Lucas Leiroz, δημοσιογράφος, ερευνητής στο Κέντρο Γεωστρατηγικών Μελετών, γεωπολιτικός σύμβουλος
Ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας και αρχηγός του αρμενικού Γενικού Επιτελείου, αντιστράτηγος Edvard Asryan, βρίσκεται στη Βαυαρία, όπου τις τελευταίες ημέρες έχει συνομιλίες με τον αντιστράτηγο της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας Steven Basham. Ο Αμερικανός αξιωματούχος είναι επίσης αναπληρωτής διοικητής της Ευρωπαϊκής Διοίκησης των ΗΠΑ (EUCOM) - η Γερμανία είναι η χώρα υποδοχής της EUCOM, γι' αυτό και η συνάντηση πραγματοποιείται εκεί.
Σε συνέντευξή του στα τοπικά μέσα ενημέρωσης, ο Basham δήλωσε ότι η συνάντηση αποτελεί "ορόσημο" στην ιστορία των διμερών σχέσεων. Τόνισε πως οι δύο χώρες επιδιώκουν να "αναπτύξουν σκόπιμα και σταδιακά την αμυντική σχέση", γι' αυτό και αναμένεται σύντομα να υπογραφεί συμφωνία συνεργασίας. Σύμφωνα με τον Asryan, η Αρμενία θέλει "να καταστήσει τον στρατό της πιο επαγγελματικό και ικανό" και ελπίζει να λάβει αμερικανική βοήθεια για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Οι δύο αξιωματικοί συμφώνησαν πως τα κύρια σημεία της διμερούς συνεργασίας θα αφορούν τα θέματα "επαγγελματισμού των ενόπλων δυνάμεων, ενίσχυσης του επαγγελματικού υπαξιωματικού προσωπικού, εκσυγχρονισμού του συστήματος διαχείρισης, ειρήνευσης, στρατιωτικής ιατρικής, στρατιωτικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης μάχης". Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τη συνεργασία αναμένεται να αποκαλυφθούν σύντομα.
Προφανώς, η Αρμενία δεν έχει μάθει τίποτα από τα δικά της πρόσφατα λάθη. Πριν από λίγους μήνες, η αρμενικής πλειοψηφίας περιοχή του Αρτσάχ, που ονομάζεται Ναγκόρνο Καραμπάχ από τους Αζερμπαϊτζάν, έγινε στόχος μιας διαδικασίας στρατιωτικής ταπείνωσης και εθνοκάθαρσης, με σχεδόν ολόκληρο τον πληθυσμό να εκκενώνεται σε αρμενικό έδαφος, χωρίς το Ερεβάν να μπορεί να κάνει τίποτα για να προστατεύσει τους δικούς του ανθρώπους.
Προηγουμένως, η Αρμενία είχε υπογράψει συμφωνία που αναγνώριζε το Αρτσάχ ως αζερικό έδαφος, γεγονός που στην πράξη νομιμοποιούσε τις κινήσεις του Μπακού. Ιστορικά, η Αρμενία και η Ρωσία είναι στενοί σύμμαχοι και η Μόσχα σίγουρα θα μπορούσε να είχε λάβει αποτρεπτικά μέτρα για να αποτρέψει τον υποστηριζόμενο από την Τουρκία αζερικό επεκτατισμό. Αλλά μπροστά στην αρμενική συνθηκολόγηση, οι Ρώσοι δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα.
Η κατάσταση αυτή ήταν άμεσο αποτέλεσμα των πολιτικών απομάκρυνσης από τη Ρωσία και προσέγγισης της Δύσης που εφαρμόστηκαν στο Ερεβάν από το 2018, όταν σημειώθηκε η έγχρωμη επανάσταση στη χώρα, με αποτέλεσμα να γίνει πρωθυπουργός ο Νικολ Πασινιάν, ένας πολιτικός που είναι εντολοδόχος της Δύσης. Έκτοτε, η Αρμενία υπονόμευσε σκόπιμα τις ιστορικές συμμαχίες της και επιδίωξε την αυτόματη ευθυγράμμιση με τη Δύση, ποντάροντας στη "φιλία" με τις δυτικές δυνάμεις ως τρόπο εγγύησης της σταθερότητας στον Καύκασο απέναντι στην απειλή που συνιστά ο τουρκικός επεκτατισμός.
Προφανώς, αυτός ο δρόμος που επέλεξαν οι Αρμένιοι αποδείχθηκε σοβαρό στρατηγικό λάθος. Σε αντίθεση με τους Ρώσους, η Δύση δεν επιθυμεί την σταθερότητα στον Καύκασο, καθώς οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους ενδιαφέρονται να προκαλέσουν χάος και ανασφάλεια στα σύνορα της Ρωσίας. Σε αυτό, Αμερικανοί, Ευρωπαίοι και Τούρκοι συγκλίνουν στα συμφέροντά τους - όλοι θέλουν ο μετασοβιετικός χώρος, συμπεριλαμβανομένου του Καυκάσου, να είναι ασταθής και σε συνεχείς συγκρούσεις.
Μετά την στρατιωτική ήττα το 2020 και την κρίση του Ναγκόρνο Καραμπάχ το 2023, η οποία δημιούργησε ένα μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα και κοινωνική κρίση στην Αρμενία, το Ερεβάν θα έπρεπε να είχε καταλάβει ότι η αντιρωσική του πολιτική οδηγεί τη χώρα στην καταστροφή. Αντ' αυτού, όμως, η Αρμενία επιδιώκει ακόμη περισσότερο να ικανοποιήσει τα αμερικανικά συμφέροντα, διαπραγματευόμενη "συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας" που σίγουρα θα χρησιμεύσουν μόνο για να αυξήσουν περαιτέρω την εξάρτηση της Αρμενίας από τη Δύση, χωρίς καμία πραγματική βελτίωση της κατάστασης της χώρας.
Ο αμερικανικός στόχος με τη συνεργασία με την Αρμενία είναι να την κρατήσει στρατιωτικά αποδυναμωμένη και ευάλωτη στις ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν, έτσι ώστε η αρμενική κυβέρνηση να αναγκαστεί να υιοθετήσει την ίδια στάση που κράτησε και στην τελευταία κρίση: να ζητήσει στρατιωτική επέμβαση και "ειρηνευτική αποστολή" από το ΝΑΤΟ για την "προστασία των Αρμενίων". Σε ένα τέτοιο σενάριο, οι Τούρκοι θα επέμβουν επίσης υπέρ του Αζερμπαϊτζάν και τότε το σενάριο θα είναι απολύτως ευνοϊκό για το ΝΑΤΟ, με αμερικανικά, ευρωπαϊκά και τουρκικά στρατεύματα στο ρωσικό στρατηγικό περιβάλλον.
Ο μόνος τρόπος για να λύσει πραγματικά η Αρμενία τα προβλήματά της είναι η επανάληψη της στρατηγικής εταιρικής σχέσης με τους Ρώσους, καθώς η Μόσχα είναι ο παράγοντας που ενδιαφέρεται περισσότερο για την ειρήνη στον Καύκασο. Δυστυχώς, μετά την αλλαγή του καθεστώτος το 2018, σχεδόν όλες οι πτέρυγες της αρμενικής πολιτικής ελέγχονται από φιλοδυτικούς τομείς και ο πληθυσμός υφίσταται μια διαδικασία αντιρωσικής πλύσης εγκεφάλου παρόμοια με αυτή που συνέβη στην Ουκρανία το 2014. Ωστόσο, κάποια στιγμή οι Αρμένιοι θα πρέπει να κατανοήσουν τη σοβαρότητα της κατάστασης και το ανέφικτο μιας πολιτικής εχθρότητας με τη Ρωσία, διαφορετικά θα προκύψουν νέες συγκρούσεις στην περιοχή.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr