 |
| Wοjtek Radwanski / ΑFΡ |
Δεν έχει σημασία ποιος διευθύνει την κυβέρνηση στη Βαρσοβία. Αυτό που έχει σημασία είναι ποιος πραγματικά κινεί τα νήματα
Η άνοδος της Πολωνίας στο πολιτικό στερέωμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι από μόνη της ζωντανή απόδειξη της μειούμενης σημασίας του μπλοκ στις παγκόσμιες υποθέσεις. Αυτό φαίνεται στον απλώς τελετουργικό ρόλο που διαδραματίζουν οι Βρυξέλλες στη συζήτηση σχεδόν όλων των σύγχρονων κρίσεων και στην αδυναμία τους να προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στην αμερικανική πολιτική.
Η άνοδος της Πολωνίας στο πολιτικό στερέωμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι από μόνη της ζωντανή απόδειξη της μειούμενης σημασίας του μπλοκ στις παγκόσμιες υποθέσεις. Αυτό φαίνεται στον απλώς τελετουργικό ρόλο που διαδραματίζουν οι Βρυξέλλες στη συζήτηση σχεδόν όλων των σύγχρονων κρίσεων και στην αδυναμία τους να προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στην αμερικανική πολιτική.
Από το Διευθυντή Προγράμματος Valdai Club, Timofey Bordachev - Russia Today / Παρουσίαση Freepen.gr
Από την "επιστροφή της στην Ευρωπαϊκή Οικογένεια", η Πολωνία έχει διαδραματίσει σταθερά το ρόλο του spoiler σε κάθε προσπάθεια να κατασταθεί το μπλοκ ισχυρότερο ή να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία. Υπό άλλες συνθήκες, στο είδος της ΕΕ που ονειρεύονταν το Παρίσι και το Βερολίνο πριν από 30 χρόνια, η Βαρσοβία θα παρέμενε ένα σιωπηλό προσάρτημα της Γαλλογερμανικής διαδοχής. Το γεγονός πως η χώρα διαδραματίζει τώρα δυσανάλογο ρόλο όχι μόνο σημαίνει ότι οι Δυτικοευρωπαίοι έχουν χάσει την πρωτοβουλία, αλλά αποκαλύπτει επίσης τον πραγματικό βαθμό στον οποίο η πολιτική του μπλοκ έχει γίνει επαρχιακή.
Για τη Ρωσία, δεν έχει σημασία η ίδια η Πολωνία, αλλά οι νέες συνθήκες στο γεωστρατηγικό παιχνίδι που παίζουμε με τη Δύση. Δε μας νοιάζει ποιο κόμμα θα είναι στην εξουσία στη Βαρσοβία, διότι σε οποιαδήποτε κυβέρνηση δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο λειτουργικό, απεναντίας ο μόνος τρόπος επιβίωσης είναι να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ και να διατηρεί τη διατλαντική ενότητα. Αυτό, φυσικά, υπονομεύει κάθε ελπίδα για μια βιώσιμη ευρωπαϊκή τάξη. Εξάλλου, η στρατηγική διάθεση της αντιπαράθεσής μας με τη Δύση καθοριζόταν πάντα ακριβώς από τις εσωτερικές της διαιρέσεις.
Εάν η νέα πολωνική κυβέρνηση σχηματιστεί από το κόμμα Πολιτικής Πλατφόρμας, το οποίο ήταν προηγουμένως στην αντιπολίτευση, η χώρα θα αντιμετωπίσει μια κρίση διπλών κέντρων εξουσίας, καθώς ένας εκπρόσωπος του πρώην καθεστώτος θα παραμείνει πρόεδρος. Αυτό θα αποδυναμώσει προσωρινά τη δύναμη της εξωτερικής πολιτικής της Βαρσοβίας, προκαλώντας σύγχυση και διχόνοια. Φυσικά, δεν είναι αδύνατο οι Αμερικανοί προστάτες να γίνουν πιο δραστήριοι στη διαχείριση εσωτερικών πολωνικών αντιφάσεων σε τέτοιες συνθήκες. Σε κάθε περίπτωση, ο αγώνας με τη Ρωσία θα παραμείνει ένας πυλώνας που ενώνει τους Πολωνούς πολιτικούς, ανεξάρτητα από τις άλλες θέσεις τους.
Η σύγκρουση της Πολωνίας με τη Γερμανία πιθανότατα θα υποχωρήσει για λίγο και οι απαιτήσεις για πολεμικές αποζημιώσεις θα είναι εκτός ατζέντας για λίγο. Ο βαθμός αντιπαράθεσης μεταξύ Βαρσοβίας και Βρυξελλών σχετικά με τις διαφορές στις αξίες θα μειωθεί.
Είναι, ωστόσο, απίθανο η στρατηγική θέση της Πολωνίας ως αμερικανικού φυλακίου εντός της ΕΕ να αλλάξει σοβαρά. Ούτε η αλλαγή εξουσίας στη Βαρσοβία θα οδηγήσει σε ανατροπή της πολιτικής της έναντι της Ουκρανίας. Επιπλέον, είναι πιθανό ότι μια φιλελεύθερη κυβέρνηση θα αποδειχθεί πιο βολικός εταίρος για τις αρχές στο Κίεβο. Σε κάθε περίπτωση, το έδαφος της Πολωνίας θα παραμείνει σημείο μεταφόρτωσης όπλων και μισθοφόρων που ταξιδεύουν από τη Δύση στον πολεμικό γείτονά του.
Δεν πρέπει να περιμένουμε από τους φιλελεύθερους στην εξουσία να γίνουν πιο συμβατοί με τις συνθήκες όσον αφορά τις συνοριακές σχέσεις γύρω από την περιοχή του Καλίνινγκραντ της Ρωσίας. Ένας άλλος παράγοντας είναι πως η στρατιωτικοποίηση της πολωνικής εξωτερικής πολιτικής μπορεί να γίνει λιγότερο επιδεικτική.
Η ουσία θα παραμείνει η ίδια, αλλά θα υπάρξουν λιγότερες φωνές και λιγότερες εξωφρενικές δηλώσεις. Ωστόσο, δε νομίζω ότι η πολύ εξτρεμιστική φύση των δεξιών λαϊκιστών από το PiS υπήρξε πρόβλημα για τη Ρωσία. Ούτε για τη Γερμανία, η οποία είναι ο δεύτερος σημαντικότερος αντίπαλος της εξωτερικής πολιτικής της Βαρσοβίας. Η πραγματικότητα είναι ότι η Πολωνία είναι πολύ ανασφαλής για την επιβίωσή της για να γίνει ένα πραγματικά κυρίαρχο κράτος.
Η ανεξάρτητη ιστορία της χώρας έληξε στα μέσα του 18ου αιώνα. Δύο προσπάθειες για την αναβίωσή της – μεταξύ των παγκόσμιων πολέμων και υπό την κομμουνιστική κυριαρχία-απέτυχαν. Το σημερινό πολωνικό κράτος είναι προϊόν μοναδικών παγκόσμιων συνθηκών που προκύπτουν από τη νίκη των ΗΠΑ στον Ψυχρό Πόλεμο. Και το μέλλον του – υπό οποιαδήποτε κυβέρνηση – εξαρτάται από τη συνεχιζόμενη αμερικανική παρουσία στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου, στο κρίσιμο ζήτημα που διχάζει την Πολωνία και τη Ρωσία, και την Πολωνία και τη Γερμανία (αν η επιθυμία για ανεξαρτησία αναβιώσει ποτέ εκεί), η αλλαγή κομμάτων και ακόμη και ιδεολογιών στη Βαρσοβία έχει ελάχιστες συνέπειες.
Από την "επιστροφή της στην Ευρωπαϊκή Οικογένεια", η Πολωνία έχει διαδραματίσει σταθερά το ρόλο του spoiler σε κάθε προσπάθεια να κατασταθεί το μπλοκ ισχυρότερο ή να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία. Υπό άλλες συνθήκες, στο είδος της ΕΕ που ονειρεύονταν το Παρίσι και το Βερολίνο πριν από 30 χρόνια, η Βαρσοβία θα παρέμενε ένα σιωπηλό προσάρτημα της Γαλλογερμανικής διαδοχής. Το γεγονός πως η χώρα διαδραματίζει τώρα δυσανάλογο ρόλο όχι μόνο σημαίνει ότι οι Δυτικοευρωπαίοι έχουν χάσει την πρωτοβουλία, αλλά αποκαλύπτει επίσης τον πραγματικό βαθμό στον οποίο η πολιτική του μπλοκ έχει γίνει επαρχιακή.
Για τη Ρωσία, δεν έχει σημασία η ίδια η Πολωνία, αλλά οι νέες συνθήκες στο γεωστρατηγικό παιχνίδι που παίζουμε με τη Δύση. Δε μας νοιάζει ποιο κόμμα θα είναι στην εξουσία στη Βαρσοβία, διότι σε οποιαδήποτε κυβέρνηση δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο λειτουργικό, απεναντίας ο μόνος τρόπος επιβίωσης είναι να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ και να διατηρεί τη διατλαντική ενότητα. Αυτό, φυσικά, υπονομεύει κάθε ελπίδα για μια βιώσιμη ευρωπαϊκή τάξη. Εξάλλου, η στρατηγική διάθεση της αντιπαράθεσής μας με τη Δύση καθοριζόταν πάντα ακριβώς από τις εσωτερικές της διαιρέσεις.
