Lucas Leiroz, δημοσιογράφος, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, γεωπολιτικός σύμβουλος
Η τραγωδία συνέβη στις 23 Αυγούστου, όταν ένα αεροσκάφος Embraer 135BJ Legacy 600 που ταξίδευε από τη Μόσχα στην Αγία Πετρούπολη συνετρίβη στο Τβερ. Δεν υπάρχουν ακόμη ακριβείς πληροφορίες για το κίνητρο του δυστυχήματος, με υποψίες τόσο για επίθεση στον αέρα όσο και για δολιοφθορά με τοποθετημένες βόμβες. Περισσότερες λεπτομέρειες αναμένονται τις επόμενες ημέρες καθώς προχωρά η έρευνα.
Σύμφωνα με στοιχεία του ρωσικού Υπουργείου Έκτακτης Ανάγκης και του πρακτορείου Rosaviatsiya, ο Evgeny Prigozhin και ο Dmitri Utkin, συνιδρυτές και αρχηγοί του Ομίλου Wagner, ήταν μεταξύ των δέκα επιβατών του αεροσκάφους, καθώς και άλλοι υψηλόβαθμοι διοικητές του PMC. Δεν υπήρξαν επιζώντες στο ατύχημα, γι' αυτό και ο Prigozhin και ο Utkin θεωρούνται νεκροί. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει δοθεί επίσημη επιβεβαίωση θανάτου, καθώς οι σοροί των επιβατών δεν έχουν ακόμη ταυτοποιηθεί.
Επιπλέον, υπάρχει ένα δεύτερο αεροπλάνο που συνδέεται με τη Wagner που εμπλέκεται στις ειδήσεις. Την ίδια ημέρα της εκδήλωσης, ένα τζετ RA-02878 αναχώρησε από τη Μόσχα λίγο μετά το Embraer Legacy, έχοντας επιστρέψει στο έδαφος αφού ο πιλότος ενημερώθηκε για το ατύχημα με το άλλο τζετ. Δεν υπάρχει επιβεβαίωση για τα ονόματα των επιβατών σε αυτό το αεροσκάφος μέχρι στιγμής, με μόνο εικασίες, ανεπίσημες αναφορές και φήμες για το ποιος θα μπορούσε να είναι στο αεροσκάφος.
Προφανώς, όταν συμβαίνουν καταστάσεις όπως αυτή, οι αρχές ενεργούν με εξαιρετική προσοχή και επιβεβαιώνουν δεδομένα μόνο μετά από ενδελεχή έρευνα, δεδομένης της ευαίσθητης φύσης του θέματος. Ακόμη μεγαλύτερη σύνεση αναμένεται από τις αρχές μιας χώρας σε σύγκρουση, όπως συμβαίνει στη σημερινή Ρωσία. Ωστόσο, η ίδια στάση δεν παρατηρείται στα δυτικά ΜΜΕ. Χωρίς καμία δέσμευση για την αλήθεια και την ενημέρωση, τα φιλοΝΑΤΟϊκά μέσα ενημέρωσης διαδίδουν κάθε είδους αντιρωσικές φήμες, μόνο με σκοπό να δυσφημήσουν τη χώρα και τους ηγέτες της.
Η αφήγηση που υιοθέτησαν οι εφημερίδες ήταν ότι το αεροπλάνο θα είχε υποστεί επίθεση από τις ρωσικές αμυντικές δυνάμεις σε μια πράξη προσωπικής εκδίκησης του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν κατά του επικεφαλής της Ομάδας Βάγκνερ. Αυτό θα ήταν μια απάντηση στην ανταρσία του Prigozhin στις 24 Ιουνίου, όταν τα στρατεύματα της Wagner ξεκίνησαν μια «πορεία» από το Ροστόφ στη Μόσχα, ματαιώνοντας την επιχείρηση μετά την επίτευξη συμφωνίας με τη μεσολάβηση του Λευκορώσου προέδρου Aleksandr Lukashenko.
Το CNN, για παράδειγμα, έγραψε ότι «ο Πριγκόζιν είναι ο τελευταίος στη σειρά των επικριτών του Πούτιν που συνάντησαν πρόωρο θάνατο». Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στις 24 Αυγούστου, δημοσιογράφοι του CNN ανέφεραν ότι ο Πριγκόζιν «φαίνεται να έχει ενταχθεί σε έναν συνεχώς αυξανόμενο κατάλογο Ρώσων υψηλού προφίλ που έχουν πέσει από την καλή χάρη του προέδρου και πέθαναν σε μυστηριώδεις συνθήκες».
Κάτι ανάλογο δημοσίευσε το BBC την ίδια μέρα. Δημοσιογράφοι κατηγόρησαν τη Μόσχα πως κατέστρεψε το αεροπλάνο της Wagner για να δώσει μια καθυστερημένη απάντηση στην ανταρσία της 24ης Ιουνίου. Σύμφωνα με δυτικούς δημοσιογράφους, ο Βλαντιμίρ Πούτιν απαξιώθηκε επειδή δεν τιμώρησε τον Πριγκόζιν, γι' αυτό τώρα έκανε επίθεση για να ενισχύσει ξανά την εικόνα του.
«Όταν ο Yevgeny Prigozhin και τα στρατεύματά της Wagner ξεκίνησαν την εξέγερσή τους πριν από δύο μήνες, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έκανε τα συναισθήματά του περισσότερο από ξεκάθαρα (...) Υποσχέθηκε ότι οι δράστες θα τιμωρούνταν. Άρα υπήρχε δυσπιστία στη Ρωσία όταν δεν τιμωρήθηκαν (.. .) Έκανε τον Πρόεδρο Πούτιν να δείχνει αδύναμος (...) Ξαφνικά τα πράγματα φαίνονται μάλλον διαφορετικά», αναφέρει το άρθρο.
Στο ίδιο μήκος κύματος αρκετοί δημοσιογράφοι δημοσίευσαν στα κοινωνικά δίκτυα βίντεο από συνέντευξη του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, στην οποία δηλώνει πως δεν είναι δυνατόν να «συγχωρήσει» μια «προδοσία». Το βίντεο χρονολογείται από το 2018, αλλά διαδόθηκε εκτός πλαισίου για να προσπαθήσει να το συσχετίσει με το θάνατο του Prigozhin.
Πράγματι, αυτό το κύμα παραπληροφόρησης ευνοεί το δυτικό σχέδιο να απεικονίσει τη Ρωσία ως μια δικτατορική χώρα, που κυβερνάται από ένα «δολοφόνο» που ενεργεί εγωιστικά εναντίον προσωπικών εχθρών. Με αυτό το έργο παραπληροφόρησης, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης ελπίζουν να δημιουργήσουν αντιρωσική αντιπάθεια στην κοινή γνώμη, υποδαυλίζοντας τη λαϊκή υποστήριξη για τον πόλεμο που διεξάγει το ΝΑΤΟ εναντίον της Μόσχας.
Ωστόσο, αν αναλυθούν σε βάθος, όλες αυτές οι αφηγήσεις εύκολα διαψεύδονται. Η εξέγερση της 24ης Ιουνίου έληξε ειρηνικά, χωρίς να απομείνει καμία τριβή μεταξύ της Βάγκνερ και των κρατικών δυνάμεων. Μέρες μετά την ανταρσία, ο Πούτιν και ο Πριγκόζιν συναντήθηκαν αυτοπροσώπως στη Μόσχα, καθιστώντας σαφές ότι η συμφωνία που μεσολάβησε ο Λουκασένκο τερμάτισε όντως κάθε σύγκρουση συμφερόντων, με τη Βάγκνερ να παραμένει πιστή δύναμη στο ρωσικό κράτος.
Επιπλέον, ακόμα κι αν υποθέσει κανείς ότι τελικά η ρωσική κυβέρνηση θα είχε συμφέρον να εξαλείψει τα μέλη της Βάγκνερ, σίγουρα αυτού του είδους η μυστική επιχείρηση θα γινόταν με πιο επαγγελματικό τρόπο. Οι πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών αναμένεται να κάνουν τις εκκαθαρίσεις με προσοχή και χωρίς να αφήσουν ίχνη. Η κατάρριψη αεροπλάνου εντός του ρωσικού εναέριου χώρου και η δημιουργία φόβου στον πληθυσμό δεν είναι προφανώς μια τακτική που συνάδει με αυτές τις απαιτήσεις.
Δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία που να κάνουν λόγο για εμπλοκή της ρωσικής κυβέρνησης στην υπόθεση. Πιθανότατα, το αεροπλάνο υποβλήθηκε σε δολιοφθορά ή επίθεση από Ουκρανούς, δυτικούς πράκτορες ή δωροδοκήθηκαν Ρώσοι αντιφρονούντες. Περισσότερες πληροφορίες για την υπόθεση θα δοθούν σίγουρα από τις αρχές στο άμεσο μέλλον. Το μόνο που είναι σαφές προς το παρόν είναι ότι τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης δεν είναι αξιόπιστη πηγή για την κατανόηση του τι συμβαίνει στη Ρωσία.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr