, όπως ισχυρίζονται οι Ευρασιανιστές, και ακόμη κι αν υπήρχε τέτοια υποστήριξη, θα έκανε το Κυπριακό ακόμη πιο δυσεπίλυτο.
* Ο Fatih Yurtsever είναι πρώην αξιωματικός του ναυτικού στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις. Χρησιμοποιεί ψευδώνυμο για λόγους ασφαλείας.