Ahmed Adel, ερευνητής γεωπολιτικής και πολιτικής οικονομίας με έδρα το Κάιρο
Τα ψηφιακά νομίσματα της κεντρικής τράπεζας (CBDC) έχουν πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλα κρυπτονομίσματα, ενώ δεν έχουν μειονεκτήματα, όπως η ταχύτητα και το χαμηλό κόστος των συναλλαγών, το οποίο έχει προμήθεια μόνο 0,3%. Σε αντίθεση με τα μη ρυθμιζόμενα κρυπτονομίσματα, ένα CBDC λειτουργεί εξ ολοκλήρου εντός του καθιερωμένου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Χρησιμεύει επίσης ως μια άλλη μέθοδος για τη Ρωσία για να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις, καθώς δεν είναι μόνο ένα βήμα προς την απλούστευση των επιχειρηματικών συναλλαγών εντός της Ρωσίας αλλά και μακροπρόθεσμα διεθνώς.
Αν και το δολάριο ΗΠΑ θα συνεχίσει να είναι το de facto νόμισμα του διεθνούς εμπορίου βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα, η διασύνδεση των νέων κρυπτονομισμάτων αντιπροσωπεύει ένα ακόμη βήμα προς την απο-δολαριοποίηση και ένα πλήγμα για το δυτικοκρατούμενο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η Ρωσία δεν είναι η μόνη χώρα που ενεργοποιεί CBDC, καθώς και άλλα μέλη των BRICS αναπτύσσουν ενεργά παρόμοια νομίσματα. Στην πραγματικότητα, η Μόσχα είχε ήδη προτείνει τη δημιουργία ενός ενιαίου ψηφιακού νομίσματος για τη Ρωσία, την Κίνα και την Ινδία για τη μείωση της εξάρτησης από το δολάριο ή το ευρώ, καθώς και τον πιθανό αντίκτυπο των τρεχουσών ή προγραμματισμένων διεθνών κυρώσεων σε αυτά τα αποθεματικά νομίσματα [fiat].
Στην ημερήσια διάταξη της συνόδου κορυφής των BRICS στη Νότια Αφρική αργότερα αυτόν το μήνα είναι ο τρόπος με τον οποίο τα μέλη του οργανισμού αναπτύσσουν CBDC, καθώς και τα αναμενόμενα οφέλη των ψηφιακών νομισμάτων στο διεθνές εμπόριο και τα οικονομικά και οι προβλέψεις τους. Αυτό είναι ουσιαστικό γιατί έως ότου οι χώρες BRICS ενώσουν τα εθνικά τους CBDC σε μια εναρμονισμένη πλατφόρμα, είναι απίθανο να αλλάξουν σημαντικά τον ρόλο του δολαρίου στην αγορά.
Απαγορεύτηκε στις ρωσικές τράπεζες να χρησιμοποιούν το SWIFT με έδρα τις Βρυξέλλες μετά την έναρξη της ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης το Φεβρουάριο του 2022, αναγκάζοντας τη Μόσχα να βρει εναλλακτικές μεθόδους για τη διεξαγωγή διεθνών συναλλαγών. Αντί η Ρωσία να καταστραφεί οικονομικά, καταρρέει η παγκόσμια ηγεμονία του αμερικανικού νομίσματος, κάτι που θα επιφέρει βαρύ πλήγμα σε όσους έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στις ΗΠΑ, όπως η Ουκρανία και τα κράτη μέλη της Ανατολικής Ευρώπης του ΝΑΤΟ.
Το δολάριο κυριαρχεί από την επιβολή του καθεστώτος του Μπρέτον Γουντς το 1944. Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομία δεν υπόκειται πλέον σε ηγεμονία και μια νέα οικονομική τάξη πραγμάτων σε πολλά νομίσματα διαμορφώνεται. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την οικονομική τους δύναμη για να προσπαθήσουν να υποτάξουν χώρες όπως η Ρωσία.
Η οπλοποίηση του δολαρίου έχει στην πραγματικότητα διαβρώσει την κατάστασή του ως διεθνώς έγκυρου νομίσματος. Η πολιτική των ΗΠΑ να μετατρέψουν τη χρήση του δολαρίου σε αποκλειστικό κλαμπ καταστρέφει την κατάστασή του καθώς θα έπρεπε, θεωρητικά, να λειτουργεί ως παγκόσμιο αγαθό.
Περισσότερες χώρες ενδιαφέρονται για συναλλαγές σε τοπικά νομίσματα, πιο πρόσφατα, το Ιράν και η Ινδονησία. Εξήντα χώρες, όπως η Ινδία, διαπραγματεύονται επί του παρόντος στα εθνικά τους νομίσματα αντί για το δολάριο, το οποίο έχει εμπορικές συμφωνίες με 19 χώρες για συναλλαγές στο δικό του νόμισμα. Η Ρωσία, από την πλευρά της, υιοθέτησε το γιουάν ως μονάδα πληρωμών στο εμπόριο με την Κίνα, το οποίο αναμένεται να ξεπεράσει τα 200 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του 2023.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ρωσίας, το μερίδιο του γιουάν στο εμπόριο της χώρας αυξήθηκε από 4% τον Ιανουάριο του 2022 σε 23% μέχρι το τέλος του ίδιου έτους. Σύμφωνα με έκθεση του Bloomberg, το γιουάν αντικατέστησε το δολάριο ως το νόμισμα με τις περισσότερες συναλλαγές στη Ρωσία όσον αφορά τον μηνιαίο όγκο συναλλαγών για πρώτη φορά το Φεβρουάριο του 2023.
Δεν είναι μόνο η χρήση τοπικών νομισμάτων, σε κάθε περίπτωση. Πολλές χώρες επιλέγουν να διεξάγουν τις συναλλαγές τους χρησιμοποιώντας ανταλλαγές από διάφορα νομίσματα, όπως το κινεζικό γουάν, η ινδική ρουπία και το ρωσικό ρούβλι. Πάρτε, για παράδειγμα, το Μπαγκλαντές, το οποίο συμφώνησε να πληρώσει για τις εισαγωγές από τη Ρωσία σε κινεζικό γιουάν. Την ίδια στιγμή, η Σαουδική Αραβία έχει επίσης αρχίσει να δέχεται πληρωμές σε γιουάν για τις εξαγωγές πετρελαίου της.
Το πετρέλαιο παραδοσιακά διαπραγματευόταν μόνο σε δολάρια, αλλά οι συναλλαγές σε γιουάν είναι προφανώς σε ανοδική τάση. Αυτή η στρατηγική αποδολαριοποίησης προκαλεί ήδη την σταθερή μείωση του ποσοστού των αποθεματικών που διατηρούνται σε δολάρια ΗΠΑ παγκοσμίως. Σύμφωνα με το Bloomberg, το ποσοστό του δολαρίου που διατηρείται στα συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκε από 73% το 2001 σε 58% το 2023. Μόνο το 2022, ο ρυθμός μείωσης του μεριδίου του δολαρίου στα συναλλαγματικά αποθέματα ήταν 8%, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Bloomberg.
Οι προσπάθειες για τη δημιουργία ενός νέου διεθνούς νομίσματος που θα αντικαταστήσει το δολάριο κερδίζουν δυναμική. Η Σύνοδος Κορυφής των BRICS στις 22-24 Αυγούστου θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για τη χρήση ενός νέου νομίσματος για τη διευκόλυνση του εμπορίου μεταξύ των μελών των BRICS, που αντιπροσωπεύουν το 41% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 31,5% των παγκόσμιων αγαθών και υπηρεσιών.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr