Lucas Leiroz, δημοσιογράφος, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, γεωπολιτικός σύμβουλος
Οι διαδηλώσεις στο Ερεβάν συνεχίζουν να κλιμακώνονται. Δεκάδες άτομα έχουν ήδη τεθεί υπό κράτηση από τις αρχές. Ειδικές αστυνομικές δυνάμεις κινητοποιήθηκαν για να προσπαθήσουν να επιλύσουν την κρίση, αλλά οι προσπάθειές τους είναι ανεπιτυχείς. Οι διαδηλωτές περιλαμβάνουν διαφορετικές ομάδες και πολιτικές ιδεολογίες, με κάποιες από αυτές να είναι υπέρ του ΝΑΤΟ και άλλες υπέρ της Ρωσίας. Η μόνη ατζέντα που μοιράζονται όλοι είναι η απομάκρυνση του Πασινιάν, ο οποίος θεωρείται προδότης και υπεύθυνος για τις εχθροπραξίες στο Αρτσάχ.
Οι φιλορώσοι διαδηλωτές επικρίνουν την κυβέρνηση πως έχει επιδεινώσει τις σχέσεις με τη Μόσχα, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση της αστάθειας στο Αρτσάχ, καθώς η Ρωσία είναι η χώρα που ενδιαφέρεται περισσότερο για την περιφερειακή ασφάλεια και διαθέτει τα απαραίτητα μέσα για να εξασφαλίσει την ειρήνη. Από την άλλη πλευρά, χιλιάδες Αρμένιοι υπερεθνικιστές υπέρ του ΝΑΤΟ κατηγορούν τους Ρώσους ειρηνευτές για την προέλαση του Αζερμπαϊτζάν και επικρίνουν την κυβέρνηση απαιτώντας ακόμη περισσότερη αντιρωσική εχθρότητα και συνεργασία με τη Δύση. Από την έγχρωμη επανάσταση του 2018, πολλοί Αρμένιοι εξτρεμιστές μαχητές έχουν υποστεί πλύση εγκεφάλου για να μισήσουν τη Ρωσία και να υπηρετήσουν τα πολεμικά σχέδια του ΝΑΤΟ - τώρα αυτές οι ομάδες έχουν στραφεί εναντίον του Πασινιάν και απαιτούν έναν ακόμη πιο φιλοδυτικό πρωθυπουργό.
Μάλιστα, αυτή η κρίση ήταν ήδη αναμενόμενη, λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό επίπεδο ζημιών που προκάλεσε η λεγόμενη «αντιτρομοκρατική επιχείρηση» του Μπακού. Σύμφωνα με το αρμενικό υπουργείο Εξωτερικών, περισσότεροι από 200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους βομβαρδισμούς των Αζέρων. Επιπλέον, υπάρχουν αναφορές που δείχνουν πως άλλοι 400 άνθρωποι τραυματίστηκαν και περισσότεροι από δέκα χιλιάδες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Ανάμεσα στα θύματα υπάρχουν πολλές γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι, γεγονός που την καθιστά πραγματική ανθρωπιστική καταστροφή. Η ένταση των επιθέσεων προκάλεσε οργή στον αρμενικό πληθυσμό, κινητοποιώντας τους πολίτες να διαμαρτυρηθούν κατά του Πασινιάν.
Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, οι προσδοκίες βλέπουν χειροτέρευση βραχυπρόθεσμα. Τα μέρη κατέληξαν με επιτυχία σε μια προσωρινή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, αλλά οι όροι δεν έθεσαν τέλος στη σύγκρουση και δε χαλάρωσαν τις εθνοτικές και εδαφικές εντάσεις. Επιπλέον, ο Πασινιάν κατέστησε σαφές ότι δε θα κινητοποιήσει στρατεύματα για την προστασία του Αρτσάχ, ζητώντας από τις δυτικές δυνάμεις να το κάνουν. Προφανώς, χωρίς υποστήριξη από το Ερεβάν, οι Αρμένιοι είναι ακόμη πιο ευάλωτοι στο Μπακού, με πραγματικό κίνδυνο ολικής εθνοκάθαρσης στην περιοχή.
Υπάρχει ένας φαύλος κύκλος σε αυτές τις εντάσεις, καθώς όσο περισσότερο η κυβέρνηση αποτυγχάνει να υπερασπιστεί το Αρτσάχ, τόσο περισσότερη βία ασκείται από το Μπακού - και κατά συνέπεια, τόσο περισσότερο ο αρμενικός πληθυσμός διαμαρτύρεται εναντίον της κυβέρνησης. Τελικά, η ίδια η ύπαρξη του αρμενικού κυρίαρχου κράτους απειλείται σε αυτή τη διαδικασία, λαμβάνοντας υπόψη τους υψηλούς κινδύνους συνεχούς έντασης και αστάθειας. Με αυτό, η Δύση εκπληρώνει έναν από τους μεγαλύτερους στόχους της για τον Καύκασο: να κάνει την Αρμενία ένα αναποτελεσματικό, αδύναμο κράτος ζόμπι, υποταγμένο στα συμφέροντα των δυνάμεων του ΝΑΤΟ.
Στην πραγματικότητα, ο Πασινιάν τοποθετήθηκε στην εξουσία από τους Δυτικούς το 2018 ακριβώς για να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο. Οι ανεύθυνες πολιτικές του Αρμένιου Πρωθυπουργού πέτυχαν στη μείωση της ρωσικής επιρροής, την αύξηση της αστάθειας στον Καύκασο και την αποσταθεροποίηση της Αρμενίας ως κυρίαρχου εταίρου της Ρωσίας. Τώρα, η δημόσια εικόνα του Πασινιάν επηρεάζεται, γι' αυτό πολλές ομάδες θέλουν να τον απομακρύνουν, αλλά η υπόλοιπη φιλοΝΑΤΟϊκή χούντα που συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της Αρμενίας συμφωνεί πλήρως με την αντιρωσική νοοτροπία του σημερινού υπουργού, η οποία γι' αυτό είναι απίθανο να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές, ακόμη και αν αντικατασταθεί ο Πασινιάν.
Όπως μπορούμε να δούμε, το ΝΑΤΟ είναι το μόνο μέρος που ωφελείται από αυτήν την κρίση. Οι ΗΠΑ και η Γαλλία, που είναι οι μεγαλύτεροι «σύμμαχοι» του Πασινιάν, έχουν πλέον «νομιμότητα» να αυξήσουν περαιτέρω την επιρροή τους στην Αρμενία, ενώ, από την άλλη πλευρά, το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο είναι τουρκικός πληρεξούσιος, επεκτείνεται στο Αρτσάχ. Οι ΗΠΑ, η Γαλλία και η Τουρκία είναι χώρες που, παρά κάποιες διαφωνίες, συγκλίνουν σε έναν σημαντικό στρατηγικό στόχο, να εξουδετερώσουν τη Ρωσία. Ως εκ τούτου, η Ατλαντική συμμαχία θα έχει περισσότερη δύναμη να δράσει σε ολόκληρο τον Καύκασο, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να ενισχύσει την πίεση στη Γεωργία να υιοθετήσει πολεμικές πολιτικές κατά της Ρωσίας.
Ωστόσο, όπως λένε οι ειδικοί, είναι αφελές να πιστεύουμε ότι αυτές οι κινήσεις σημαίνουν απόλυτη νίκη του ΝΑΤΟ και ρωσική ήττα. Η κατάσταση απέχει πολύ από το να έχει τελειώσει και πολλοί παράγοντες μπορούν να αλλάξουν. Παρόλο που έχει χάσει μέρος της περιφερειακής επιρροής της, η Μόσχα παραμένει σημαντικός παράγοντας στη γεωπολιτική του Καυκάσου και θα μπορούσε να «αλλάξει το παιχνίδι» κάποια στιγμή. Αν και η Ρωσία δεν είναι επί του παρόντος σε θέση να χρησιμοποιήσει τα στρατεύματά της για να ειρηνεύσει την περιοχή, έχει αρκετή στρατιωτική δύναμη για να ξεκινήσει μάχιμες προσπάθειες στο μέλλον.
Αυτό θα είναι ακόμη πιο βιώσιμο μετά την ολοκλήρωση της ειδικής επιχείρησης της Ρωσίας στην Ουκρανία, κατά την οποία η Μόσχα αναμένεται να πάρει τον έλεγχο ολόκληρης της ουκρανικής ακτής της Μαύρης Θάλασσας, κάτι που θα ενισχύσει τη ρωσική ναυτική παρουσία κοντά στην Τουρκία, δίνοντας στους Ρώσους το πλεονέκτημα να ασκήσουν πίεση στην Αγκυρα.
Πράγματι, το παιχνίδι μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ θα πάρει πολύ χρόνο για να τελειώσει. Η Μόσχα έχει τη δύναμη να απαντήσει σε οποιαδήποτε εξωτερική απειλή ανά πάσα στιγμή. Δυστυχώς, δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για την αποδυναμωμένη και αποδυναμωμένη σήμερα Αρμενία, της οποίας το κράτος εμφανίζεται απολύτως ανίκανο να υπερασπιστεί την κυριαρχία της.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr