 |
| ΑΡ Photo / Μanish Swarup |
Καθώς τόσο ο Σι όσο και ο Πούτιν παραλείπουν τη φετινή Σύνοδο Κορυφής στην Ινδία, είναι σαφές ότι το status του φόρουμ έχει μειωθεί. Δεν θα εξαφανιστεί, αλλά ο καπλαμάς της "παγκόσμιας κυβέρνησης" που συνδέεται με την ομάδα θα διαλυθεί
Fyodor Lukyanov, αρχισυντάκτης της Ρωσίας στις παγκόσμιες υποθέσεις, πρόεδρος του Προεδρείου του Συμβουλίου εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής και διευθυντής έρευνας της Διεθνούς Λέσχης συζήτησης Valdai - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Η Ετήσια Σύνοδος Κορυφής της G20 πραγματοποιείται στην Ινδία αυτό το Σαββατοκύριακο. Οποιαδήποτε συγκέντρωση ηγετών αυτού του διαμετρήματος (και οι 20 μεγαλύτερες οικονομίες είναι αυτές που πραγματικά τρέχουν τον κόσμο) είναι ένα σημαντικό γεγονός. Πολύ περισσότερο επειδή, στο πλαίσιο της φαινομενικής αποδυνάμωσης των παραδοσιακών θεσμών τις τελευταίες δεκαετίες, η G20 θεωρήθηκε ως το πρωτότυπο για μια νέα δομή διεθνούς διακυβέρνησης. Χωρίς να μειώνεται η σημασία του επερχόμενου φόρουμ, μπορεί να υποδτηριχθεί πως η ομάδα έχει ήδη περάσει το αποκορύφωμά της και ότι η περαιτέρω εξέλιξη του παγκόσμιου συστήματος θα συμβάλει στην ενίσχυση άλλων δομών.
Η G20 είναι το προϊόν των οικονομικών αποτυχιών της προηγμένης εποχής της παγκοσμιοποίησης στα τέλη του 20ου και στις αρχές του 21ου αιώνα. Εμφανίστηκε σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών και διοικητών κεντρικών τραπεζών ως απάντηση στην ασιατική χρηματοπιστωτική κρίση του 1997-1998. Αλλά πραγματικά απογειώθηκε δέκα χρόνια αργότερα, όταν τα κράτη μέλη ενώθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να καταστείλουν τον πανικό που προκλήθηκε από την κατάρρευση των αμερικανικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και την επακόλουθη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Από τότε, η G20 βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς πολιτικο-οικονομικής αρχιτεκτονικής.
Οι λόγοι για αυτό είναι επιτακτικοί. Πρώτον, η επίσημη εστίαση είναι στη χρηματοδότηση, το εμπόριο και τις οικονομικές ανησυχίες, οι οποίες μέχρι στιγμής επέτρεψαν την παράκαμψη των αυξανόμενων πολιτικών εντάσεων μεταξύ των μεγαλύτερων συμμετεχόντων. Δεύτερον, το κριτήριο με το οποίο αποτελείται η ομάδα είναι το πλησιέστερο σε αυτό που μπορεί να θεωρηθεί αντικειμενικό – το μέγεθος των οικονομιών τους. Ωστόσο, αυτοί οι δύο παράγοντες υπέφεραν περισσότερο όταν η διεθνής κατάσταση επιδεινώθηκε απότομα.
Η αναταραχή που σημειώθηκε το 2022, αλλά υπήρχε εδώ και αρκετό καιρό, άλλαξε τη διεθνή ιεραρχία. Η πολιτική ξεπέρασε επιτέλους την οικονομία. Η σκοπιμότητα που ενσωματώνεται στην έννοια της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης (πάνω απ ' όλα, πρέπει να είναι οικονομικά αποδοτική) έχει δώσει τη θέση της σε εκτιμήσεις στρατηγικής αντιπαράθεσης. Το κύριο ζήτημα τώρα είναι η Δύση έναντι της Ρωσίας, αν και μια αναμέτρηση ΗΠΑ-Κίνας βρίσκεται επίσης στο δρόμο. Γενικά, τα θεσμικά όργανα που εξασφάλισαν τη σχετική συμμόρφωση με τους γενικούς οικονομικούς κανόνες δεν είναι σαφώς στην καλύτερη κατάσταση, καθώς οι πολιτικές ανάγκες των μεγαλύτερων χωρών υπερτερούν κάθε γραπτής εντολής.
Μπορούμε να προσθέσουμε συγκεκριμένους προσωπικούς λόγους για τους οποίους, για παράδειγμα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ δε θα ταξιδέψουν στη Σύνοδο Κορυφής της G20, αλλά αυτό δεν είναι το θέμα. Η παγκοσμιοποίηση με τη μορφή που υπήρχε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες περίπου έχει τελειώσει. Ως αποτέλεσμα, οι στάσεις απέναντι στις δομές που ήταν προηγουμένως σε ζήτηση είναι υποχρεωμένες να αλλάξουν. Αυτό δε σημαίνει πως η G20 ως τέτοια θα εξαφανιστεί – η συνάντηση των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου είναι πολύτιμη από μόνη της και θα υπάρχει πάντα κάποιο όφελος. Αλλά ο καπλαμάς της "παγκόσμιας κυβέρνησης" θα εξαφανιστεί. Και πάλι, δεν πρόκειται για την αντιπαράθεση μιας χώρας εναντίον μιας άλλης, αλλά για την ίδια την προσέγγιση – οι μεγαλοπρεπείς συγκεντρώνονται για να συμφωνήσουν σε κάτι που επηρεάζει όλους. Από τώρα και στο εξής, οι συμφωνίες θα είναι πολύ πιο ουσιαστικές και θα περιλαμβάνουν έναν στενότερο κύκλο χωρών – εκείνων που επηρεάζονται άμεσα από ένα συγκεκριμένο ζήτημα.
Fyodor Lukyanov, αρχισυντάκτης της Ρωσίας στις παγκόσμιες υποθέσεις, πρόεδρος του Προεδρείου του Συμβουλίου εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής και διευθυντής έρευνας της Διεθνούς Λέσχης συζήτησης Valdai - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Η Ετήσια Σύνοδος Κορυφής της G20 πραγματοποιείται στην Ινδία αυτό το Σαββατοκύριακο. Οποιαδήποτε συγκέντρωση ηγετών αυτού του διαμετρήματος (και οι 20 μεγαλύτερες οικονομίες είναι αυτές που πραγματικά τρέχουν τον κόσμο) είναι ένα σημαντικό γεγονός. Πολύ περισσότερο επειδή, στο πλαίσιο της φαινομενικής αποδυνάμωσης των παραδοσιακών θεσμών τις τελευταίες δεκαετίες, η G20 θεωρήθηκε ως το πρωτότυπο για μια νέα δομή διεθνούς διακυβέρνησης. Χωρίς να μειώνεται η σημασία του επερχόμενου φόρουμ, μπορεί να υποδτηριχθεί πως η ομάδα έχει ήδη περάσει το αποκορύφωμά της και ότι η περαιτέρω εξέλιξη του παγκόσμιου συστήματος θα συμβάλει στην ενίσχυση άλλων δομών.
Η G20 είναι το προϊόν των οικονομικών αποτυχιών της προηγμένης εποχής της παγκοσμιοποίησης στα τέλη του 20ου και στις αρχές του 21ου αιώνα. Εμφανίστηκε σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών και διοικητών κεντρικών τραπεζών ως απάντηση στην ασιατική χρηματοπιστωτική κρίση του 1997-1998. Αλλά πραγματικά απογειώθηκε δέκα χρόνια αργότερα, όταν τα κράτη μέλη ενώθηκαν σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για να καταστείλουν τον πανικό που προκλήθηκε από την κατάρρευση των αμερικανικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και την επακόλουθη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Από τότε, η G20 βρίσκεται στο επίκεντρο της διεθνούς πολιτικο-οικονομικής αρχιτεκτονικής.
Οι λόγοι για αυτό είναι επιτακτικοί. Πρώτον, η επίσημη εστίαση είναι στη χρηματοδότηση, το εμπόριο και τις οικονομικές ανησυχίες, οι οποίες μέχρι στιγμής επέτρεψαν την παράκαμψη των αυξανόμενων πολιτικών εντάσεων μεταξύ των μεγαλύτερων συμμετεχόντων. Δεύτερον, το κριτήριο με το οποίο αποτελείται η ομάδα είναι το πλησιέστερο σε αυτό που μπορεί να θεωρηθεί αντικειμενικό – το μέγεθος των οικονομιών τους. Ωστόσο, αυτοί οι δύο παράγοντες υπέφεραν περισσότερο όταν η διεθνής κατάσταση επιδεινώθηκε απότομα.
Η αναταραχή που σημειώθηκε το 2022, αλλά υπήρχε εδώ και αρκετό καιρό, άλλαξε τη διεθνή ιεραρχία. Η πολιτική ξεπέρασε επιτέλους την οικονομία. Η σκοπιμότητα που ενσωματώνεται στην έννοια της φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης (πάνω απ ' όλα, πρέπει να είναι οικονομικά αποδοτική) έχει δώσει τη θέση της σε εκτιμήσεις στρατηγικής αντιπαράθεσης. Το κύριο ζήτημα τώρα είναι η Δύση έναντι της Ρωσίας, αν και μια αναμέτρηση ΗΠΑ-Κίνας βρίσκεται επίσης στο δρόμο. Γενικά, τα θεσμικά όργανα που εξασφάλισαν τη σχετική συμμόρφωση με τους γενικούς οικονομικούς κανόνες δεν είναι σαφώς στην καλύτερη κατάσταση, καθώς οι πολιτικές ανάγκες των μεγαλύτερων χωρών υπερτερούν κάθε γραπτής εντολής.
Μπορούμε να προσθέσουμε συγκεκριμένους προσωπικούς λόγους για τους οποίους, για παράδειγμα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ δε θα ταξιδέψουν στη Σύνοδο Κορυφής της G20, αλλά αυτό δεν είναι το θέμα. Η παγκοσμιοποίηση με τη μορφή που υπήρχε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες περίπου έχει τελειώσει. Ως αποτέλεσμα, οι στάσεις απέναντι στις δομές που ήταν προηγουμένως σε ζήτηση είναι υποχρεωμένες να αλλάξουν. Αυτό δε σημαίνει πως η G20 ως τέτοια θα εξαφανιστεί – η συνάντηση των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου είναι πολύτιμη από μόνη της και θα υπάρχει πάντα κάποιο όφελος. Αλλά ο καπλαμάς της "παγκόσμιας κυβέρνησης" θα εξαφανιστεί. Και πάλι, δεν πρόκειται για την αντιπαράθεση μιας χώρας εναντίον μιας άλλης, αλλά για την ίδια την προσέγγιση – οι μεγαλοπρεπείς συγκεντρώνονται για να συμφωνήσουν σε κάτι που επηρεάζει όλους. Από τώρα και στο εξής, οι συμφωνίες θα είναι πολύ πιο ουσιαστικές και θα περιλαμβάνουν έναν στενότερο κύκλο χωρών – εκείνων που επηρεάζονται άμεσα από ένα συγκεκριμένο ζήτημα.
Υπάρχουν ενώσεις που ενισχύονται υπό αυτές τις συνθήκες; Υπάρχουν. Πρώτα απ 'όλα, υπάρχει η ομάδα κρατών που σήμερα αναφέρεται συνήθως ως "συλλογική Δύση". Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν δείξει ότι οι δυνατότητες για την πολιτική εδραίωση των ΗΠΑ και των συμμάχων τους είναι αρκετά επαρκείς για την ενότητα, ακόμη και ενάντια στα οικονομικά συμφέροντα των συμμετεχόντων. Είναι αδύνατο να πούμε πόσο θα διαρκέσει αυτό, αλλά προς το παρόν η τσιμεντοποίηση της Συμμαχίας είναι εμφανής. Όσο πιο προβληματικές είναι οι οικονομικές συνέπειες, τόσο πιο άκαμπτη θα πρέπει να είναι η αξιακή-ιδεολογική πειθαρχία. Η συσσώρευση εναντίον ενός αντιπάλου, της Ρωσίας, μειώνει σκόπιμα την ευελιξία προς έναν άλλο πιθανό εχθρό, την Κίνα. Τουλάχιστον, οι προσπάθειες της Δυτικής Ευρώπης να ακολουθήσει μια ανεξάρτητη, οικονομικά υποκινούμενη πορεία προς την κατεύθυνση του Πεκίνου δε θα συναντήσει την κατανόηση των ΗΠΑ. Εάν οι προσπάθειες αυτές συνεχιστούν, θα υπάρξει άμεση αντίθεση.
Ωστόσο, υπάρχει μια άλλη κοινότητα που δεν είναι τόσο ενοποιημένη όσο η Δύση, αλλά έχει αρχίσει να βρίσκει τρόπους ενοποίησης συμφερόντων. Πηγαίνει με διάφορα ονόματα – από την παγκόσμια πλειοψηφία στον παγκόσμιο Νότο-αλλά το νόημα είναι σαφές: περιλαμβάνει εκείνους που δεν αποτελούν μέρος του συστήματος δεσμευτικών σχέσεων με την Ουάσιγκτον. Εξ ορισμού, δεν μπορεί να υπάρξει αξία-ιδεολογική ενότητα σε αυτήν την ομάδα κρατών – είναι εξαιρετικά ετερογενής. Ωστόσο, ο σχηματισμός μιας θολής αλλά παρ ' όλα αυτά κοινής ταυτότητας, όχι σε αντίθεση με τη Δύση αλλά παράλληλα με αυτήν, λαμβάνει ήδη χώρα. Υπό αυτή την έννοια, το αποτέλεσμα της πρόσφατης συνόδου κορυφής των BRICS, η οποία επέλεξε τη διεύρυνση της συμμετοχής παρά την εμβάθυνση των υφιστάμενων δεσμών, είναι σημαντικό. Δε θα είναι δυνατόν να δομηθεί αυτή η πλειοψηφία ούτως ή άλλως, αλλά η δημιουργία ενός διευρυνόμενου χώρου αλληλεπίδρασης πέρα από τη Δύση είναι προς το συμφέρον όλων. Η εναλλακτική λύση σημαίνει μια πρόσθετη ευκαιρία και υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι αυτή η τάση θα αποκτήσει δυναμική μάλλον γρήγορα.
Θα μπορούσε η G20 να αποτελέσει τόπο συνάντησης για αυτές τις δύο κοινότητες; Θεωρητικά, Ναι. Αλλά γιατί; Και οι δύο "κολεκτίβες" ασχολούνται κυρίως με την αυτο-ανάπτυξη. Όσον αφορά τα συμφέροντα που αλληλεπικαλύπτονται με εκείνα της Δύσης, θα αντιμετωπιστούν στο επίπεδο των ενδιαφερόμενων χωρών, καθεμία από τις οποίες έχει διαφορετικό σύνολο προτεραιοτήτων.
Αυτή η κατάσταση δε θα διαρκέσει για πάντα, αλλά προς το παρόν η G20 θα είναι περισσότερο συμβολική παρά πρακτική.
Αυτή η κατάσταση δε θα διαρκέσει για πάντα, αλλά προς το παρόν η G20 θα είναι περισσότερο συμβολική παρά πρακτική.