Σε μια υποβαθμισμένη αλλά εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη, οι Ηνωμένες Πολιτείες διεκδικούν πλέον ένα τεράστιο τμήμα του πυθμένα του ωκεανού, διπλάσιο από το μέγεθος της Καλιφόρνιας. Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ (DOS) που δημοσιεύθηκε στις 19 Δεκεμβρίου, η περιοχή "είναι περίπου ένα εκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα που κατανέμονται σε επτά περιοχές" και "κατέχει πολλούς πόρους".
Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Σύμφωνα με το DOS, "έδωσε στη δημοσιότητα τις γεωγραφικές συντεταγμένες που καθορίζουν τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας των ΗΠΑ σε περιοχές πέραν των 200 ναυτικών μιλίων από την ακτή, γνωστές ως εκτεταμένη υφαλοκρηπίδα (ECS)". Η χαρτογράφηση πραγματοποιήθηκε επίσης από την Ομάδα Δράσης ECS των ΗΠΑ (ένα αμερικανικό διυπηρεσιακό όργανο που αποτελείται από14 οργανισμούς).
Η συλλογή δεδομένων που αφορούσε την πρωτοβουλία αυτή, η οποία υποτίθεται πως είναι "η μεγαλύτερη προσπάθεια χαρτογράφησης των υπεράκτιων περιοχών" που διεξήχθη ποτέ από την Ουάσινγκτον, ξεκίνησε στην πραγματικότητα το 2003 και αφορούσε την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) και το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ (USGS).
Uriel Araujo, ερευνητής με έμφαση στις διεθνείς και εθνοτικές συγκρούσεις
Σύμφωνα με το DOS, "έδωσε στη δημοσιότητα τις γεωγραφικές συντεταγμένες που καθορίζουν τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας των ΗΠΑ σε περιοχές πέραν των 200 ναυτικών μιλίων από την ακτή, γνωστές ως εκτεταμένη υφαλοκρηπίδα (ECS)". Η χαρτογράφηση πραγματοποιήθηκε επίσης από την Ομάδα Δράσης ECS των ΗΠΑ (ένα αμερικανικό διυπηρεσιακό όργανο που αποτελείται από14 οργανισμούς).
Η συλλογή δεδομένων που αφορούσε την πρωτοβουλία αυτή, η οποία υποτίθεται πως είναι "η μεγαλύτερη προσπάθεια χαρτογράφησης των υπεράκτιων περιοχών" που διεξήχθη ποτέ από την Ουάσινγκτον, ξεκίνησε στην πραγματικότητα το 2003 και αφορούσε την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) και το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ (USGS).
Σύμφωνα με την περίληψη του Υπουργείου Εξωτερικών με τίτλο "Τα εξωτερικά όρια της εκτεταμένης υφαλοκρηπίδας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής" (σελίδα 13), η υπερδύναμη του Ατλαντικού έχει "θαλάσσια σύνορα" ή "ανεπίλυτα" σύνορα που αφορούν τη λεγόμενη "εκτεταμένη υφαλοκρηπίδα" (ECS) με τις ακόλουθες "γειτονικές χώρες": Με το Μεξικό, την Κούβα, τις Μπαχάμες (περιοχή Ατλαντικού), την Ιαπωνία (περιοχή Μαριάνων Νήσων) και τη Ρωσία (περιοχή Αρκτικής και Βερίγγειου Θάλασσας), τον Καναδά (στις περιοχές της Αρκτικής και του Ατλαντικού).
Αν και εκρηκτική ανακοίνωση όπως είναι, από σήμερα, θα δυσκολευτεί κανείς να βρει ακόμα και ειδήσεις για την εξέλιξη αυτή, με εξαίρεση το Bloomberg, το Telesur και μερικές άλλες. Έχει όμως τεράστιες πολιτικές και γεωπολιτικές πιθανές επιπτώσεις. Οι ΗΠΑ δεν έγιναν μόνο μεγαλύτερες, εδαφικά, πλέον, από την άποψη της Ουάσινγκτον: πρόκειται για τη διεκδίκηση δικαιωμάτων κυριαρχίας σε περιοχές πλούσιες σε πόρους, όπου θα μπορούσε κανείς να βρει τα λεγόμενα "κρίσιμα ορυκτά" που απαιτούνται για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα οποία θεωρούνται "βασικές ανησυχίες εθνικής ασφάλειας" από την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, όπως γράφει η δημοσιογράφος του Bloomberg Ντανιέλ Μποχόβε. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Αμερικανικού Ναυτικού Κολλεγίου Πολέμου James Kraska, αυτές οι αμερικανικές διεκδικήσεις περιοχών υφαλοκρηπίδας αναδεικνύουν τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ για την εξασφάλιση τέτοιων σκληρών ορυκτών για να διασφαλιστεί "η αμερικανική οικονομική ευημερία και η εθνική ασφάλεια".
Αν και εκρηκτική ανακοίνωση όπως είναι, από σήμερα, θα δυσκολευτεί κανείς να βρει ακόμα και ειδήσεις για την εξέλιξη αυτή, με εξαίρεση το Bloomberg, το Telesur και μερικές άλλες. Έχει όμως τεράστιες πολιτικές και γεωπολιτικές πιθανές επιπτώσεις. Οι ΗΠΑ δεν έγιναν μόνο μεγαλύτερες, εδαφικά, πλέον, από την άποψη της Ουάσινγκτον: πρόκειται για τη διεκδίκηση δικαιωμάτων κυριαρχίας σε περιοχές πλούσιες σε πόρους, όπου θα μπορούσε κανείς να βρει τα λεγόμενα "κρίσιμα ορυκτά" που απαιτούνται για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα οποία θεωρούνται "βασικές ανησυχίες εθνικής ασφάλειας" από την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, όπως γράφει η δημοσιογράφος του Bloomberg Ντανιέλ Μποχόβε. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Αμερικανικού Ναυτικού Κολλεγίου Πολέμου James Kraska, αυτές οι αμερικανικές διεκδικήσεις περιοχών υφαλοκρηπίδας αναδεικνύουν τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ για την εξασφάλιση τέτοιων σκληρών ορυκτών για να διασφαλιστεί "η αμερικανική οικονομική ευημερία και η εθνική ασφάλεια".
Οι μονομερείς διεκδικήσεις, οι οποίες μπορούν να χαρακτηριστούν μόνο ως τολμηρή εδαφική αρπαγή, περιλαμβάνουν επίσης τη Βερίγγειο και την Αρκτική Θάλασσα, όπου η Ρωσική Ομοσπονδία, καθώς και άλλα κράτη, έχουν επίσης διεκδικήσεις. Η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έρχεται χωρίς σημαντικές διπλωματικές συνομιλίες με άλλους φορείς ή διμερείς συμφωνίες, και χωρίς να κατατεθεί διεκδίκηση μέσω οποιασδήποτε σχετικής δομής των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), για την ακρίβεια, σε μια ξεκάθαρη περιφρόνηση της "βασισμένης σε κανόνες" παγκόσμιας τάξης, την οποία υποτίθεται ότι τηρεί η Ουάσινγκτον. Κατά ειρωνικό τρόπο, οι ΗΠΑ δικαιολογούν τέτοιες ευρείες φιλοδοξίες επικαλούμενες τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) του 1982, την οποία η ίδια η Ουάσινγκτον δεν έχει επικυρώσει ποτέ.
Ο Μιντ Τρέντγουελ, πρώην υποδιοικητής της Αλάσκας (ο οποίος ήταν επίσης πρόεδρος της Επιτροπής Αρκτικής Έρευνας των ΗΠΑ την περίοδο 2006-2010) προτρέπει την Ουάσινγκτον να την επικυρώσει, αλλιώς θα μπορούσαν να προκύψουν ζητήματα: "είναι πρόβλημα αν μας προκαλέσει κάποιος που πιστεύει πως έχει άλλα δικαιώματα στην ίδια γη". Δεν μπορεί κανείς να τονίσει αρκετά το γεγονός ότι το τεράστιο έδαφος που διεκδικούν τώρα οι ΗΠΑ εκτείνεται μέχρι την Αρκτική, μια περιοχή που θεωρείται στρατηγική από τη Ρωσία - και η Κίνα έχει επίσης σχέδια για την περιοχή, περιγράφοντας τον εαυτό της ως "ένα κράτος κοντά στον Βόρειο Πόλο".
Ο Μιντ Τρέντγουελ, πρώην υποδιοικητής της Αλάσκας (ο οποίος ήταν επίσης πρόεδρος της Επιτροπής Αρκτικής Έρευνας των ΗΠΑ την περίοδο 2006-2010) προτρέπει την Ουάσινγκτον να την επικυρώσει, αλλιώς θα μπορούσαν να προκύψουν ζητήματα: "είναι πρόβλημα αν μας προκαλέσει κάποιος που πιστεύει πως έχει άλλα δικαιώματα στην ίδια γη". Δεν μπορεί κανείς να τονίσει αρκετά το γεγονός ότι το τεράστιο έδαφος που διεκδικούν τώρα οι ΗΠΑ εκτείνεται μέχρι την Αρκτική, μια περιοχή που θεωρείται στρατηγική από τη Ρωσία - και η Κίνα έχει επίσης σχέδια για την περιοχή, περιγράφοντας τον εαυτό της ως "ένα κράτος κοντά στον Βόρειο Πόλο".