Εάν η νέα πολωνική κυβέρνηση σχηματιστεί από το κόμμα Πολιτικής Πλατφόρμας, το οποίο ήταν προηγουμένως στην αντιπολίτευση, η χώρα θα αντιμετωπίσει μια κρίση διπλών κέντρων εξουσίας, καθώς ένας εκπρόσωπος του πρώην καθεστώτος θα παραμείνει πρόεδρος. Αυτό θα αποδυναμώσει προσωρινά τη δύναμη της εξωτερικής πολιτικής της Βαρσοβίας, προκαλώντας σύγχυση και διχόνοια. Φυσικά, δεν είναι αδύνατο οι Αμερικανοί προστάτες να γίνουν πιο δραστήριοι στη διαχείριση εσωτερικών πολωνικών αντιφάσεων σε τέτοιες συνθήκες. Σε κάθε περίπτωση, ο αγώνας με τη Ρωσία θα παραμείνει ένας πυλώνας που ενώνει τους Πολωνούς πολιτικούς, ανεξάρτητα από τις άλλες θέσεις τους.
Η σύγκρουση της Πολωνίας με τη Γερμανία πιθανότατα θα υποχωρήσει για λίγο και οι απαιτήσεις για πολεμικές αποζημιώσεις θα είναι εκτός ατζέντας για λίγο. Ο βαθμός αντιπαράθεσης μεταξύ Βαρσοβίας και Βρυξελλών σχετικά με τις διαφορές στις αξίες θα μειωθεί.
Είναι, ωστόσο, απίθανο η στρατηγική θέση της Πολωνίας ως αμερικανικού φυλακίου εντός της ΕΕ να αλλάξει σοβαρά. Ούτε η αλλαγή εξουσίας στη Βαρσοβία θα οδηγήσει σε ανατροπή της πολιτικής της έναντι της Ουκρανίας. Επιπλέον, είναι πιθανό ότι μια φιλελεύθερη κυβέρνηση θα αποδειχθεί πιο βολικός εταίρος για τις αρχές στο Κίεβο. Σε κάθε περίπτωση, το έδαφος της Πολωνίας θα παραμείνει σημείο μεταφόρτωσης όπλων και μισθοφόρων που ταξιδεύουν από τη Δύση στον πολεμικό γείτονά του.
Δεν πρέπει να περιμένουμε από τους φιλελεύθερους στην εξουσία να γίνουν πιο συμβατοί με τις συνθήκες όσον αφορά τις συνοριακές σχέσεις γύρω από την περιοχή του Καλίνινγκραντ της Ρωσίας. Ένας άλλος παράγοντας είναι πως η στρατιωτικοποίηση της πολωνικής εξωτερικής πολιτικής μπορεί να γίνει λιγότερο επιδεικτική.
Η ουσία θα παραμείνει η ίδια, αλλά θα υπάρξουν λιγότερες φωνές και λιγότερες εξωφρενικές δηλώσεις. Ωστόσο, δε νομίζω ότι η πολύ εξτρεμιστική φύση των δεξιών λαϊκιστών από το PiS υπήρξε πρόβλημα για τη Ρωσία. Ούτε για τη Γερμανία, η οποία είναι ο δεύτερος σημαντικότερος αντίπαλος της εξωτερικής πολιτικής της Βαρσοβίας. Η πραγματικότητα είναι ότι η Πολωνία είναι πολύ ανασφαλής για την επιβίωσή της για να γίνει ένα πραγματικά κυρίαρχο κράτος.
Η ανεξάρτητη ιστορία της χώρας έληξε στα μέσα του 18ου αιώνα. Δύο προσπάθειες για την αναβίωσή της – μεταξύ των παγκόσμιων πολέμων και υπό την κομμουνιστική κυριαρχία-απέτυχαν. Το σημερινό πολωνικό κράτος είναι προϊόν μοναδικών παγκόσμιων συνθηκών που προκύπτουν από τη νίκη των ΗΠΑ στον Ψυχρό Πόλεμο. Και το μέλλον του – υπό οποιαδήποτε κυβέρνηση – εξαρτάται από τη συνεχιζόμενη αμερικανική παρουσία στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου, στο κρίσιμο ζήτημα που διχάζει την Πολωνία και τη Ρωσία, και την Πολωνία και τη Γερμανία (αν η επιθυμία για ανεξαρτησία αναβιώσει ποτέ εκεί), η αλλαγή κομμάτων και ακόμη και ιδεολογιών στη Βαρσοβία έχει ελάχιστες συνέπειες.