 |
| Για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης στη Γάζα, ο Αρχηγός του Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων του Ιράν, στρατηγός Μοχάμαντ Μπακέρι, συναντήθηκε με τον υπουργό Άμυνας της Ρωσίας Σεργκέι Σόιγκου στις 19 Οκτωβρίου 2023. |
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η έξυπνη δύναμη ενισχύει την εξωτερική πολιτική. Από τότε που η έννοια της «έξυπνης ισχύος» εισήλθε στη διεθνή διπλωματία πριν από περίπου δύο δεκαετίες, μια μεγάλη περιφερειακή δύναμη, το Ιράν, την εφαρμόζει σε μια πραγματική κατάσταση σύγκρουσης.
M. K. Bhadrakumar - indianpunchline.com / Παρουσίαση Freepen.gr
Η έξυπνη ισχύς αφορά την στρατηγική χρήση της διπλωματίας, της πειθούς, της ανάπτυξης ικανοτήτων και της προβολής ισχύος και επιρροής σε συνδυασμό με τρόπους που είναι οικονομικά αποδοτικοί και έχουν πολιτική και κοινωνική νομιμότητα.
Βεβαίως, η Τεχεράνη βασίζει σε μεγάλο βαθμό τις επενδύσεις της σε συμμαχίες, συνεργασίες και θεσμούς (και μη κρατικούς φορείς) σε όλα τα επίπεδα για να επεκτείνει την επιρροή και την ικανότητά της και να εδραιώσει τη νομιμότητα της δράσης της στην αναπτυσσόμενη κατάσταση γύρω από τη Γάζα.
Οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών του Ιράν Hossein Amir-Abdollahian κατά τη διάρκεια μιας τηλεοπτικής συνέντευξης τη Δευτέρα μετά από μια περιφερειακή περιοδεία που τον μετέφερε στο Ιράκ, το Λίβανο, τη Συρία και το Κατάρ και συναντήσεις κεκλεισμένων των θυρών με τους ηγέτες των αντιστασιακών ομάδων, ξεχωρίζουν ως τολμηρή επίδειξη έξυπνης δύναμης που στοχεύει στην ώθηση της κατάστασης του εδάφους προς τη διπλωματική τροχιά σε μια κρίσιμη συγκυρία όταν ο διάλογος και η διπλωματία βρίσκονται σε πρώτη θέση.
Ο κορυφαίος διπλωμάτης του Ιράν, διπλωμάτης σταδιοδρομίας στο επάγγελμα πριν εισέλθει στην πολιτική από τη θέση του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, προειδοποίησε πως οι ηγέτες της αντίστασης «δε θα επιτρέψουν στο Σιωνιστικό καθεστώς να κάνει οτιδήποτε στην περιοχή» και ενδέχεται να λάβουν «προληπτικά μέτρα τις επόμενες ώρες».
Ο Αμίρ-Αμπντολαχιάν είπε πως κατά τη διάρκεια των συναντήσεών του με τους ηγέτες του μετώπου της αντίστασης, πίστευαν ότι «θα πρέπει να δοθεί μια ευκαιρία σε πολιτικές λύσεις» για να τερματιστούν τα βάναυσα χτυπήματα του Ισραήλ κατά της πλήρως αποκλεισμένης Λωρίδας της Γάζας. Ωστόσο, όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά στις αντιστασιακές ομάδες, ειδικά στο κίνημα της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, και έχουν κάνει επίσης σχολαστικούς υπολογισμούς.
Αυτή η επιδεξιότητα να συνδυάσει την σκληρή και ήπια δύναμη σε μια επιτυχημένη στρατηγική βάζει το Ιράν σε μια θέση με επιρροή σε μια καθοριστική στιγμή στη γεωπολιτική της Δυτικής Ασίας. Η επιφυλακτική στάση της Δύσης απέναντι στο Ιράν από τότε που ξέσπασε η κρίση στις 7 Οκτωβρίου μαρτυρά αυτήν την πραγματικότητα.
Από τα αρχικά στάδια, κορυφαίοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ (και του Ισραήλ) δήλωσαν ότι το Ιράν ήταν συνένοχος στην επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, αλλά οι πληροφορίες τους δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν τον άμεσο ρόλο του Ιράν. Ούτε η CIA ούτε η Μοσάντ συγκέντρωσαν πληροφορίες σχετικά με ένα σχέδιο που υποστηρίζεται από το Ιράν πριν από την επίθεση της Χαμάς.
Ο στρατηγός Τσαρλς Κ. Μπράουν, πρόεδρος του Μικτού Επιτελείου Στρατού, προειδοποίησε το Ιράν να μην εμπλακεί. «Θέλουμε να στείλουμε ένα πολύ ισχυρό μήνυμα. Δε θέλουμε να διευρυνθεί αυτό και η ιδέα είναι το Ιράν να λάβει αυτό το μήνυμα δυνατά και ξεκάθαρα», είπε στους δημοσιογράφους στις 10 Οκτωβρίου. Ο Πρόεδρος Μπάιντεν επανέλαβε αυτή την προειδοποίηση.
Την Τετάρτη, οι δηλώσεις του Μπάιντεν κατά την επίσκεψή του στο Ισραήλ απέφευγαν επίσης οποιαδήποτε ρητορική εναντίον του Ιράν. Ενώ επανέλαβε πως το Ισραήλ πρέπει να ενεργήσει σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και προέτρεψε τον Νετανιάχου να επιδείξει αυτοσυγκράτηση — ο Μπάιντεν απέστειλε έμμεσα μήνυμα για την κρίσιμη σημασία της αποφυγής μιας σύγκρουσης με το Ιράν.
Έτσι όντως συνέβη κατά την ομιλία του Μπάιντεν στο έθνος από τότε που επέστρεψε στον Λευκό Οίκο στις 19 Οκτωβρίου. Μέσα από τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες αμοιβαίας εχθρότητας, οι ΗΠΑ και το Ιράν έχουν αποκτήσει κυριαρχία πάνω σε έναν άγραφο κώδικα συμπεριφοράς για να βαδίζουν ομαλά και οι τριβές να μην οδηγούν σε αντιπαράθεση και σύγκρουση. Κατάφεραν σε μεγάλο βαθμό να κρατήσουν τα πράγματα έτσι. Είναι απολύτως κατανοητό ότι στην παρούσα ρευστή κατάσταση, η Ουάσιγκτον και η Τεχεράνη επικοινωνούν μεταξύ τους, ειδικά επειδή καμία δεν επιθυμεί έναν περιφερειακό πόλεμο σήμερα. (Δείτε στο blog μου το άρθρο μου: Γιατί ο Μπάιντεν είπε ψέματα για την επίθεση στο νοσοκομείο της Γάζας)
Αυτή η μήτρα πρέπει να γίνει κατανοητή παρά την πραγματικότητα ότι δεν υπάρχει φως της ημέρας μεταξύ της Τεχεράνης και της Χεζμπολάχ — και η Χεζμπολάχ είναι μακράν η ισχυρότερη και σκληρότερη από τις ομάδες στον «άξονα αντίστασης» που ηγείται το Ιράν στη Δυτική Ασία.
Βεβαίως, στην σκληρή ισχύ, το Ιράν δεν είναι ωφέλιμο. Κατά σύμπτωση, στις 18 Οκτωβρίου το ψήφισμα 2231 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών έληξε άνευ όρων, το οποίο αίρει τους περιορισμούς στο Ιράν από την ανάληψη δραστηριοτήτων που σχετίζονται με βαλλιστικούς πυραύλους σχεδιασμένους να μπορούν να μεταφέρουν πυρηνικά όπλα. Το υπουργείο Άμυνας του Ιράν υποστήριξε από τότε σε μια δήλωση πως έχει σχέδια να επεκτείνει τις δυνατότητες πυραύλων και όπλων, να συμμετάσχει στο εμπόριο όπλων και «να καλύψει τις ανάγκες της ασφάλειας της χώρας και να συμμετάσχει πιο ενεργά στις διεθνείς υποθέσεις από ό,τι στο παρελθόν».
Χωρίς αμφιβολία, αυτό όχι μόνο θα ενισχύσει την «σκληρή δύναμη» του Ιράν, αλλά θα εμβαθύνει και θα επεκτείνει την στρατιωτική του συνεργασία με τη Ρωσία και την Κίνα. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς το Ιράν είναι ο βασικός παράγοντας «επιρροής» σήμερα για την αποτροπή ενός περιφερειακού πολέμου. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός πως για πρώτη φορά μετά την έναρξη της κρίσης στη Γάζα, ο Αρχηγός του Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων του Ιράν στρατηγός Μοχάμαντ Μπακέρι είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Ρώσο υπουργό Άμυνας Σεργκέι Σούιγκο την Πέμπτη και τόνισε ότι οι «άγριες συμπεριφορές του Ισραήλ δε θα είναι οι ανεκτές και οι ανεξάρτητες κυβερνήσεις πρέπει να δείξουν σοβαρή αντίδραση».
Ο Μπακέρι πρόσθεσε: «Η συνέχιση των εγκλημάτων του Σιωνιστικού καθεστώτος και η άμεση υποστήριξη και βοήθεια που του παρέχεται από ορισμένες χώρες έχουν περιπλέξει περαιτέρω την κατάσταση και μπορεί να οδηγήσει σε εμπλοκή άλλων παραγόντων».
Ομοίως, στην ήπια δύναμη, η Τεχεράνη έχει ξεφύγει με επιτυχία από την περιφερειακή της απομόνωση. Ουσιαστικά, η προσέγγιση Ιράν-Σαουδικής Αραβίας, με τη μεσολάβηση της Κίνας, αλλάζει το παιχνίδι στη γεωπολιτική της περιοχής και είναι ένας πολλαπλασιαστής δύναμης για την άσκηση έξυπνης εξουσίας από την Τεχεράνη. Την περασμένη Τετάρτη, ήταν με ένα τηλεφώνημα στον Σαουδάραβα διάδοχο πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν από τον Πρόεδρο Ebrahim Raisi που η Τεχεράνη άλλαξε ταχύτητα στο διπλωματικό δρόμο.
Αυτή ήταν μια βαθιά χειρονομία από την πλευρά του Ιράν. Ο Abdollahian είχε επίσης συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας πρίγκιπας Faisal bin Farhan Al Saud χθες στην Τζέντα στο περιθώριο της συνεδρίασης των υπουργών Εξωτερικών του OIC στις 19 Οκτωβρίου.
Όπως μαρτυρούν οι κινήσεις της Σαουδικής Αραβίας, το Ριάντ κινήθηκε γρήγορα στην κεντρική σκηνή για να συνεργαστεί με το Πεκίνο. (Δείτε το άρθρο μου "Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν ήττα στον γεωπολιτικό πόλεμο στη Γάζα"). Πράγματι, η στάση της Σαουδικής Αραβίας μεταμορφώνει την περιφερειακή διάθεση και καθιστά πολύ δύσκολο για την Ουάσιγκτον να ακολουθήσει την παλιά στρατηγική του «διαίρει και βασίλευε», όπως φαίνεται από τη Σαουδική απόκρουση στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Antony Blinken. Τα περιφερειακά κράτη που παραδοσιακά σημείωσαν την απόστασή τους από τις αντιστασιακές ομάδες, έχουν ζητήσει κατάπαυση του πυρός και αποκλιμάκωση και αρνούνται να καταδικάσουν τη Χαμάς.
Το μεγάλο ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: Τι γίνεται με την ισραηλινή αποφασιστικότητα να αποκεφαλίσει τη Χαμάς και να καταλάβει τη Γάζα; Το Ισραήλ συνεχίζει να βρίσκεται στο χείλος μιας στρατιωτικής επίθεσης στη Λωρίδα της Γάζας. Είναι σημαντικό ότι η ρωσική πρόγνωση σε αυτό το μέτωπο είναι μάλλον ζοφερή. Ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριάμπκοφ δήλωσε τη Δευτέρα σε συνάντηση με τον Πούτιν στο Κρεμλίνο πως η κατάσταση «τείνει να χειροτερεύει. Οι επιχειρήσεις που αναλαμβάνει ο ισραηλινός στρατός είναι αδιάκριτες. Παραμένει η διαφαινόμενη απειλή μιας χερσαίας επιχείρησης που θα περιλαμβάνει εισβολή στη Γάζα… Οι διπλωματικές προσπάθειες σε διάφορα μέτωπα εντείνονται. Κατ' αρχήν, ο κίνδυνος αυτής της σύγκρουσης να ξεφύγει από τον έλεγχο είναι σημαντικός».
Το παράδοξο είναι πως, ενώ δεν υπάρχουν σοβαροί υποστηρικτές για έναν πόλεμο στη Δυτική Ασία, αυτό από μόνο του μπορεί να μην αρκεί για να αποφευχθεί ένας πόλεμος εάν η επικείμενη επίθεση του ισραηλινού στρατού στη Γάζα υπολείπεται του στόχου του να καταστρέψει τη Χαμάς ή/και ο Νετανιάχου αποφασίσει να διευρύνει τον πόλεμο για γεωπολιτικούς σκοπούς ή/και για να παρατείνει την παραπαίουσα πολιτική του σταδιοδρομία που πλησιάζει σε αδιέξοδο.