Οι ρωσικές αρχές, όπως ήταν αναμενόμενο, επέκριναν την αμερικανική ανακοίνωση. Ο Γκριγκόρι Καρασίν, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου, απάντησε δηλώνοντας ότι "έχουμε λάβει και θα συνεχίσουμε να λαμβάνουμε όλα τα μέτρα που είναι απαραίτητα για τα εθνικά μας συμφέροντα σε αυτή τη γεωγραφική περιοχή". Ομοίως, ο Nikolai Kharitonov, επικεφαλής της Επιτροπής της Κρατικής Δούμας για την Αρκτική, δήλωσε πως η μονομερής επέκταση των συνόρων στην περιοχή αυτή είναι "απαράδεκτη" και θα μπορούσε να οδηγήσει σε "αυξημένη ένταση". Τον Απρίλιο του 2021 έγραψα για το πώς τα σχέδια του ΝΑΤΟ να στρατιωτικοποιήσει την Αρκτική αποτελούσαν πηγή έντασης με τη Μόσχα - και τώρα αυτή ενισχύεται εκθετικά από την αμερικανική μονομερή εδαφική επέκταση.
Πολλά έχουν γραφτεί για την κούρσα του διαστήματος ως νέα αρένα γεωπολιτικών διαφορών - το διάστημα νοείται ως η "νέα θάλασσα". Λοιπόν, παρόμοιες εκτιμήσεις μπορεί να ισχύουν για την υφαλοκρηπίδα και την ίδια τη βαθιά θάλασσα, με τους ανεξερεύνητους πόρους και την πανίδα της, καθώς και μια ενοχλητική έλλειψη νόμου (ανομίας) που αφορά την εξόρυξη και, πιο σοβαρά, τις εδαφικές και κυριαρχικές διεκδικήσεις, όπως είδαμε.
Πολλά έχουν γραφτεί για την κούρσα του διαστήματος ως νέα αρένα γεωπολιτικών διαφορών - το διάστημα νοείται ως η "νέα θάλασσα". Λοιπόν, παρόμοιες εκτιμήσεις μπορεί να ισχύουν για την υφαλοκρηπίδα και την ίδια τη βαθιά θάλασσα, με τους ανεξερεύνητους πόρους και την πανίδα της, καθώς και μια ενοχλητική έλλειψη νόμου (ανομίας) που αφορά την εξόρυξη και, πιο σοβαρά, τις εδαφικές και κυριαρχικές διεκδικήσεις, όπως είδαμε.
Το ζήτημα έχει περισσότερες από μία οπτικές γωνίες, καθώς πρόκειται επίσης για μια ακόμη δραματική περίπτωση της συνολικής "περικύκλωσης" της Ρωσίας από τις ΗΠΑ, η οποία, παρεμπιπτόντως, υλοποιείται και στη λεγόμενη "νατοικοποίηση" της Ευρώπης: Οι προσφορές της Φινλανδίας και της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ, για ένα πράγμα, έχουν ως αποτέλεσμα την επέκταση της εδαφικής εμβέλειας της Ατλαντικής Συμμαχίας μέχρι τη ρωσική ανατολική πλευρά της Αρκτικής, καθιστώντας έτσι τη Ρωσία το μόνο μη ΝΑΤΟϊκό κράτος στην Αρκτική.
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος φθοράς με πληρεξούσιο της Ουάσινγκτον στην Ουκρανία εναντίον της Μόσχας, όπως τον περιέγραψε ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Φινλανδία Earle Mack, μπορεί κάλλιστα να φτάσει στο τέλος του με μια σύντομα επερχόμενη συμφωνία "γη για ειρήνη" (μετά τις αμερικανικές εκλογές, κατά πάσα πιθανότητα) - αλλά, όπως μπορούμε να δούμε, υπάρχει τώρα ένα τεράστιο σύμπαν πιθανών μελλοντικών συγκρούσεων που εξαπολύονται από τις τελευταίες αμερικανικές εδαφικές διεκδικήσεις στον πυθμένα του ωκεανού.
Ο συνεχιζόμενος πόλεμος φθοράς με πληρεξούσιο της Ουάσινγκτον στην Ουκρανία εναντίον της Μόσχας, όπως τον περιέγραψε ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Φινλανδία Earle Mack, μπορεί κάλλιστα να φτάσει στο τέλος του με μια σύντομα επερχόμενη συμφωνία "γη για ειρήνη" (μετά τις αμερικανικές εκλογές, κατά πάσα πιθανότητα) - αλλά, όπως μπορούμε να δούμε, υπάρχει τώρα ένα τεράστιο σύμπαν πιθανών μελλοντικών συγκρούσεων που εξαπολύονται από τις τελευταίες αμερικανικές εδαφικές διεκδικήσεις στον πυθμένα του ωκεανού.
* Σε συνεργασία infobrics.org με τη Freepen.gr / Απόδοση στα ελληνικά Freepen.gr